SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
12 biểu hiện nổi bật của bệnh sốt xuất huyết hiện nay
Có không ít sự khác biệt giữa biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết hiện nay so với nhiều năm trước. Dưới đây là 12 biểu hiện nổi bật nhất.
1) Về lứa tuổi mắc bệnh. Theo thống kê ở những ca được chẩn đoán xác định nhờ xét nghiệm NS1Ag trong 5 ngày đầu tiên của bệnh hoặc IgM vào thời gian sau đó, ngay cả người già trên 90 tuổi lẫn trẻ em mới 3-4 tháng tuổi cũng mắc bệnh này và có thể tử vong.
2) Về triệu chứng sốt. Có trường hợp sốt tới 10 ngày hoặc hơn. Hãn hữu có trường hợp chỉ sốt 1 ngày, sau đó hết sốt nhưng cơ thể mệt mỏi, xét nghiệm máu thấy bạch cầu và tiểu cầu giảm rõ rệt, NS1Ag dương tính.
Bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị tại TTYT huyện Hoài Nhơn.
3) Về dấu hiệu sung huyết da. Biểu hiện này trước đây ít được nhấn mạnh. Nhưng hiện nay sung huyết da khá phổ biến (gặp ở khoảng 60% số bệnh nhân), khá đặc hiệu (ít gặp ở các bệnh khác), xuất hiện khá sớm và kéo dài (hiện diện trong 1-2 ngày đầu tới khi hết sốt 2-3 ngày). Da sung huyết đỏ ửng, khá đều đặn, không xen kẽ với những khoảng da hoàn toàn bình thường. Sung huyết không những ở lưng, ngực, bụng mà có khi lan tới cổ, mặt, cánh tay, cẳng tay, hai đùi.
4) Phát ban gặp ở khoảng 1/4 số bệnh nhân. Ban đỏ rời rạc có dạng như ban của bệnh rubella chứ không dày đặc như sởi. Tuy nhiên, điều khác biệt là ban thường hiện ra ở thân, sau đó lan dần ra tứ chi.
5) Buồn nôn và nôn gặp ở hơn 50% số bệnh nhân.
6) Tiêu chảy xảy ra ở 20% số bệnh nhân. Số lần đi tiêu thường chỉ dưới 5 lần/ngày.
7) Đau bụng là triệu chứng có thể gặp với tỉ lệ không cao, chủ yếu ở trẻ em. Đau ở vùng rốn thường không đáng ngại bằng đau tự phát ở vùng thượng vị hoặc mũi ức. Nếu triệu chứng này kèm dấu hiệu gan to (sờ thấy khoảng 2cm ở dưới bờ sườn) thì bệnh dễ tiến triển nặng.
8) Lạnh ở đầu chi là một biểu hiện khá trầm trọng. Khi dấu hiệu này xuất hiện, gia đình nên lập tức báo ngay với bác sĩ để có hướng xử trí kịp thời.
9) Biểu hiện viêm đường hô hấp trên (nghẹt mũi, sổ mũi, đau rát họng và ho) trong bệnh SXH trước đây ít gặp, nhưng nay biểu hiện này khá phổ biến, khoảng 30-40% trong tổng số bệnh nhân. Đây là một điều rất đáng lưu tâm, bởi vì nó dẫn tới chẩn đoán nhầm (là cảm cúm) khiến gia đình ít quan tâm chăm sóc người bệnh.
10) Nhức mỏi, đau cơ, đau đầu, đau sau hốc mắt là triệu chứng hay gặp, chiếm khoảng 60% số bệnh nhân và hay gặp nhất ở thanh niên.
11) Về dấu hiệu chảy máu. Chảy máu chân răng gặp ở 20% số bệnh nhân. Chảy máu cam gặp ở 15% số bệnh nhân và thường là trẻ em. Đái ra máu gặp ở tuổi thanh niên hoặc trung niên và ở nữ nhiều hơn nam, với tỉ lệ chung dưới 15%. Riêng dấu hiệu ra máu kinh gặp ở 15% bệnh nhân nữ. Máu kinh thường ra nhiều hơn các tháng trước đó, có khi ồ ạt, và đòi hỏi sự trị liệu đặc hiệu: Vitamin K không tác dụng gì; trái lại, Orgametril 25mg uống mỗi ngày 2 viên (nên dùng trong 7 ngày) đem lại kết quả rõ rệt.
12) Dây thắt dương tính là dấu hiệu ngày càng trở nên hiếm có. Tỉ lệ này hiện nay chỉ vào khoảng dưới 30% hoặc thấp hơn nữa. Điều này chứng tỏ rằng sự giảm sức bền thành mạch xem ra không còn đáng ngại hơn so với giảm số lượng tiểu cầu trong máu ngoại vi nữa.
BS TRẦN NHƯ LUẬN