Giám sát để đồng hành phát triển đất nước
Hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc là giám sát của nhân dân nhưng trên tinh thần Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, vì vậy các chương trình giám sát là sự đồng hành vì sự phát triển của đất nước.
Hoạt động theo tinh thần Hiến pháp
Năm 2014 là năm đầu tiên Mặt trận triển khai chức năng giám sát xã hội theo tinh thần của Hiến pháp 2013 và Quyết định 217 của Bộ Chính trị ngày 12/12/2013 về việc ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội.
Vì vậy, năm 2014 được xem là năm có ý nghĩa bước đầu, làm rõ cơ chế giám sát của Mặt trận là giám sát của nhân dân, căn cứ vào nguyện vọng của nhân dân, phối hợp cùng với chính quyền để giám sát. Cơ chế này làm tiền đề để bước sang năm 2015, Mặt trận phối hợp với các tổ chức đoàn thể triển khai 8 chương trình giám sát ở cấp Trung ương. Trong đó, ngoài giám sát chính sách ưu đãi với người có công, 7 nội dung giám sát còn lại đều hướng đến nhiều vấn đề của những đối tượng cụ thể.
Ví dụ, để góp phần chăm lo lợi ích của đông đảo công nhân, MTTQ Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phối hợp triển khai giám sát về đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) trong các DN nhằm xác định hiện trạng và kiến nghị các giải pháp khắc phục tình trạng nợ, trốn đóng BHXH, BHYT…
Đáp ứng đòi hỏi của đông đảo nông dân, MTTQ và Hội Nông dân Việt Nam đã phối hợp triển khai giám sát chất lượng đầu vào vật tư nông nghiệp như phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật và tìm giải pháp khắc phục tình trạng hàng giả, kém chất lượng, góp phần bảo vệ sản xuất.
Nhằm phát huy vai trò và đóng góp của đội ngũ trí thức MTTQ Việt Nam và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã triển khai giám sát việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 6, khóa XI về phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ và Luật Khoa học và Công nghệ.
Bên cạnh đó là giám sát các vấn đề được xã hội rất quan tâm như chất lượng dịch vụ y tế tư nhân, việc giải quyết khiếu nại tố cáo và công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế và hải quan.
Đánh giá của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho thấy, tất cả những chương trình này đều có sự phối hợp nghiêm túc, thực chất của các bộ, ngành, đặc biệt nhận được sự ủng hộ của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, Chương trình tổng rà soát việc thực hiện chính sách ưu đãi với người có công với cách mạng trong hai năm 2014-2015 được coi là hoàn thành xuất sắc.
Thành quả đầu tiên
Chia sẻ với báo chí, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân khẳng định Chương trình tổng rà soát chính sách ưu đãi người có công với cách mạng giống như một cuộc giám sát thí điểm ở cấp Trung ương và đã mang lại những thành quả đầu tiên, lớn nhất trong năm 2015.
Việc tổng kết chương trình giám sát này như một điểm nhấn ý nghĩa cho hành trình không mệt mỏi của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công trên cả nước.
“Ý nghĩa của công việc này đã giúp chúng ta trả lời một cách định lượng câu hỏi trước nhân dân là bấy lâu nay việc thực hiện chính sách với người có công có đúng quy định hay không, sai sót nếu có, đến mức nào? Tổng rà soát hai năm qua đã chỉ rõ 95,75% người có công đã hưởng đúng và đủ mọi chính sách đang có hiệu lực; 4,25% người có công hưởng đúng nhưng chưa đủ. Đến nay chúng ta đã khắc phục xong thiếu sót này cho khoảng 2/3 trường hợp”, ông Nguyễn Thiện Nhân khẳng định.
Đặc biệt, theo người đứng đầu MTTQ Việt Nam, cũng nhờ chương trình này, hơn 6 vạn người xưa nay không hề đăng ký làm hồ sơ xét duyệt để được hưởng chính sách ưu đãi người có công đã tìm đến các cơ quan chức năng để đăng ký.
Điều này còn khẳng định tính đúng đắn việc Chỉ thị 23 của Thủ tướng Chính phủ về tổng rà soát việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng trong hai năm 2014-2015 được ban hành, khẳng định sự nỗ lực làm hết sức mình bằng tất cả tấm lòng của các tổ chức trong thực hiện tổng rà soát: Ngành LĐTB&XH, MTTQ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản HCM, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu Thanh niên xung phong, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ, trong đó có những người trực tiếp thực hiện tổng rà soát - những tình nguyện viên.
Để giám sát việc thực hiện chính sách ưu đãi cho 2 triệu người thuộc 7 đối tượng người có công được xét trong hai năm qua, hơn 200.000 tình nguyện viên đã được huy động, trong đó có tới 100.000 cựu chiến binh cùng các hội viên đoàn thể khác.
