Chữa bệnh gan, dùng thuốc sao cho đúng
Có lẽ đây là thắc mắc của không ít người đang mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, bên cạnh việc uống thuốc thì chế độ ăn, uống và dinh dưỡng hỗ trợ cho việc điều trị về gan cũng hết sức cần thiết. Bài viết dưới đây của bác sĩ Lương Lễ Hoàng (SN 1952, làm việc tại Phòng khám Đa khoa EUROVIE ở 210A Trần Bình Trọng, phường 4, Quận 5, TP Hồ Chí Minh) vốn có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị bệnh mãn tính và Đông Tây y kết hợp sẽ giải thích thêm về việc này.
Dùng thuốc an toàn thường được hiểu là uống thuốc sao cho không vướng phản ứng phụ. Đúng nhưng chưa hoàn toàn chính xác. Thuốc an toàn phải đồng thời có hiệu quả tối ưu. Lý do rất đơn giản. Nếu tưởng thuốc uống vào nếu không tác dụng thì thuốc lại ra thì lầm. Thuốc nào cũng thế nếu không có hiệu năng như mong muốn ắt có tác dụng nào khác, thường khi bất lợi. Thuốc hạ men gan là một dẫn chứng điển hình.
Hoa Atisô.
Mặc dầu viêm gan là bệnh hiện đang phát tán ở xứ mình, thậm chí đã từ lâu vượt xa mức báo động nếu so sánh với báo cáo của ngành y ở các nước khác, do bên cạnh viêm gan siêu vi còn thêm viêm gan vì rượu bia, ma túy, ngộ độc hóa chất… nhưng số người hiểu đúng về bệnh này vẫn là thiểu số! Đáng nói hơn nữa là không thiếu bệnh nhân tuy đã được điều trị lâu ngày nhưng men gan vẫn trơ trơ, thậm chí càng lúc càng tăng!
Chưa biết tất nhiên khó hiểu. Ngay cả tên gọi là men gan cũng khó hiểu. Tuy gọi là men nhưng chẳng ăn nhằm gì với chuyện lên men. Ba loại men gan thường được xét nghiệm với ký danh SGOT, SGPT và GGT là những chất gắn liền với cấu trúc của tế bào. Các chất này lọt được vào máu khi tế bào gan bị hủy hoại. Mô gan càng hư hại hàm lượng các chất này trong máu càng cao. Thầy thuốc dựa vào định lượng đó để hiện mức độ viêm tấy của lá gan cũng như hiệu quả của liệu pháp bằng cách so sánh kết quả trong quá trình điều trị. Nói cách khác, chữa sao không biết nhưng càng trị men gan càng cao là dấu hiệu cho thấy tiền đang mất nhưng tật vẫn mang!
May mắn cho bệnh nhân là hiện nay không thiếu thuốc để hạ men gan. Tùy theo kinh nghiệm mà thầy thuốc chọn thuốc hóa chất tổng hợp hay hoạt chất của dược thảo. Nhưng trong nhiều trường hợp rõ ràng thuốc không hiệu quả. Điều đó chứng tỏ muốn hạ men gan phải cần thêm yếu tố khác để hỗ trợ thuốc.
Chuyện gì cũng có lý do. Cho dù dùng thuốc kiểu nào mà quên tối thiểu các biện pháp đi kèm, như dưới đây, thì có thuốc cũng như không. Đó là:
1. Cương quyết nói không với rượu bia, thuốc lá, hai món đại kỵ với lá gan, hai món hàng đầu phá thuốc đặc hiệu. Nên nhớ là, theo kết quả nghiên cứu hẳn hòi, lá gan nhờ khả năng chịu đựng rất cao nên phục hồi rất nhanh trong vòng vài tuần nếu gia chủ ngưng tiếp tục tẩm rượu, xông khói (thuốc lá) lá gan! Chữa viêm gan trong khi hơn 7.000 độc chất của khói thuốc lá tiếp tục tác quái chẳng khác nào nước đổ đầu vịt.
