Phát triển kinh tế tập thể theo phương thức mới
Ông Ngô Thanh Lý
5 năm qua (2011-2015), kinh tế tập thể (KTTT), với nòng cốt là hợp tác xã (HTX), ở tỉnh ta đã không ngừng được củng cố và phát triển, góp phần phát triển KT- XH tỉnh nhà. PV Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Ngô Thanh Lý, Chủ tịch Liên minh HTX (LMHTX) tỉnh, xung quanh vấn đề này.
* Ông đánh giá như thế nào về hoạt động phát triển KTTT ở tỉnh ta trong thời gian qua?
- Có thể nói rằng, 5 năm qua KTTT chịu tác động trực tiếp từ các chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước, nên đã phát huy được vai trò tự chủ, độc lập trong hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD). Đặc biệt, khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực, nhiều HTX mới được thành lập và chuyển đổi theo Luật HTX đã tổ chức nhiều loại hình dịch vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Trên lĩnh vực nông nghiệp, các HTXNN đã nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ; đẩy mạnh liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp (DN) để sản xuất, cung ứng lúa giống, vật tư nông nghiệp và tiêu thụ nông sản cho xã viên (XV); đồng thời phát triển SXKD ở các lĩnh vực chế biến nông sản, kinh doanh thương mại, thu hút được vốn đầu tư từ nhiều nguồn, có thị trường ổn định, giải quyết được nhiều việc làm và kinh doanh hiệu quả. Điển hình như các HTXNN: Phước Hưng (Tuy Phước); Hoài Mỹ (Hoài Nhơn); thị trấn Bình Định, Nhơn Lộc II (thị xã An Nhơn); Ân Tín 1 và Ân Tín 2 (Hoài Ân).
Trên lĩnh vực GTVT, các HTX đã năng động thực hiện mô hình dịch vụ hỗ trợ và mô hình vừa sản xuất tập trung, vừa dịch vụ hỗ trợ; đồng thời, tổ chức kinh doanh tổng hợp, thành lập các xí nghiệp, công ty trực thuộc HTX; tiêu biểu như HTXVT Bình Minh (TP Quy Nhơn), HTXVT Hoài Nhơn.
Trong số 7 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp hiện có, nhiều HTX đã đầu tư đổi mới công nghệ, trang thiết bị, cải tiến mẫu mã, ổn định chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường nội địa và xuất khẩu; điển hình như HTX Đá Bình Đê (Hoài Nhơn); HTX Gạch ngói Phú Phong (Tây Sơn).
QTDND tại các địa phương cũng đã phát huy hiệu quả tích cực, nhất là việc huy động vốn nhàn rỗi trong dân để hỗ trợ các thành viên, XV SXKD, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, góp phần đẩy lùi tệ nạn cho vay nặng lãi ở nông thôn; tiêu biểu có QTDND Nhơn Lộc (thị xã An Nhơn); QTDND Tam Quan Bắc (huyện Hoài Nhơn) và QTDND Tây Vinh (huyện Tây Sơn)...
Nhờ đa dạng hóa các loại hình dịch vụ, SXKD có hiệu quả nên doanh thu và lợi nhuận hàng năm của nhiều HTX đạt khá cao, đời sống của XV ngày càng được cải thiện. Tuy vậy, KTTT tỉnh ta cũng còn một số hạn chế: Trình độ, năng lực của cán bộ ở nhiều HTX còn yếu nên lúng túng trong quá trình quản lý, điều hành, để xảy ra tình trạng nợ đọng kéo dài, không có vốn tái đầu tư. Mặc dù Nhà nước đã ban hành chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển các thành phần KTTT, nhưng nhiều HTX vẫn chưa tiếp cận được các nguồn vốn vay ưu đãi để đầu tư phát triển SXKD. Một số HTX đã mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất, đa dạng hóa ngành nghề nhưng sản phẩm còn đơn điệu, chất lượng và mẫu mã còn hạn chế nên thiếu tính cạnh tranh. Nhiều địa phương chưa thực sự quan tâm đến KTTT nên thiếu sự hỗ trợ; việc thực hiện các chủ trương, các chính sách phát triển KTTT còn chậm hoặc chưa đồng bộ…
* LMHTX tỉnh sẽ triển khai những giải pháp gì nhằm hỗ trợ các HTX hoạt động hiệu quả, thúc đẩy KTTT tiếp tục phát triển, thưa ông?
- Thời gian tới, LMHTX tỉnh sẽ tăng cường công tác phổ biến đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của KTTT; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX; hỗ trợ tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ công nghệ, tiềm lực tài chính cho các HTX. LMHTX tỉnh cũng sẽ phát huy và nhân rộng các mô hình tiên tiến, điển hình tiên tiến trong lĩnh vực KTTT; xây dựng các mô hình HTX kiểu mới giúp các HTX phát triển bền vững. Mặt khác, hỗ trợ phát triển mới tổ hợp tác ở các ngành, các lĩnh vực ở các vùng có nhu cầu; đẩy mạnh liên doanh liên kết giữa các HTX với các thành phần kinh tế khác để phát triển SXKD.
HTXNN Hoài Mỹ (Hoài Nhơn) liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh xây dựng cánh đồng sản xuất lúa giống, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
- Trong ảnh: Tham quan cánh đồng lúa chất lượng cao của HTXNN Hoài Mỹ. Ảnh: T.SỸ
* Theo ông, các HTX cần phải làm gì để duy trì và phát triển có hiệu quả hoạt động SXKD, đem lại lợi ích cho HTX và XV?
- Để duy trì và phát triển SXKD, các HTX cần thay đổi phương thức hoạt động để đổi mới chính mình. Trước hết là phải củng cố và phát triển các loại hình kinh tế phù hợp với các lĩnh vực, các ngành và từng địa phương. Bên cạnh đó, cần đa dạng ngành nghề kinh doanh dịch vụ, chú trọng cả về số lượng và chất lượng hoạt động; từng bước đầu tư đổi mới về quy mô và cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương thức quản lý để đạt hiệu quả cao trong các hoạt động SXKD, dịch vụ sản xuất và đời sống.
Các HTX cũng cần phải khơi dậy các nguồn lực từ nội bộ và vay vốn từ các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại để đầu tư, mở rộng sản xuất, gắn thu nhập với năng suất và hiệu quả lao động, giải quyết hài hòa lợi ích giữa HTX và XV.
* Xin cảm ơn ông!
PHẠM TIẾN SỸ (Thực hiện)
Theo LMHTX tỉnh, toàn tỉnh hiện có 206 HTX, trong đó có 153 HTXNN; 27 QTDND; 17 HTX GTVT; 7 HTX tiểu thủ công nghiệp; 1 HTX thương mại; 1 HTX dịch vụ điện, với tổng số 564.430 thành viên, XV. Tổng vốn hoạt động của các HTX khoảng 1.840 tỉ đồng. Trong số 206 HTX, có 150 HTX đã chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Năm 2015, doanh thu của các HTXNN ước đạt 498 tỉ đồng; doanh thu của HTX GTVT 171 tỉ đồng; doanh thu của các HTX tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ điện 71 tỉ đồng; các QTDND đã huy động được hơn 1.000 tỉ đồng vốn nhàn rỗi trong dân để cho XV vay vốn đầu tư phát triển SXKD.