Thí điểm dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh tại Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn: Đường còn dài
Một trong những mục tiêu của đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn 2010-2020 là đến năm 2015 các trường sẽ dạy Toán và các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Dù đã mấy năm tích cực triển khai thực hiện việc này nhưng Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn vẫn còn không ít khó khăn.
Ngày 23.12, chúng tôi có mặt tại lớp 12A2 để dự tiết dạy toán bằng tiếng Anh của thầy giáo Võ Quốc Thành. Đây là tiết ôn tập kiến thức của phần số phức. Trên bảng, thầy Thành ra 4 đề toán theo mức độ khó dần, rồi hướng dẫn học sinh giải. Sau đó thầy trò cùng thảo luận và góp ý các bài giải bằng tiếng Anh.
Khởi động bước đầu
Sôi nổi trong suốt cả tiết học, các học sinh lớp 12A2 cho biết luôn thích thú với những giờ Toán dạy bằng tiếng Anh của thầy Thành vì sự mới lạ. Lớp trưởng Lương Ngọc Điệp cho biết: “Đa số các bạn có nền tảng tiếng Anh tốt nên hiểu nhanh, hiểu hết lời thầy dạy. Những tiết học này giúp chúng em làm quen với thuật ngữ chuyên ngành, hỗ trợ rất đắc lực cho việc nghiên cứu tài liệu bằng tiếng Anh rất cần thiết và hữu ích bây giờ và sau này khi học đại học”.
Học sinh lớp 12A2 luôn hứng thú với những tiết dạy Toán bằng tiếng Anh của thầy giáo Võ Quốc Thành.
Hai năm học qua, thầy giáo Võ Quốc Thành là một trong những giáo viên tích cực thực hiện các giờ lên lớp bằng tiếng Anh, dù việc này khiến thầy mất rất nhiều thời gian, công sức. “Muốn thực hiện một tiết dạy bằng tiếng Anh, thì trong 2-3 tiết học trước đó, tôi phải cung cấp đủ cho học sinh lượng thuật ngữ tiếng Anh cần dùng. Chẳng hạn, trên bảng này có một số từ chuyên ngành như: tính mô đun của số phức, số phức liên hợp, phương trình bậc hai… Năng lực tiếng Anh của các em không đồng đều nên trong quá trình giảng, tôi phải tìm cách diễn giải quen thuộc, trong sáng và dễ nhớ để em nào nghe cũng hiểu được”, thầy Thành chia sẻ.
Theo Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn Phạm Quang Bắc, từ năm học 2011-2012, nhà trường đã triển khai việc dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh. Trong đó, môn Toán đã thực hiện tốt nhất; các môn còn lại, hiện vẫn còn ở giai đoạn khởi động. Dù vậy, năm 2014, trong lần đầu tiên tham gia kỳ thi Olympic Toán Hà Nội mở rộng (áp dụng hình thức giải Toán bằng tiếng Anh), đáng ghi nhận là nhà trường đã có 4 trong tổng số 5 học sinh đoạt giải, trong đó có 2 giải Nhất và 2 giải Ba.
Còn lắm gian nan
Chưa có một giáo trình thống nhất nên khi thực hiện giờ dạy, thầy giáo Võ Quốc Thành phải tự nghiên cứu tài liệu từ nhiều nguồn, trong đó có bộ sách Toán song ngữ do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam giới thiệu vào đầu năm học này và tự soạn giáo án bằng tiếng Anh.
Ngoài khó khăn về giáo án, có một hạn chế khác là một số giáo viên cao tuổi, dù có chuyên môn tốt nhưng khả năng giao tiếp, diễn giải bằng tiếng Anh trong lớp rất hạn chế. Thạc sĩ Nguyễn Minh Hà - Tổ trưởng Tổ Ngoại ngữ Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn - cho rằng, nếu chỉ nắm vững những thuật ngữ về chuyên ngành thì chưa đủ, vì lẽ trong suốt giờ giảng, thầy cô đứng lớp còn phải điều khiển lớp học, trao đổi với các em; thậm chí để truyền đạt tốt nội dung bài học, trao đổi ý kiến với học sinh, đôi khi các thầy cô còn phải đề cập đến những chuyện hoàn toàn không phải là Toán học. Tuy nhiên không chỉ giáo viên cần nỗ lực hơn nữa trong năng lực tiếng Anh, mà cả học sinh cũng phải cố gắng rất nhiều để tiếp thu kiến thức và phản hồi ý kiến của mình. Nói cách khác, cả thầy và trò cùng phải nỗ lực.
Các tiết học dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh tại Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn cũng diễn ra không đều đặn, đa số chỉ vào lúc cần thiết và thuận tiện. Ở trường hiện chỉ có thầy Thành là năng nổ nhất, nhưng cũng chỉ ở mức 3-4 tiết dạy trong một tháng.
Có thể thấy, để có thể thực hiện dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh tại trường chuyên đòi hỏi một quá trình dài phấn đấu để từng bước có sự tiếp cận, đổi mới. Bên cạnh sự nỗ lực của Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, cần có sự quan tâm hơn nữa của Sở GD&ĐT trong chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà trường tiến hành biên soạn tài liệu, giáo trình; mời giáo viên người nước ngoài về dạy mẫu; có chế độ khuyến khích đối với giáo viên giảng dạy…
NGỌC TÚ
Gần 1 tháng trước, Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 đã phối hợp với Trường ĐH Khoa học tự nhiên (Hà Nội) tổ chức Hội thảo “Nâng cao năng lực quản lý triển khai thí điểm mô hình dạy Toán và các môn khoa học khác bằng tiếng Anh trong các trường THPT chuyên giai đoạn 2011 - 2015”. Hội thảo cho thấy từ những hiệu quả ban đầu triển khai ở một số trường chuyên trong cả nước đã giúp học sinh tích hợp giữa việc nâng cao năng lực tiếng Anh với phát triển môn chuyên. Các ý kiến tại Hội thảo đều khẳng định việc dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh là cần thiết, thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế; giúp thầy trò có cơ hội nâng cao trình độ chuyên môn, tiếp cận nhanh các kiến thức mới, mở rộng cơ hội giao lưu, học tập với các trường đại học tiên tiến trong khu vực cũng như trên thế giới.