Vận động, thuyết phục đương sự: Cách thi hành án hiệu quả
Trong thi hành án dân sự (THADS), công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành án (THA) tuy chỉ là bước đầu tiên trong quy trình gồm nhiều khâu. Tuy nhiên thực tế cho thấy, nếu khâu này được triển khai đạt hiệu quả cao, sẽ tác động tích cực đến toàn bộ quy trình. Vì vậy, khâu này được các cơ quan THA chú trọng, nhất là các vụ án có nhiều tình tiết phức tạp.
Trong số các vụ việc thụ lý thời gian qua, chị Trương Thị Hạnh, chấp hành viên Chi cục THADS TX An Nhơn nhớ nhất là vụ án ly hôn giữa anh H. và chị C. Theo bản án của tòa, sau khi ly hôn, anh H. phải có nghĩa vụ hoàn lại cho chị C. một khoản tiền, còn chị C. phải dọn đồ đạc ra khỏi nhà (vì ngôi nhà 2 vợ chồng đang sống là nhà của cha mẹ anh H.). Tuy nhiên, chị C. không chịu và tỏ thái độ bất hợp tác.
Không nản lòng, một mặt, chị Hạnh nhờ người thân là mẹ, anh chị em của chị C. tác động, một mặt phối hợp với các hội, đoàn thể vận động, giải thích để chị C. hiểu. Chị Hạnh chia sẻ: “Không phải lúc nào cũng có thể áp dụng những biện pháp mạnh. Việc cưỡng chế buộc chị C. ra khỏi nhà thì không có gì khó, nhưng làm như vậy thì không chỉ ồn ào xóm làng mà cũng ảnh hưởng đến tâm lý, danh dự của chính chị C., cho nên dù chị C. luôn tỏ ra bất hợp tác, chúng tôi vẫn kiên trì thuyết phục, và cuối cùng chị C. đã hiểu ra vấn đề, tự nguyện THA. Mới đây, gặp lại tôi, chị C. cho biết: Chính việc vận động, thuyết phục có tình, có lý của các chấp hành viên mà vấn đề căng thẳng của gia đình chị đã được giải quyết ổn thỏa”.
Tại Chi cục THADS TP Quy Nhơn, công tác vận động, giáo dục, thuyết phục tự nguyện THA luôn là hoạt động xuyên suốt trong quá trình giải quyết việc THA, kể cả khi đã ra quyết định cưỡng chế. Đơn cử như vụ bà N.M. vay nợ của một đương sự với số tiền cả gốc lẫn lãi lên đến 400 triệu đồng, song bà M. không chịu trả, dù chấp hành viên đã vận động, thuyết phục. Đến khi chuẩn bị tiến hành cưỡng chế, định giá tài sản, lúc này chấp hành viên vẫn kiên trì thuyết phục, bất ngờ bà M. tự nguyện chịu chấp hành, mang tiền đến nộp và xin để tự bán tài sản là tài sản của mình để THA.
Ông Đỗ Đức Hùng, Chi cục trưởng Chi cục THADS TP Quy Nhơn, cho biết: “Không ít trường hợp, phải đợi đến khi ra quyết định cưỡng chế thì người phải THA mới chấp hành. Chúng tôi luôn đặt tiêu chí vận động thuyết phục lên hàng đầu, không còn cách nào nữa mới tiến hành cưỡng chế theo đúng quy định của pháp luật”.
Trên thực tế, công tác vận động, hòa giải thành công sẽ mang lại lợi ích cho cả người được THA và người phải THA. Không chỉ thế, cơ quan THA cũng bớt đi những gánh nặng, trong đó có vấn đề kinh phí, bởi mỗi khi thực hiện cưỡng chế phải huy động nhiều lực lượng lẫn phương tiện. Điều đáng nói là, khi đương sự tự nguyện THA cũng có nghĩa là đã loại trừ được khả năng xảy ra chống đối, gây ảnh hưởng không tốt đến ANTT tại địa phương, cũng như các khiếu kiện phức tạp sau này.
Tuy nhiên, công tác vận động, thuyết phục trong THADS không phải là việc dễ dàng. Nhiều trường hợp chây ỳ, lẩn tránh nghĩa vụ phải thi hành, hoặc bỏ đi địa phương khác đã gây không ít khó khăn cho công tác THA ở địa phương... “Để đạt hiệu quả cao trong tuyên truyền, vận động đương sự THA, cán bộ THA phải tận tậm, nhiệt tình, am hiểu pháp luật, và ngoài chấp hành viên của chi cục THA, cần có sự phối hợp của các cơ quan chức năng, gồm CA, viện kiểm sát, tòa án... Không chỉ thực hiện vận động, thuyết phục đối với đương sự, các lực lượng còn phải vận động những người thân và bà con hàng xóm của đương sự để tạo ra nhiều tác động đến đối tượng. Có như vậy, khi buộc phải áp dụng biện pháp cưỡng chế, quần chúng, nhân dân cũng đồng tình, ủng hộ nên sẽ ít gây ra các sự việc phức tạp kéo dài”, ông Đỗ Đức Hùng nói thêm.
Để công tác THA đạt hiệu quả cao, Chi cục THADS TX An Nhơn cũng tiến hành nhiều giải pháp, trong đó chú trọng việc đi sâu, đi sát cơ sở, nắm bắt suy nghĩ, nguyện vọng của người phải THA, từ đó kiên trì thuyết phục THA. Trong quá trình tác nghiệp, chấp hành viên cũng luôn vận dụng linh hoạt, đồng bộ các biện pháp thuyết phục tự nguyện, thỏa thuận THA.
Chính xác định rõ nhiệm vụ tại từng chi cục nên hiệu quả công tác THA của cả tỉnh được nâng lên. Theo báo cáo của Cục THADS tỉnh, trong năm qua, các cơ quan THADS đã ra quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế THA đối với 144 trường hợp, (giảm 38 trường hợp so với cùng kỳ năm 2014), do có 20 trường hợp đương sự tự nguyện THA, nên thực tế số việc phải tổ chức cưỡng chế là 124 trường hợp, giảm 31 trường hợp so với cùng kỳ năm 2014. Trong số này, có 84 cuộc cưỡng chế có huy động lực lượng liên ngành, giảm 5 trường hợp so với cùng kỳ. Với những thành tích trên, Cục THADS tỉnh đã nhận cờ thi đua của Bộ Tư pháp với thành tích là đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua năm 2015.
Năm 2015, Cục THADS tỉnh hoàn thành vượt mức 4/4 chỉ tiêu THADS của Quốc hội, Bộ Tư pháp giao, cụ thể:
- Giải quyết xong 94% số việc có điều kiện giải quyết, bằng so với cùng kỳ năm 2014, vượt 6% so với chỉ tiêu Quốc hội giao và vượt 2% so với chỉ tiêu Bộ Tư pháp giao.
- Giải quyết xong 89% số tiền có điều kiện giải quyết, cao hơn 1% so với cùng kỳ năm 2014, vượt chỉ tiêu về giá trị 12% và 8% tương ứng.
- Số việc còn chuyển sang năm 2016 giảm 4% so với số việc năm 2014 chuyển sang năm 2015, vượt chỉ tiêu 1% do Quốc hội và Bộ Tư pháp giao.
- Nhận 33 đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan THADS (đều là đơn khiếu nại, không có đơn tố cáo), giảm 12 đơn so với cùng kỳ năm 2014. Ðã giải quyết xong 33 đơn, đạt 100%, vượt chỉ tiêu 10% do Quốc hội và Bộ Tư pháp giao.
K.ANH