Nhớ một thời hào hùng
Nhân kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Đại đội Tây Sơn (2.9.1960 - 2.9.2015), sáng 5.12, Bộ CHQS tỉnh đã tổ chức gặp mặt các CCB, ôn lại truyền thống Đại đội.
Cách đây 55 năm, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trên chiến trường Bình Định, Đảng bộ tỉnh quyết định tái lập Ban quân sự tỉnh, đồng thời thành lập Trung đội vũ trang tập trung đầu tiên của tỉnh. Ngày 2.9.1960, tại huyện Vĩnh Thạnh, Đội vũ trang tuyên truyền 2.9 được thành lập gồm 35 đồng chí, gọi tắt là Đơn vị 2.9. Đây là đơn vị quân đội chủ lực đầu tiên của tỉnh, đơn vị tiền thân của Đại đội Tây Sơn.
Cán bộ, chiến sĩ Đại đội Tây Sơn thăm lại chiến trường xưa, nơi diễn ra trận đánh tại xóm Bình Đồn, thôn Phú Lạc, xã Bình Thành, huyện Tây Sơn.
Sau khi thành lập, trải qua một thời gian huấn luyện, Đơn vị 2.9 được Ban Chỉ huy Tỉnh đội giao nhiệm vụ chiến đấu, tập kích tiêu diệt trụ sở ngụy quyền xã Hoài Tân (Hoài Nhơn), do một trung đội dân vệ đóng giữ. Yêu cầu của trận đánh là: Phải thắng trận đầu, gây lòng tin và hỗ trợ phong trào đấu tranh của quần chúng ở các huyện đồng bằng, đập tan luận điệu tuyên truyền của địch, thu vũ khí địch trang bị cho ta.
Sau 8 ngày đêm bí mật hành quân băng qua vùng địch kiểm soát, lúc 1 giờ ngày 23.9.1960, Đơn vị 2.9 chia làm ba mũi bí mật bao vây, áp sát trụ sở ngụy quyền xã Hoài Tân. Tổ xung kích được lệnh dùng võ thuật quật ngã 3 tên lính gác; địch trong trụ sở vẫn đang ngủ say không hề hay biết. Quân ta đồng loạt xông lên, chĩa súng vào giường ngủ của từng tên khống chế. Bị bất ngờ, quân địch không kịp phản ứng, tất cả đều giơ tay hàng, ta thu 22 súng, 600 viên đạn, toàn bộ quân địch được tập trung lại nghe ta vạch trần những âm mưu, tội ác của Mỹ - Diệm đối với cách mạng, đồng thời tuyên truyền, giải thích về cuộc đấu tranh chính nghĩa của đồng bào ta, rồi phóng thích tại chỗ. Về sau đa phần trong số dân vệ này đã rời khỏi hàng ngũ của địch.
Trận tập kích trụ sở ngụy quyền xã Hoài Tân thắng lợi đã gây tiếng vang lớn, làm rúng động mạnh trong bọn ngụy quân, ngụy quyền huyện Hoài Nhơn và các vùng lân cận. Chiến công đầu của Đơn vị 2.9 giành thắng lợi mà không phải nổ súng là một trận đánh hay, kế tục xứng đáng truyền thống ra quân đánh thắng trận đầu của lực lượng vũ trang Bình Định, rút được nhiều kinh nghiệm quý báu, làm phong phú thêm cách đánh của các LLVT Bình Định nói riêng cũng như của Quân khu V và toàn miền Nam nói chung.
Đặc biệt, tháng 7.1961, Đại đội Tây Sơn nhận lệnh tập kích trụ sở xã Hoài Sơn (Hoài Nhơn), bước đầu có khó khăn nhưng với ý chí, quyết tâm cao, Đại đội biết phát huy sức mạnh của mình, khoét sâu vào điểm yếu của địch nên đã tiêu diệt chốt điểm này sau 2 giờ chiến đấu. Tiếp đó, ta chuyển sang phục kích chặn viện, tiêu diệt lực lượng lính bảo an từ Bình Đê lên chi viện. Tính chung trong 2 trận, ta tiêu diệt 53 tên, bắn bị thương 18 tên, bắt 13 tên địch; thu 45 súng các loại, 3.000 viên đạn và nhiều quân trang, quân dụng. Ta làm chủ xã Hoài Sơn, tuyên truyền chính sách chủ trương của Đảng và của Mặt trận giải phóng, phát động nhân dân nổi dậy phá ấp chiến lược.
Cán bộ, chiến sĩ Đại đội Tây Sơn vui mừng gặp lại nhau nhân kỷ niệm 55 năm thành lập Đại đội.
CCB Ngô Hồng Khánh, nguyên chiến sĩ trinh sát của Đại đội Tây Sơn, nhớ lại: “Trận đơn vị đánh vào đồn địch ở xã Mỹ Hòa, huyện Phù Mỹ vào đầu năm 1962 là một trận rất ác liệt. Tuy ta đã giành được thắng lợi nhưng cũng bị tổn thất khá nặng nề, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh. Đồng chí Nguyễn Thanh Hà, ngày ấy là Trung đội trưởng của Đại đội Tây Sơn, tuy bị thương nặng nhưng vẫn cố gắng lết tới một cái hố (của người dân đào để đốt than) để tiếp tục chiến đấu và dặn dò đồng đội: “Nếu tôi có hy sinh thì anh em hãy chôn tôi tại cái hố này”. Và đồng chí đã chiến đấu với quân địch cho tới khi trút hơi thở cuối cùng.
Cảm động hơn là tấm gương anh dũng hy sinh của đồng chí Trịnh Văn Trinh, Khẩu đội trưởng Khẩu đội cối 60. Cũng trong trận chiến đấu đó, đồng chí Trinh bị thương nặng, lòi ruột ra ngoài và bị địch bắt, tra tấn hành hạ đủ mọi cách nhưng đồng chí quyết không chịu khai báo. Đồng chí đã tự dùng tay của mình để bứt đứt ruột và anh dũng hy sinh”.
Từ ngày thành lập đến khi gia nhập Tiểu đoàn 50 (8.1963), Đại đội Tây Sơn đã trực tiếp đánh hàng chục trận quan trọng, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, và vũ trang tuyên truyền, cùng nhân dân phá ấp chiến lược, giành dân, mở mảng, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng bộ tỉnh là làm chủ rừng núi, mở rộng nông thôn đồng bằng.
BÙI QUỐC SỰ