Kê khai tài sản, thu nhập để phòng chống tham nhũng: Vẫn còn hình thức
Theo báo cáo của UBND tỉnh về công tác phòng chống tham nhũng (PCTN), trong năm 2015, toàn tỉnh có 1.852 cơ quan, tổ chức, đơn vị đã thực hiện và báo cáo kết quả việc minh bạch tài sản, thu nhập (TSTN) năm 2014 đối với 7.284 cán bộ, công chức, viên chức thuộc thẩm quyền quản lý, đạt tỉ lệ 100% đối với cơ quan, đơn vị và trên 98% đối với người phải thuộc diện kê khai. Trong đó, công khai bằng hình thức niêm yết chiếm tỉ lệ gần 28%, công khai bằng hình thức công bố tại cuộc họp chiếm tỉ lệ trên 72%. Cả tỉnh chưa có trường hợp nào phải thực hiện việc giải trình, kiểm tra, xác minh kê khai tài sản hoặc bị xử lý kỷ luật liên quan đến thực hiện các quy định về minh bạch TSTN.
Còn theo một thống kê về 10 năm thực hiện Luật PCTN, thời gian qua trên địa bàn tỉnh chưa có trường hợp nào bị kiểm tra, xác minh việc kê khai tài sản, xử lý kỷ luật vì vi phạm trong vấn đề này. Tuy nhiên, kết quả thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng về thực hiện các quy định về minh bạch TSTN cho thấy có một số vi phạm phổ biến khi thực hiện kê khai TSTN là: về thời gian thực hiện, chế độ thông tin báo cáo kết quả còn chậm... Một số cơ quan, đơn vị chưa chủ động yêu cầu người có nghĩa vụ kê khai thực hiện trách nhiệm giải trình những biến động về TSTN trong thời kỳ kê khai theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ.
Năm nào cũng kê khai TSTN nhưng chưa có trường hợp nào vi phạm hoặc bị xử lý kỷ luật liên quan đến thực hiện các quy định về minh bạch TSTN; cũng chưa phát hiện được trường hợp tham nhũng nào qua việc kê khai, minh bạch TSTN. Vậy thì việc kê khai TSTN để PCTN hiệu quả đến đâu?
Câu trả lời là: “Hình như vẫn chỉ là hình thức, không mang lại hiệu quả nào và cũng không giải quyết triệt để vấn đề phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng”, như nhận định chung của một số đại biểu đại diện cho các cơ quan tư pháp trong tỉnh dự buổi làm việc với Đoàn công tác Trung ương về PCTN tại tỉnh ta cách đây chưa lâu.
Bởi lẽ, như họ phân tích, với cách kiểm soát thu nhập của cán bộ, công chức còn lỏng lẻo như hiện nay, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện để có thể phát hiện, kiểm soát nạn tham nhũng ngay từ đầu thì người ta vẫn có thể nghĩ ra được nhiều chiêu thức, “biến báo” số tài sản kiếm được không minh bạch. Thay vì chỉ chăm chăm kê khai minh bạch TSTN trên giấy, đã đến lúc cần thay đổi cách thức kiểm soát thu nhập của cán bộ, công chức thì may ra mới phát hiện, ngăn chặn được nạn tham nhũng một cách hiệu quả.
Ngày 8.1.2016, trao đổi với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam về kết quả công tác kê khai TSTN, ông Phí Ngọc Tuyển, Phó Cục trưởng Cục Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, cho biết, hiện có khoảng 5 triệu bản kê khai đang được quản lý tại các cơ quan, đơn vị, trong đó 2,2 triệu bản đã được công khai. Việc xác minh TSTN của cán bộ, công chức được giao cho cơ quan trực tiếp quản lý cán bộ, công chức, viên chức. “Tuy nhiên, số lượng phát hiện kê khai không đúng còn ít cho thấy hiệu quả của việc xác minh chưa cao. Và chỉ một tỉ lệ nhỏ được xác minh. Và số liệu đó dường như cho thấy chúng ta đang thực hiện một biện pháp rất hình thức”, ông Tuyển thừa nhận.
NGUYỄN NAM