Chợ hành An Lương
Hình thành từ năm 1994 cho đến nay, chợ hành An Lương (ở xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ) được các thương lái mệnh danh là nơi tập trung mua bán hành củ lớn nhất tỉnh, là vựa cung cấp hành cho nhiều tỉnh ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Chợ hành An Lương thực ra chỉ là một khoảng đất trống rộng chừng 500m2 nằm ngay trước cổng chợ. Người bán chia làm hai dãy ngồi đối diện nhau, chừa ra một lối đi chính giữa cho người mua tiện đi xem hành. Chỉ có bấy nhiêu nhưng nói về hành thì chợ nổi tiếng dọc dài miền Trung - Tây Nguyên.
Rất nhiều người đến mua, bán hành ở chợ An Lương.
Đi chợ hành giống
Vượt hơn 50 km, mới 4 giờ 30 sáng, 16 nông dân chuyên trồng hành ở xã Bình Tường (huyện Tây Sơn) đã có mặt tại chợ An Lương để mua hành giống về trồng. Trời còn tối, sương mù se lạnh bao trùm khắp chợ nhưng đã thấp thoáng một vài người bày hành ra ngồi chờ khách đến mua.
Anh Đoàn Văn Giới, một nông dân ở xã Bình Tường, nói: “Mình ở nhà để chủ buôn đổ hành giống cũng được nhưng giá cao hơn, mà hành cũng không đẹp. Hành giống ở chợ An Lương tốt là bởi nguồn hành từ các xã như Mỹ Thọ (Phù Mỹ), Cát Hải (Phù Cát) - vốn là nơi chuyên trồng hành củ để bán giống, đều đổ về đây. Một củ giống về trồng có thể nở ra 5 củ”.
Chừng 5 giờ sáng, lượng người chở hành đến chợ đông hẳn lên, râm tan tiếng nói chuyện, trả giá của người mua, kẻ bán. Không khí tại chợ tấp nập hẳn. Những nông dân từ nhiều nơi đổ về đây bắt đầu tỏa ra đi lựa hành. Ở chợ này, người ta chỉ bán 2 loại hành củ là hành hương và hành đá (hành trâu). Hành đá củ dài, da sần sùi và trông tái hơn so với vẻ bóng bẩy, tròn củ của hành hương. Hành đá cao giá hơn hành hương từ 1- 2 giá nhưng khi trồng lại cho năng suất cao hơn hành hương vì đẻ nhánh nhiều hơn, lá to dài nên khi bán cũng nặng ký hơn. Năng suất bình quân của hành hương thường đạt 500 - 600 kg/sào, trong khi hành đá có thể lên đến 800- 1.000 kg/sào.
Bà Nguyễn Mai, 63 tuổi, nhà ở xã Bình Tường, cho biết, hành mình tự trồng để giống cũng được nhưng năng suất không cao bởi trồng lâu dài sẽ bị thoái hóa. Đến đây mua hành giống lợi hơn. Nói rồi bà làm bài tính: “Một cân hành củ lá bán giá 14.000 đồng, hai cân là 28.000 đồng. Nếu để lại làm giống thì hai cân tươi chưa chắc ra nổi một cân hành giống. Đó là chưa kể đến công chăm sóc thêm 1 tháng nữa, rồi phải tốn tiền thuê người thu hoạch. Vì vậy, năm nào chúng tôi cũng đến chợ An Lương mua hành giống”. Đợt này, đoàn của bà Mai đi mua tổng cộng trên 2 tấn hành giống về để trồng cho vụ Hè - Thu sắp tới.
Vựa hành của cả tỉnh
Mỗi tháng chợ hành An Lương họp 6 phiên, mỗi phiên cách nhau 5 ngày, từ mùng 3 âm lịch của tháng. Chợ bắt đầu họp từ 4 giờ 30 sáng đến khoảng 8 giờ sáng thì tan. Không chỉ người dân địa phương trong tỉnh đến mua hành về làm giống mà còn có nhiều tiểu thương cũng đến gom hàng, bỏ mối bán cho các bạn hàng trong tỉnh và đi các tỉnh Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk. Bình quân mỗi phiên, người ta mua, bán khoảng trên dưới 30 tấn hành củ được trồng chủ yếu ở các xã Mỹ Thọ, Mỹ Chánh (Phù Mỹ) và Cát Hải, Cát Tường, Cát Thắng (Phù Cát).
“Không chỉ người dân địa phương trong tỉnh đến mua hành về làm giống mà còn có nhiều tiểu thương cũng đến gom hàng, bỏ mối bán cho các bạn hàng trong tỉnh và đi các tỉnh khác Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum, Ðắk Lắk”
Chị Ngô Thị Lộc, một thương lái ở xã Cát Hanh (Phù Cát), cho biết: “Tầm 3 giờ sáng tôi dậy chạy xe đến đây ngồi chờ rồi. Mỗi phiên tôi mua từ 2 – 3 tấn hành củ bỏ mối lại cho các bạn hàng ở các tỉnh Tây Nguyên. Năm nay, thời tiết khắc nghiệt nên năng suất hành không cao, vì thế giá cũng đội lên so với năm ngoái, từ 17.000- 40.000 đồng/kg tùy vào từng loại lớn, nhỏ và khô hay chưa khô”.
Đây đã là năm thứ 7 hai vợ chồng anh Võ Thành Long, 51 tuổi, thôn Chánh Trực, xã Mỹ Thọ (Phù Mỹ) bán hành giống ở chợ An Lương. Nhà cách chợ hơn 10 km, 4 giờ sáng họ đã dậy lựa hành, vô bao rồi chở lên chợ. “Vụ này, tôi trồng 2 sào hành, thu được hơn 1 tấn củ. Bữa giờ bán ở nhà được hơn 100kg rồi, nay chở lên chợ bán thêm 500kg nữa, còn lại để làm giống cho vụ sau. Bán tại chợ hành, tốn công một chút nhưng được giá hơn so với bán cho thương lái đến nhà mình mua. Còn có thêm nhiều bạn hàng nữa. Vụ này gia đình tôi thu lãi hơn 10 triệu đồng”, anh Long nói. Còn chị Nguyễn Thị Thu Tuyền ở xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, bán ở chợ An Lương đã gần 6 năm nay, cho biết trước mỗi phiên chợ, chị thường đi gom mua hành từ các hộ ở Cát Hải, Cát Tường. Mỗi phiên chợ chị chở xe máy lên chợ bán 300– 400 kg hành, thu lãi ròng trên 500 ngàn đồng.
NGUYỄN HỒNG PHÚC