Cần quy hoạch lại không gian biển đường Xuân Diệu
Lâu nay, tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường và dải cây xanh dọc đường nội bộ Xuân Diệu là vấn đề nhức nhối, gây bức xúc cho người dân thành phố Quy Nhơn. Chính quyền đã nhiều lần ra quân để lập lại trật tự, song trong thời gian ngắn thì tình trạng này đâu lại vào đấy. Phải chăng có gì chưa ổn trong cấu trúc không gian quy hoạch tại đây?
Đề xuất mặt cắt ngang phương án quy hoạch lại đường Xuân Diệu
Trước đây, khi thực hiện dự án đường Xuân Diệu, chính quyền đã giải tỏa, di dời trên 2.000 hộ dân để thực hiện dự án này. Việc hình thành đường Xuân Diệu đã tạo nên tuyến giao thông thông suốt dọc theo bờ biển Quy Nhơn, mang lại cảnh quan đẹp cho không gian biển. Tuy nhiên, phía bên trong đường nội bộ Xuân Diệu thì thiếu mỹ quan; tình trạng mua bán rất nhếch nhác, chiếm dụng vỉa hè, lòng đường và dải cây xanh diễn ra tràn lan. Vừa qua, chính quyền thành phố xử lý tình thế bằng việc cho xây dựng bồn hoa, bờ thành để ngăn cách, song tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường cũng không giảm.
Nhìn nhận dưới góc độ quy hoạch thì nguyên do của tình trạng này một phần do việc tổ chức không gian, cấu trúc đô thị ở đây chưa thật sự hợp lý. Hiện nay, nơi đây có hai tuyến đường gồm đường Xuân Diệu lộ giới 24m (5m-12m-7m) và đường nội bộ Xuân Diệu lộ giới 10m (3m-5m-2m), xen giữa là dải cây xanh khoảng 24m. Do đường nội bộ Xuân Diệu có lộ giới quá nhỏ, mật độ giao thông thấp, đây là điều kiện thuận lợi để người dân chiếm dụng vỉa hè, lòng đường và tràn sang cả dải cây xanh để phục vụ cho mục đích riêng của mình.
Cũng do tuyến đường nội bộ quá nhỏ nên khu dân cư phía trong khó có cơ hội phát triển các công trình dịch vụ thương mại, khách sạn quy mô lớn để thu hút du khách, khó cải tạo được bộ mặt khang trang cho đô thị. Dải công viên cây xanh ngăn cách với bãi biển bằng tuyến đường Xuân Diệu hiện trạng, với mật độ giao thông cao, không tạo điều kiện thuận lợi để gắn kết không gian, khó tìm được những điểm dừng chân, nghỉ ngơi, việc tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí, dã ngoại ngoài trời gặp khó khăn.
Đề xuất phương án quy hoạch không gian cảnh quan đường Xuân Diệu
Hiện nay, chính quyền đang có định hướng quy hoạch, đầu tư mở rộng đường Xuân Diệu để giải quyết vấn đề giao thông cho khu vực. Tuy nhiên, nếu thực hiện theo phương án mở rộng đường Xuân Diệu hiện trạng lên thành đường đôi đi theo tuyến cũ, cần hết sức cân nhắc. Việc làm này chỉ giải quyết được vấn đề giao thông mà không giải quyết được những tồn tại, bất cập trong cấu trúc không gian đô thị, không thúc đẩy phát triển các khu dân cư phía trong đường nội bộ Xuân Diệu để phát huy giá trị của khu dân cư ven biển.
Trong thực tế, hầu hết các đô thị biển đều có cấu trúc mang tính chuẩn mực, theo đó từ biển vào đất liền gồm mặt biển - bãi cát - công viên cây xanh - đường giao thông ven biển - khu dịch vụ thương mại, khách sạn. Các bãi biển nổi tiếng trong nước như Nha Trang, Vũng Tàu… hay bãi biển nổi tiếng thế giới là Gold Coast (bang Queensland, Úc) được mệnh danh là thiên đường lướt ván (surfers paradise) cũng tuân thủ theo cấu trúc không gian này.
