Chủ tịch xã điển hình kể chuyện xây dựng nông thôn mới
Từ khởi điểm là một xã nghèo do hậu quả chiến tranh ác liệt, trong bốn năm, xã Mỹ Hiệp, huyện Phù Mỹ (Bình Định) đã hoàn thành đủ 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Người có công đưa Mỹ Hiệp về đích trước một năm, không ai hết, chính là Chủ tịch xã Trần Minh Tuấn, đang có mặt tại thủ đô tham dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX.
Mỗi người dân là chủ thể xây dựng nông thôn mới
So với 1.800 gương điển hình tiên tiến đang tụ hội ở thủ đô những ngày này, gương mặt một chủ tịch xã dễ bị chìm khuất, nếu tôi không có dịp làm quen với anh khi người đàn ông từng có 16 năm tuổi thơ gắn bó với miền bắc này đang dạo phố để tìm lại ký ức thân quen của 27 năm về trước.
Bố anh từng là cán bộ miền nam tập kết ra bắc, lấy vợ rồi sinh con. Đến năm anh 16 tuổi, vì nhớ quê, ông chuyển cả gia đình về lại Mỹ Hiệp. Và cuộc đời anh gắn bó với mảnh đất này từ đó.
Năm 1998, anh trở thành một cán bộ xã, trải qua hai nhiệm kỳ làm Phó chủ tịch xã, và giờ đây đã làm Chủ tịch xã đến nhiệm kỳ thứ hai. Có thể nói, anh hiểu Mỹ Hiệp như lòng bàn tay mình, dồn tâm huyết vào từng tấc đấc, ngọn cỏ và vun vén cho cuộc sống của từng con người nơi đây.
Mỹ Hiệp vốn là xã đồng bằng nằm ở phía nam của huyện Phù Mỹ, cách trung tâm huyện Phù Mỹ 5 km, được chia làm 17 thôn với 40 xóm, có 3.989 hộ và 14.920 nhân khẩu, diện tích tự nhiên 5.565 ha. Xã được Huyện ủy, UBND huyện Phù Mỹ chọn làm một trong hai xã điểm về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015.
Chủ tịch xã Trần Minh Tuấn kể lại, thời điểm được giao trọng trách này, cả lãnh đạo và nhân dân Mỹ Hiệp đều lúng túng, chưa biết phải làm thế nào. Nhưng đây là chương trình trọng tâm, được sự quan tâm và chỉ đạo của các cấp từ tỉnh đến huyện ngay từ khi được khởi động, nên xây dựng nông thôn mới đã tạo nên một động lực phát triển cho Mỹ Hiệp. Dù một bộ phận cán bộ và nhân dân chưa nhận thức đầy đủ về xây dựng nông thôn mới, năng lực, trình độ của một bộ phận cán bộ xã, thôn còn hạn chế. Nhưng nhìn chung, người dân phấn khởi, kỳ vọng và đồng tình hưởng ứng, nên Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Mỹ Hiệp đã xác định đây là nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, trong đó Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ, mỗi người dân phải là chủ thể, mỗi gia đình phải đi đầu trong việc tham gia xây dựng nông thôn mới, không trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của Nhà nước. Đây cũng là cơ hội, điều kiện cho xã Mỹ Hiệp phát huy các tiềm năng, lợi thế của mình để phát triển. Mục tiêu ban đầu xã đặt ra là đến năm 2015 hoàn thành 19 tiêu chí theo Nghị quyết đề ra.
Nhưng khó khăn lớn nhất mà Chủ tịch xã Trần Minh Tuấn lo lắng, đó là nguồn vốn hỗ trợ của các cấp cho địa phương xây dựng nông thôn mới rất thấp, trong khi nguồn lực của xã và vốn đóng góp của người dân thì có hạn. Bởi vậy, chỉ còn cách phải lên kế hoạch thật chi tiết, từng bước thực hiện các tiêu chí, vận động tuyên truyền để tìm kiếm sự đồng thuận của gần 15.000 người dân Mỹ Hiệp, kể cả việc huy động nguồn lực từ những người con xa quê trở về đóng góp xây dựng quê hương.
