Công tác trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng: Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thực tiễn
Thời gian qua, các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh đã tích cực phối hợp thực hiện tốt công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng, góp phần đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho những người không có khả năng tự mình bào chữa hoặc không có đủ điều kiện để mời luật sư bào chữa, bảo vệ cho mình.
Việc xác lập cơ chế phối hợp thông tin giữa Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh với các cơ quan tiến hành tố tụng từ tỉnh đến huyện trong việc giới thiệu hoặc đề nghị cử người tham gia để đại diện, bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL đã và đang được triển khai một cách kịp thời. Tại Hội nghị triển khai công tác TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2016, do Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tổ chức mới đây, một lần nữa các đại biểu tham gia hội nghị đã khẳng định sự tích cực tham gia và phối hợp các cơ quan liên quan sẽ giúp đảm bảo quyền lợi TGPL trong hoạt động tố tụng cho người được TGPL khi phạm tội.
Sự tham gia của trợ giúp viên pháp lý (trong ảnh là luật sư) giúp đảm bảo quyền lợi của người được TGPL tại tòa.
Ông Dương Tấn Phát, Phó Viện trưởng Viện KSND huyện Tây Sơn, cho biết: “Trong quá trình thụ lý giải quyết án hình sự, dân sự, hành chính, chúng tôi luôn quan tâm, xem xét những người tham gia tố tụng trong vụ án có thuộc diện được TGPL hay không. Chúng tôi niêm yết công khai thông tin về TGPL tại phòng tiếp dân, ghi rõ những người thuộc diện được TGPL, đồng thời ghi rõ hình thức, thủ tục, địa chỉ TGPL. Mặt khác, chúng tôi cũng bảo đảm cho trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên khi tham gia tố tụng thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự trong các vụ án tiếp xúc với người bị tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật”.
Tương tự, cơ quan CSĐT CA huyện Hoài Nhơn cũng thường xuyên quan tâm, chỉ đạo các đội nghiệp vụ, điều tra viên tạo điều kiện cho các đối tượng thuộc diện được TGPL tiếp cận các dịch vụ TGPL miễn phí. Đồng thời, khi thụ lý điều tra các vụ án có người thuộc diện được TGPL, CA huyện liên hệ với Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh để kịp thời cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư cộng tác viên tham gia bảo vệ quyền lợi cho người được TGPL.
Như trường hợp của N.H.H. (SN 1999, huyện Hoài Nhơn) là một ví dụ. H. là bị cáo trong vụ án “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Được sự chấp thuận của TAND huyện Hoài Nhơn, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã cử trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng để bào chữa cho H. (H. là người chưa thành niên, thuộc diện đối tượng được TGPL miễn phí). Với hành vi điều khiển phương tiện thiếu chú ý quan sát, va chạm với người đi bộ làm người này tử vong, lẽ ra H. phải chịu mức án cao hơn nhưng sau khi các cơ quan tố tụng xem xét các tình tiết cùng với sự tham gia từ đầu của TGPL nên H. bị HĐXX tuyên phạt mức án 12 tháng tù treo và buộc bồi thường cho gia đình bị hại 130 triệu đồng.
Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng, tích cực giữa các cơ quan nên chất lượng các vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng ngày càng được nâng lên. Cụ thể, năm 2015, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh và các chi nhánh đã thụ lý tham gia tố tụng 256 vụ việc, trong đó có 234 vụ việc hình sự, 20 vụ việc dân sự, 2 vụ việc hành chính. Ông Huỳnh Văn Chưa, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, nhận định: “Số lượng vụ việc tham gia tố tụng của Trung tâm tăng cao so với các năm trước, chiếm gần 70% trong tổng số vụ việc do Trung tâm và các chi nhánh thụ lý. Phần lớn các vụ án hình sự, dân sự được trợ giúp viên pháp lý và luật sư cộng tác viên tham gia TGPL từ giai đoạn ban đầu cho đến khi kết thúc vụ án tại tòa án”.
Bên cạnh đó, để công tác TGPL trong hoạt động tố tụng cho người nghèo, người dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách ngày càng đạt hiệu quả, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thực tiễn cuộc sống, ông Lê Văn Toàn, Chủ tịch Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh, nói: “Thời gian tới, Hội đồng sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông về TGPL trong hoạt động tố tụng, tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng tham gia tố tụng, kiến thức pháp luật, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ trợ giúp viên pháp lý, luật sư cộng tác viên, tăng cường công tác phối hợp giữa các ngành nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ TGPL miễn phí của Nhà nước và đảm bảo quyền lợi cho các đối tượng được TGPL”.
KIỀU ANH