Vì vậy, để giải quyết những tồn tại, bất cập của không gian đô thị biển dọc đường Xuân Diệu, cần quy hoạch tái cấu trúc lại không gian cho phù hợp, đảm bảo sự phát triển lâu dài của đô thị biển. Có nhiều phương án quy hoạch để thực hiện, tuy nhiên dưới góc độ cấu trúc đô thị, kết hợp với thực trạng hiện nay, phương án phù hợp nhất là mở rộng đường nội bộ Xuân Diệu hiện nay thành trục giao thông chính với lộ giới rộng để thay thế cho đường Xuân Diệu hiện trạng. Theo đó, nên bố trí vỉa hè phía dân cư rộng từ 7-10m, lòng đường 18m (đủ bố trí 06 làn xe), phần dải cây xanh còn lại cùng với đường Xuân Diệu hiện trạng sẽ quy hoạch thành khu công viên, cây xanh, không gian văn hóa nghệ thuật ven biển với bề rộng lớn (khoảng 30m), tạo không gian công cộng phục vụ cộng đồng.
Khi đường Xuân Diệu theo quy hoạch mới hình thành sẽ tạo động lực để thiết lập lại không gian đô thị biển. Theo quy luật và xu thế phát triển tự nhiên, các khu vực dân cư hiện hữu bên trong sẽ từng bước chuyển đổi chức năng sang thương mại dịch vụ, khách sạn quy mô lớn để tăng giá trị sử dụng đất, kích thích dịch vụ du lịch và sẽ cải thiện đáng kể bộ mặt không gian kiến trúc cảnh quan đô thị.
Đề xuất phối cảnh phương án quy hoạch không gian cảnh quan biển Quy Nhơn
Mặt khác, tuyến giao thông chính này có mật độ giao thông cao sẽ giải quyết được tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường và dải cây xanh hiện nay. Việc tổ chức khu công viên cây xanh, không gian văn hóa - nghệ thuật sát bờ biển sẽ hình thành một không gian công cộng lý tưởng để phục vụ đô thị, gắn kết hài hòa giữa mặt nước, bãi cát và đất liền, tạo sức sống cho không gian biển, tạo bóng mát cho du khách dừng chân vào những ngày nắng gắt. Nơi đây còn có thể bố trí các khu vườn tượng nghệ thuật, tổ chức phố đi bộ, chợ đêm, biểu diễn ca nhạc ngoài trời, triển lãm nghệ thuật, tổ chức hội trại, biểu diễn võ thuật cổ truyền, đánh bài chòi cổ…. Mặt khác, cũng có thể tổ chức các sự kiện để tạo tiếng vang thu hút du khách như bắn pháo hoa nghệ thuật bên bờ biển, trình chiếu ánh sáng laser nghệ thuật để ánh sáng phản chiếu trên mặt nước, tạo nét lung linh huyền ảo cho không gian biển…
Để tạo sự đa dạng về các dịch vụ du lịch, dưới mặt biển có thể tổ chức các trò chơi lướt sóng, mô tô nước, dù lượn, phao nước trên biển, tổ chức bãi thả diều, bến du thuyền… Cũng có thể tổ chức bar club ngoài trời, sân khấu di động để phục vụ biểu diễn nghệ thuật hằng đêm, tạo sức sống cho không gian đô thị biển về đêm.
Nói chung, việc quy hoạch để tái cấu trúc lại không gian biển khu vực đường Xuân Diệu là việc cần làm để khắc phục những tồn tại, bất cập đang diễn ra lâu nay, mang lại bộ mặt mới khang trang hơn cho không gian đô thị biển. Việc quy hoạch lại cấu trúc không gian cùng với việc kêu gọi đầu tư, tổ chức các dịch vụ du lịch biển phù hợp, chắc chắn sẽ đánh thức tiềm năng cho đô thị biển Quy Nhơn, mang lại luồng sinh khí mới, sức sống mới, tạo động lực để phát triển mạnh mẽ cho đô thị Quy Nhơn.
ĐÌNH HẢI