2. Áp dụng chế độ dinh dưỡng dồi dào dưỡng chất cần thiết cho tiến trình tái tạo như mô gan như lysin trong tảo spirulina, lecithin trong đậu nành, tiền sinh tố A trong dầu gấc, polyphenol trong nấm đông cô… thay vì hình thức dinh dưỡng kiêng khem phiến diện. Nhiều bệnh nhân hiểu lầm là phải kiêng hết nếu bị bệnh gan. Đừng quên, gan thiếu mỡ, thiếu đạm còn gì là gan! Ăn uống đến độ suy dinh dưỡng rồi đòi phục hồi nhu mô gan thì đúng là thiếu công bằng với lá gan.
Người chữa bệnh viêm gan phải bỏ hẳn thuốc lá.
3. Phối hợp các loại men kháng viêm và kháng oxy-hóa như papain trong đu đủ, bromalin trong thơm… cho thường trong chế độ dinh dưỡng. Ngay cả việc dùng thuốc có các hoạt chất này cũng là điều nên làm để nhờ đó đồng thời tối ưu hóa hoạt động của hệ miễn dịch.
4. Với bệnh nhân chưa có vấn đề với xơ gan cổ trướng, đừng quên uống đủ nước, tối thiểu hai lít rưỡi trong ngày, để pha loãng độc chất nhằm giải tỏa áp lực cho lá gan. Nếu được nước khoáng loại có nhiều ka li và ma nhê càng tốt.
5. Ngủ cho đủ giờ, ngủ cho ngon giấc vì 8 giờ của giấc ngủ chính là cao điểm cho tiến trình phục hồi của lá gan. Các nhà nghiên cứu đã chứng minh là kháng thể chống viêm gan được tổng hợp với vận tốc nhanh gấp 3-5 lần bình thường trong giấc ngủ. Thầy thuốc cũng biết từ lâu là thời gian hồi phục của lá gan kéo dài thấy rõ nếu bệnh nhân mất ngủ.
6. Thiếu dược thảo đã được xác minh tác dụng nhuận gan lợi mật như atisô, nấm linh chi, bồ công anh, diệp hạ châu… trong phác đồ điều trị để vừa hỗ trợ chức năng giải độc vừa tái tạo nhu mô của lá gan thay vì “đem gan bỏ chợ” cho thuốc hóa chất! Đừng quên là nhiều công trình nghiên cứu cho thấy tác dụng hạ men gan của cây thuốc rõ ràng an toàn hơn thuốc hóa chất. Cũng nên nhớ là người bệnh viêm gan không thể dùng thuốc trong ngày một ngày hai. Bệnh nhân vì thế cần liệu pháp hiệu quả nhưng đồng thời càng ít phản ứng phụ càng tốt. Nói cách khác, dùng thuốc là chuyện đương nhiên nhưng đồng thời làm sao để phác đồ điều trị bệnh gan đừng là áp lực của lá gan. Cơ quan này đã mệt nhoài vì bệnh, lẽ nào mệt thêm vì thuốc?!
Dù là viêm gan vì nguyên nhân nào cũng thế, dù do siêu vi hay vì độ cồn, bệnh khó lòng thuyên giảm nếu chỉ trông mong vào thuốc. Muốn trị viêm gan nhưng không cương quyết thay đổi thói quen hại gan, không điều chỉnh nếp sinh hoạt cho phù hợp nhịp sinh học thì không lạ gì nếu càng trị bệnh càng nặng!
Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG (luonglehoang.com)
Thế nào gọi là men gan cao?
Men gan là các protein do gan tiết ra, có tác dụng xúc tác các phản ứng hóa học trong cơ thể. Bình thường các men này nằm trong tế bào gan và một số cơ quan khác. Khi có tổn thương gan các men này tràn vào máu, làm tăng nồng độ trong máu, báo hiệu có nguy cơ mắc các bệnh về gan. Dưới đây là các thông số giúp bạn hiểu rõ hơn về thế nào được gọi là men gan cao?
Thế nào là men gan cao?
Men gan bình thường là men gan có các chỉ số xét nghiệm đạt:
· AST: 20 - 40 UI/L
· ALT: 20 - 40 UI/L
· GGT: 20 - 40UI/L
· Phosphatase kiềm: 30 - 110 UI/L.
Qua các nghiên cứu, người ta rút ra rằng khi men gan tăng từ 1-2 lần là ở mức độ nhẹ, tăng từ trên 2 -5 lần là ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là ở mức độ nặng.