Và ý chí quyết tâm thực hiện bằng được trọng trách của anh đã giúp Trần Minh Tuấn thực hiện thành công từng việc trong vô vàn mục tiêu để đi đến đích. Năm 2011, Mỹ Hiệp thực hiện hoàn thành 5/19 tiêu chí, năm 2012 hoàn thành thêm bốn tiêu chí, đến năm 2013 có 11 tiêu chí đã được thực hiện hoàn thành. Và đến cuối năm 2014, Mỹ Hiệp đã hoàn thành toàn bộ 19 mục tiêu, được UBND tỉnh Bình Định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và tặng thưởng Cờ thi đua dẫn đầu về thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới.
Nhiều con số ấn tượng của Mỹ Hiệp được Chủ tịch xã Trần Minh Tuấn đưa ra báo cáo trong các hội nghị, lễ tuyên dương như: Giá trị sản xuất tăng bình quân tăng 14,77%/năm, trong đó nông – lâm – thủy sản tăng 10,84%, công nghiệp và dịch vụ tăng 19,86%. Nếu như năm 2010, nông, lâm nghiệp chiếm 60%, công nghiệp – xây dựng và thương mại – dịch vụ chiếm 40%, thì đến năm 2014, tỷ trọng tương ứng 52,71% và 42,79%. Thu nhập bình quân đầu người từ 18 triệu đồng năm 2010 lên hơn 26,1 triệu đồng năm 2014, tăng 45%...
Tổng nguồn vốn thực hiện xây dựng nông thôn mới của xã Mỹ Hiệp từ năm 2011 đến nay là gần 133,5 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương 25,2 tỷ đồng, chiếm 18,9%; ngân sách tỉnh 23,7 tỷ đồng, chiếm 17,7%; ngân sách huyện gần 30 tỷ đồng, chiếm 22,4%; ngân sách xã 36,1 tỷ đồng, chiếm 27%; vốn vay tín dụng 14,1 tỷ đồng, chiếm 10,6%; các tổ chức xã hội, doanh nghiệp đóng góp 2,8 tỷ đồng, chiếm 2,1%; nhân dân đóng góp 1,4 tỷ đồng, chiếm 1,08%.
Cánh đồng mẫu lớn và con đường sáng như sao đêm
Để xây dựng nông thôn mới và có được thành công ngày hôm nay, 19 tiêu chí như 19 bậc thang mà cán bộ và nhân dân Mỹ Hiệp phải chinh phục trong gần bốn năm. Mỗi năm, sau khi trải qua những nấc thang thành công, họ đều tổng kết nhìn lại, để rút ra bài học và tìm hướng đi tiếp theo của mình. Điều mà Chủ tịch xã Trần Minh Tuấn tâm đắc nhất, và cũng được các lãnh đạo huyện, tỉnh đánh giá cao nhất đó chính là quá trình anh đốc thúc xây dựng “cánh đồng mẫu lớn” và thu hút nguồn lực trong dân để xây dựng và thắp sáng 50km đường nông thôn.
Kinh tế của xã Mỹ Hiệp chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, tuy nhiên có một số diện tích đất trồng lúa còn khá manh mún, mỗi hộ thường được giao sử dụng nhiều mảnh, có những mảnh diện tích rất nhỏ, nằm cách xa nhau. Tâm lý của người nông dân không muốn thay đổi những gì đã có, e ngại xáo trộn đời sống và sản xuất. Xã lại thiếu nguồn kinh phí, chưa có cơ chế chính sách đầy đủ để thu hút các doanh nghiệp tham gia vào sản xuất nông nghiệp, thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp còn bấp bênh, nhiều rủi ro…
Quyết tâm xây dựng nông thôn mới cũng có nghĩa Mỹ Hiệp phải triển khai thực hiện mô hình “dồn điền đổi thửa và xây dựng cánh đồng mẫu lớn” nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất. Anh Tuấn đã phối hợp với các ban, ngành và các thôn tổ chức điều tra, nắm lại toàn bộ quỹ đất nông nghiệp của thôn, thống kê diện tích từng hộ đang sử dụng. Tổ chức khoanh vùng, họp dân tuyên truyền, quán triệt chủ trương, kế hoạch và nội dung thực hiện, bàn bạc dân chủ công khai trong nội bộ nhân dân, dân chủ thảo luận làm cơ sở cho việc thực hiện dồn điền đổi thửa.
