Triển khai Luật Hộ tịch 2014: Đổi mới, đơn giản, thuận lợi cho công dân
Luật Hộ tịch năm 2014 có hiệu lực từ ngày 1.1.2016 với nhiều quy định mới mang tính đột phá trong việc cải cách hành chính. Đáng chú ý là việc đăng ký kết hôn, khai tử và khai sinh có yếu tố nước ngoài được tiến hành tại cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân.
Thuận lợi hơn cho công dân
Luật Hộ tịch 2014 có nhiều nội dung mới, nhất là việc đăng ký hộ tịch, đăng ký khai sinh. Trong đó, luật mới quy định cắt giảm nhiều loại giấy tờ, cải tiến mạnh mẽ về thủ tục, phương thức nộp hồ sơ, giảm thời gian giải quyết…, tạo thuận lợi tối đa cho người dân. Luật quy định cá nhân có quyền lựa chọn cơ quan để đăng ký hộ tịch mà không phải phụ thuộc vào nơi cư trú như trước đây, có thể đăng ký tại nơi thường trú, tạm trú hoặc nơi đang sinh sống.
Chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn Cao Thanh Thương (bìa trái) trao giấy chứng nhận kết hôn cho công dân của huyện kết hôn có yếu tố nước ngoài.
Luật Hộ tịch 2014 mới cũng phân cấp mạnh cho chính quyền cơ sở. Đó là thẩm quyền đăng ký khai sinh, kết hôn có yếu tố nước ngoài (giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa công dân Việt Nam cư trú ở trong nước với công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài, giữa công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài với nhau, giữa công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài với công dân Việt Nam hoặc với người nước ngoài, giữa người nước ngoài cư trú tại Việt Nam) sẽ giao cho UBND cấp huyện giải quyết thay vì thuộc UBND cấp tỉnh như trước đây; thời gian giải quyết thủ tục cũng được rút ngắn hơn trước. Điều này mang lại sự phấn khởi cho nhiều người dân.
Chị Nguyễn Thị Thu T. (thị trấn Bồng Sơn, huyện Hoài Nhơn) cho biết: “Tôi cũng đã tìm hiểu và được biết trước đây muốn làm thủ tục kết hôn có yếu tố nước ngoài thì phải đến Sở Tư pháp để làm thủ tục, nhưng nay thì ở địa phương làm luôn. Tôi rất hài lòng vì thủ tục nhanh chóng và rất thuận lợi cho người dân”. Đúng như lời chia sẻ của chị T., thay vì phải vượt 80 km vào Quy Nhơn đến Sở Tư pháp thì nay chị T. cùng chồng có quốc tịch Úc chỉ cần đến Phòng Tư pháp huyện để làm thủ tục. Không chỉ thuận tiện đi lại mà các bước thủ tục cũng tinh giản hơn, thay vì 3 bước nộp hồ sơ, phỏng vấn và ký nhận thì nay chỉ còn 2 bước là nộp hồ sơ và ký nhận, thời gian giải quyết chỉ 15 ngày.
Tại TP Quy Nhơn, công tác tuyên truyền những điểm mới của Luật Hộ tịch cũng được Phòng Tư pháp thành phố tiến hành, trong đó chú trọng đến các thủ tục liên quan đến yếu tố nước ngoài, nhờ vậy người dân đã nắm bắt kịp thời. Từ đầu năm đến nay, Phòng Tư pháp TP Quy Nhơn đã làm thủ tục cho 7 trường hợp kết hôn có yếu tố nước ngoài.
Tăng cường nhân lực, vật lực cho cơ sở
Ông Phạm Văn Bình, Phó trưởng Phòng Hành chính tư pháp, Sở Tư pháp, cho biết: “Để đáp ứng yêu cầu phân cấp quyền đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài cho chính quyền cấp huyện, thời gian qua Sở cũng đã tiến hành rà soát, đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ hộ tịch, kiện toàn đội ngũ công chức làm công tác hộ tịch, trong đó chú trọng nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác tư pháp, nhất là về chuyên môn và ngoại ngữ”.
Được biết, từ thời điểm Luật Hộ tịch 2014 có hiệu lực thi hành đến nay, toàn tỉnh đã giải quyết trên 10 trường hợp kết hôn có yếu tố nước ngoài, và một số trường hợp khai sinh, khai tử có yếu tố nước ngoài. Nhờ sự chuẩn bị từ trước nên việc triển khai Luật Hộ tịch phân cấp cho chính quyền cơ sở cơ bản thuận lợi, trong đó quyền lợi của công dân được đảm bảo, giúp giảm thời gian và chi phí cho công dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi cho công dân thì khó khăn nằm ở yếu tố nhân lực ở cơ sở. Ông Nguyễn Xuân Tú, Trưởng Phòng Tư pháp huyện Hoài Nhơn, cho biết: “Việc bố trí biên chế công chức tư pháp, hộ tịch cho cấp xã, huyện còn thiếu, đặc biệt trên địa bàn huyện hiện còn một số xã vẫn chưa có công chức tư pháp, hộ tịch (chỉ là nhân viên hợp đồng), như vậy là chưa đúng với quy định của Luật Hộ tịch và Nghị định 23 hướng dẫn thi hành Luật Hộ tịch. Ngoài ra, phần mềm quản lý hộ tịch theo quy định của Luật vẫn chưa được triển khai, nên hiện chúng tôi vừa làm vừa rút kinh nghiệm, vướng đâu thì chủ động hỏi đó, cơ bản vẫn đáp ứng được nhu cầu của công dân. Về lâu dài, cấp trên cần tổ chức thêm những lớp tập huấn chuyên sâu về công tác hộ tịch, bố trí biên chế cho đội ngũ làm công tác tư pháp hộ tịch”.
Ông Phạm Văn Bình, Phó trưởng Phòng Hành chính tư pháp, Sở Tư pháp, cho biết thêm, theo quy định của Luật Hộ tịch, kể từ ngày 1.1.2016, ngoài việc được cấp giấy khai sinh, người được đăng ký khai sinh còn được cấp số định danh cá nhân. Đây cũng chính là số thẻ căn cước công dân khi công dân đủ 14 tuổi. Tuy nhiên, do hiện nay tỉnh chưa đảm bảo cơ sở hạ tầng, vật chất, kỹ thuật nên chưa triển khai việc cấp số định danh cá nhân.
KIỀU ANH