Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của người khuyết tật”:
Hướng tới xã hội không rào cản với người khiếm khuyết
Người khuyết tật (NKT) khao khát hòa nhập và cống hiến nhưng gặp không ít rào cản, trong đó có rào cản về tiếp cận các công trình công cộng. Hướng tới một xã hội không rào cản, có nhiều công trình công cộng thân thiện với NKT đang là mục tiêu hướng đến của Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” vừa được Sở LĐ-TB&XH và Trung tâm Khuyết tật và Phát triển (DRD) ký kết thỏa thuận.
Khó tiếp cận dịch vụ công cộng
Là một NKT vận động với hai chân đều bị liệt, anh Huỳnh Trọng Quý (51 tuổi, trú phường Quang Trung, TP Quy Nhơn) di chuyển chủ yếu bằng hai tay, xe máy 3 bánh, xe lăn. Nói về việc tiếp cận các công trình công cộng để sử dụng những dịch vụ cơ bản, anh Quý thở dài, chia sẻ: “Đối với tôi, khó khăn nhất là khi đi khám bệnh tại bệnh viện. Bình thường, tôi đi lại dễ dàng nhưng khi đau ốm thì phải nhờ được người cõng giúp mới có thể đi khám. Vì khám bệnh phải làm nhiều thủ tục khác nhau, phải di chuyển qua nhiều phòng, nhiều tầng và nhiều khu vực, tôi gặp khó khăn khi các lối đi tại bệnh viện chưa thật dễ dàng và phù hợp với NKT”.
NKT Bình Định bày tỏ nguyện vọng được tiếp cận các công trình công cộng, dịch vụ cơ bản.
Dễ thấy hơn nữa là UBND các xã, phường, thị trấn, trường học... cũng chưa thật sự thân thiện với các hạng mục liên quan đến NKT. Hầu như các UBND cấp cơ sở đều chưa có lối đi dành cho xe lăn. Các công trình văn hóa, thể thao cũng chưa quan tâm đến việc tạo điều kiện tiếp cận cho đối tượng người NKT, khiến họ mất đi cơ hội nâng cao đời sống tinh thần và sức khỏe.
Ông Trần Viết Bảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Dù đã có quy định về việc tạo điều kiện tiếp cận cho NKT hòa nhập, song vẫn còn những chủ đầu tư sợ tốn kinh phí, không gian nên né tránh các hạng mục liên quan đến NKT trong thiết kế công trình. Đến thời điểm hiện tại, tỉnh ta đã có một số công trình công cộng ở đô thị tiếp cận NKT. Dễ thấy là vỉa hè các tuyến đường Nguyễn Tất Thành, An Dương Vương, Xuân Diệu, Quảng trường trung tâm đều đã thiết kế lối lên, xuống dành cho người đi xe lăn, thiết kế có rãnh trên vỉa hè để người khiếm thị dò đường bằng gậy. Ngoài ra, một số hạng mục mới xây của bệnh viện cũng đều có thiết kế lối lên xuống bằng xe lăn, nhà vệ sinh có thanh vịn thấp để NKT sử dụng”.
Trao đổi tại Lễ ký kết thỏa thuận Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” vào giữa tháng 12 vừa qua, bà Lưu Thị Ánh Loan, Quyền Giám đốc DRD, cho rằng: “Ngoài việc cố tình né tránh các hạng mục liên quan đến NKT, một số công trình công cộng tiếp cận NKT mang tính nửa vời, đối phó. Nhiều công trình có thiết kế lối đi dành cho xe lăn nhưng độ dốc lại quá lớn, NKT không sử dụng được, gây lãng phí”.
Hướng tới công trình có tiếp cận NKT
Trước thực trạng việc tiếp cận các công trình xây dựng của NKT gặp nhiều khó khăn, DRD đã bắt tay với Sở LĐ-TB&XH để triển khai Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” trên cơ sở tài trợ của Cơ quan Hợp tác quốc tế Hoa Kỳ (USAID). Ông Phan Đình Hòa, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH, đánh giá đây là cơ hội để NKT tiếp cận với các dịch vụ công cộng cơ bản, tạo tiền đề để hòa nhập cuộc sống. Mặt khác, đây cũng là dịp để tăng cường nhận thức của cộng đồng và NKT về quyền tiếp cận, góp phần đưa chính sách tiếp cận trong Luật NKT đi vào thực tiễn.
Sở LĐ-TB&XH và Trung tâm Khuyết tật và Phát triển (DRD) ký kết thỏa thuận hợp tác Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT”.
Mục đích của Dự án là nâng cao nhận thức về khuyết tật cho các thành viên xã hội và bản thân NKT, cải thiện tiếp cận tại các công trình xây dựng để tăng cường cơ hội sử dụng các dịch vụ xã hội cho NKT; nâng cao năng lực của tổ chức NKT trên địa bàn để hoạt động hiệu quả và bền vững. Dự án được triển khai từ thời điểm ký kết cho đến ngày 31.12.2017. Ước tính kinh phí cho hoạt động hợp tác là 104.046 USD (tương đương 2,184 tỉ đồng).
Ông Trần Viết Bảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: “Cuối tháng 12.2014, Bộ Xây dựng đã ban hành Quy chuẩn 10 để thay thế quy chuẩn 01 (năm 2002) về xây dựng công trình đảm bảo NKT tiếp cận sử dụng (gồm nhà chung cư, công trình công cộng, công trình giao thông, hạ tầng kỹ thuật và tiện ích đô thị). Với góc độ quản lý nhà nước, chúng tôi cam kết, thời gian tới sẽ kiểm soát chặt chẽ hồ sơ thiết kế của các dự án thuộc nhóm công trình bắt buộc phải tiếp cận NKT, đảm bảo NKT tiếp cận các công trình công cộng cơ bản”.
Nhằm đảm bảo cho việc triển khai Dự án thiết thực và hữu ích, bà Lưu Thị Ánh Loan, Quyền Giám đốc DRD, cũng khẳng định: “NKT sẽ được tham gia vào hoạt động khảo sát, đánh giá Dự án và các công trình trực thuộc Dự án. Chúng tôi hiểu rất rõ những rào cản của NKT trong tiếp cận bởi 70% đội ngũ nhân viên của DRD là NKT. Chúng tôi tin với sự chung tay trong Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” sẽ góp phần xây dựng môi trường thân thiện với NKT, góp phần đưa Bình Định sẽ trở thành điểm thu hút du lịch với cả NKT và người thân của họ”.
NGUYỄN MUỘI
Toàn tỉnh có 32.372 NKT (chưa tính số NKT là thương bệnh binh), chiếm 1,98% dân số. Trong đó, có 13.859 NKT vận động, chiếm 42,8% số NKT. Kế hoạch trợ giúp NKT tỉnh giai đoạn 2013 - 2020 xác định mục tiêu quan trọng là xây dựng môi trường thuận lợi, không rào cản hỗ trợ NKT phát huy khả năng của mình, hoà nhập cộng đồng. Trong đó, giai đoạn 2016 - 2020, phấn đấu đạt tỉ lệ 90% công trình xây dựng và giao thông công cộng thiết kế và xây dựng mới phải theo quy định hiện hành về điều kiện tiếp cận đối với NKT; 60% công trình cũ được cải tạo phù hợp với việc tiếp cận của NKT.