Ban đầu, xã đã tổ chức dồn điền đổi thửa được trên 10 ha ở thôn Vạn Lộc và Bình Tân Đông, xã Mỹ Hiệp và đã giao ruộng đến hộ để nhân dân tiếp tục sản xuất. Sau đó, tiếp tục chỉ đạo nhân rộng mô hình sản xuất tại “Cánh đồng mẫu lớn” ở thôn An Trinh và Bình Long với diện tích 58,3 ha với 480 hộ tham gia. Đồng thời, xây dựng mới hai “cánh đồng mẫu” ở các thôn Vạn Thiện, Vạn Phước Tây, Thạnh An, Đại Thạnh với diện tích 49,5 ha với 356 hộ tham gia.
Nhờ dồn điền đổi thửa, nông dân đã có điều kiện thâm canh, tăng vụ, cơ giới hóa các khâu sản xuất. Từ một vụ lúa bấp bênh, nay bà con đã sản xuất được hai vụ ăn chắc mỗi năm.
So với những vùng có cách thức sản xuất như trước đây, cây lúa tại khu vực cánh đồng mẫu lớn sinh trưởng và phát triển tốt, năng suất đạt 67 tạ/ha, cao hơn so với ngoài vùng là 5 tạ/ha cho cùng một loại giống lúa Syn6. Chi phí đầu tư cũng thấp hơn.
Ngồi ở quán cà phê giữa thủ đô trò chuyện với tôi, Chủ tịch xã Mỹ Hiệp mời mọc: “Em thử đến quê anh một lần đi. Anh sẽ dẫn em đi dọc đường thôn vào ban đêm. Em sẽ thấy đèn đường sáng như sao. Nhưng đều là do người dân tự bỏ tiền ra để thắp sáng đường đấy”.
Tôi lại tiếp tục tò mò hỏi anh về những con đường, về cuộc vận động kỳ lạ của anh giúp cho Mỹ Hiệp hoàn thành 40 km đường quốc lộ 1A và 50 km đường nông thôn mà không tốn một đồng nào. Giờ đây, để duy trì con đường thôn sáng như thành phố mỗi đêm, các hộ dân tự lắp công tơ và trả tiền điện cho quãng đường trước cửa nhà mình.
Anh Tuấn còn cho biết, từ năm 2011 đến nay, ngoài kinh phí của Nhà nước, Ban quản lý nông thôn mới đã vận động nhân dân tự nguyện hiến hơn 17.000 m2 đất; hàng chục tường rào kiên cố và bán kiên cố; hàng trăm cây ăn quả, lấy gỗ,…Bên cạnh đó, nhân dân đã tự bỏ kinh phí chỉnh trang vườn nhà, tường rào, cổng ngõ, công trình vệ sinh, đóng góp làm mô hình điện thắp sáng đường thôn, xóm... với tổng kinh phí khoảng hơn 10 tỷ đồng.
Ngoài ra, xã còn kêu gọi con em quê hương làm ăn xa về đã ủng hộ để hỗ trợ xóa nhà ở cho hộ nghèo, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ dân sinh, hỗ trợ bàn ghế nhà văn hóa xã, thôn... với kinh phí hơn 2 tỷ đồng.
Mỹ Hiệp đã đổi thay, và trở thành một điển hình xây dựng nông thôn mới thành công của cả nước. Tháng 7 vừa qua, nhân dân và cán bộ xã Mỹ Hiệp đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng ba nhờ có thành tích xuất sắc trong công tác từ năm 2010 đến năm 2014, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Chủ tịch xã, người đàn ông 43 tuổi, đã và đang dẫn dắt Mỹ Hiệp đi trên “con đường sáng” vẫn khiêm tốn cho rằng: “Đó là thành tích của tập thể. Tôi chỉ làm những điều tốt nhất cho quê hương Mỹ Hiệp của mình mà thôi”.
Theo Hồng Vân (báo Nhân dân)