Điều này thêm một lần nữa khẳng định vai trò tập hợp và phát huy sức mạnh của nhân dân thông qua tổ chức Mặt trận khi được phát huy đúng thời điểm đã tạo nên nguồn lực vô cùng đáng quý nên việc khó mấy cũng thành. Điều này cũng đã hiện thực hóa được một chủ trương là khi xã hội có nhu cầu, Nhà nước có chủ trương, thì với sự tham gia của nhân dân thông qua Mặt trận và các đoàn thể nhân dân, có thể giải quyết được nhu cầu của nhân dân.
Đặc biệt, công tác tổ chức, phối hợp giữa chính quyền, bộ máy hành chính các cấp với các đoàn thể xã hội, thông qua đầu mối Mặt trận khi thực hiện tổng rà soát được xem là bài học kinh nghiệm đáng quý. Trong đó, Mặt trận cùng với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, các tổ chức quần chúng đã tổ chức khoa học, bài bản đợt tổng rà soát, từ việc xây dựng chương trình, lập kế hoạch, tổ chức tập huấn, làm thí điểm, tổ chức sơ kết đến khi triển khai rộng rãi, sử dụng các kênh tuyên truyền, thông tin hiệu quả tới người dân.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã đánh giá cao kết quả và bài học từ cách làm này, khẳng định đây là một kinh nghiệm đáng quý không chỉ đối với người có công mà tới đây cần tiếp tục phát huy cách làm này để giải quyết các vấn đề cần sự tham gia của đông đảo nhân dân, trong khi bộ máy chính quyền với biên chế hạn hẹp không thể làm một mình được.
Giám sát trên tinh thần hiệp thương, đồng thuận
Nhìn lại sau một năm với nhiều hoạt động giám sát được triển khai, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, có 3 kết quả quan trọng trong quá trình triển khai nhiệm vụ.
Thứ nhất, lần đầu tiên Mặt trận huy động 14 tổ chức quần chúng vào giám sát thí điểm như Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ... Với chức năng của mình, Mặt trận đã hiệp thương và hỗ trợ cho các tổ chức thành viên tham gia giám sát. Trong đó có những tổ chức, hội nếu không có Mặt trận đồng hành thì không thể làm được giám sát. Ví dụ, Liên đoàn Luật sư, Hội Luật gia, Tổng hội Y học và Hội Dược học theo Hiến pháp 2013 thì không thể độc lập làm công tác giám sát được.
Kết quả thứ hai là tạo ra cơ chế giám sát. Ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, muốn giám sát phải tạo được 3 sự đồng thuận. “Một là Mặt trận thấy cần thiết phải làm. Hai là ít nhất một tổ chức đoàn thể nhân dân ở lĩnh vực liên quan cũng muốn thực hiện giám sát và ba là cơ quan quản lý Nhà nước đồng ý phối hợp triển khai. Nếu không có ba đồng thuận này thì không thể làm được”, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhấn mạnh.
Chính nhờ sự đồng thuận này mà đến nay khi triển khai 8 chương trình giám sát, Mặt trận không gặp bất cứ một phản ứng tiêu cực nào tại các đơn vị, tổ chức được giám sát.
Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, tinh thần làm việc của Mặt trận là hiệp thương và đồng thuận. Hiệp thương với các tổ chức thành viên vì chỉ có các tổ chức này mới có lực lượng đông đảo, có năng lực phù hợp để thực hiện.
Theo người đứng đầu MTTQ Việt Nam, hoạt động giám sát của Mặt trận là giám sát của nhân dân nhưng trên tinh thần Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Vì vậy, các chương trình giám sát của Mặt trận không phải là “giám sát đối đầu” mà giám sát để đồng hành phát triển đất nước.
Sau khi đã kết thúc thành công Chương trình tổng rà soát chính sách ưu đãi với người có công và triển khai 7 chương trình giám sát khác, ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, thời điểm này đã bắt đầu xác định được nội dung giám sát nào sẽ chuyển giao cho địa phương làm.
Mục đích của Mặt trận năm 2014 và 2015 là làm thí điểm rồi sau đó chuyển giao cho Mặt trận địa phương chứ Mặt trận Trung ương không thể “ôm” hết vì trên thực tế tất cả những hoạt động giám sát đều diễn ra ở cơ sở. Nhưng nội dung nào chưa làm tốt thì Mặt trận Trung ương phải làm tiếp, đến khi chín muồi rồi tổng kết mô hình và chuyển giao cho Mặt trận địa phương, ông Nguyễn Thiện Nhân nói.
“Các địa phương cần trao đổi với Tỉnh ủy, Thành ủy, với UBND và các sở, ngành, lựa sức mình làm được đến đâu thì làm đến đó. Chúng ta không tham mà hãy làm đâu chắc đó và làm đến cùng”, ông Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
Trên tinh thần hiệp thương và đồng thuận, nhiều nội dung giám sát sẽ được Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam triển khai trong năm 2016.
Theo Hoàng Yến (Chinhphu.vn)