Trường THCS Hoài Châu: Đưa bài chòi cổ đến với học sinh

Trường THCS Hoài Châu (huyện Hoài Nhơn) là trường học đầu tiên ở tỉnh ta thành lập CLB bài chòi cổ Bình Ðịnh và duy trì sinh hoạt bài bản. Tại Hội thi đánh bài chòi cổ huyện Hoài Nhơn lần thứ 2-2016, “đội hiệu nhí” của trường đã để lại ấn tượng đẹp trong công chúng. 

Trường THCS Hoài Châu đã có nhiều năm duy trì CLB dân ca trong học sinh, luyện tập hát dân ca nhiều vùng, miền trong cả nước. Trên cơ sở đó, Phó Hiệu trưởng Võ Văn Thời-một người tâm huyết thực hiện việc sưu tầm, nghiên cứu để bảo tồn dân ca, hát đối ở địa phương - sau khi tham gia lớp tập huấn về hội đánh bài chòi cổ dân gian do Trung tâm VH-TT-TT huyện Hoài Nhơn tổ chức, đã về xây dựng kế hoạch đưa bài chòi cổ đến với học sinh.

“Hiệu nhí xuất sắc nhất” Nguyễn Lan Vy.

Thành lập CLB bài chòi cổ trong nhà trường

CLB bài chòi cổ Bình Định của Trường THCS Hoài Châu được ra đời cách đây 2 năm trên nền tảng của CLB dân ca, với sự tham gia của 50 em học sinh ở các khối lớp. CLB sinh hoạt định kỳ mỗi tháng một lần dưới sự hướng dẫn của thầy Võ Văn Thời và giáo viên âm nhạc Huỳnh Hiếu. Đồng thời CLB còn tổ chức hoạt động vào các buổi sinh hoạt ngoại khóa của Liên đội, trong những đợt hội trại, biểu diễn văn nghệ… góp phần tuyên truyền rộng rãi về hội đánh bài chòi cổ đến với học sinh, thầy cô và người dân. 

Thầy Võ Văn Thời chia sẻ: “Sinh hoạt CLB bài chòi cổ sẽ góp phần tuyên truyền, vận động thanh thiếu niên tham gia bảo tồn một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian độc đáo của quê hương Bình Định. Các em được cho học thuộc những câu thai do tôi sưu tầm được, đồng thời từng bước khuyến khích tập những làn điệu bài chòi cổ như xuân nữ, xàng xê, hồ quảng. CLB cũng mời nghệ nhân Văn Rạng, Chủ nhiệm CLB bài chòi cổ xã Hoài Thanh, đến góp ý, hướng dẫn tập luyện thêm…”.

CLB đã khuyến khích các thành viên tích cực sưu tầm nhiều câu thai từ các cụ cao tuổi ở địa phương. Đặc biệt, nhà trường đã có sự quan tâm phát động thi sáng tác câu thai mới theo chủ đề về trường lớp, thực hiện nội quy nhà trường, chế giễu các thói hư tật xấu trong học sinh; ca ngợi những tấm gương tiêu biểu, quê hương Hoài Châu; tuyên truyền thực hiện an toàn giao thông… được học sinh hưởng ứng nhiệt tình. CLB sau đó đã tuyển chọn sử dụng 65 câu thai sáng tác từ cuộc thi có nội dung gần gũi, dí dỏm của các em học sinh gắn với các con bài trong hội đánh bài chòi: “Sáng chiều mãi cứ lông ngông. Dò bài như tượng đứng trông đất trời. Cớ sao chẳng muốn giữ lời. Thầy cô đã dặn, chơi bời được sao.”(Tứ tượng).  “Cái ghế giúp để bạn ngồi. Cái bàn để viết, bạn ơi chớ đùa. Của trường đâu phải của chùa. Tại sao nghịch phá, dộng khua ầm ầm”. (Ông ầm). “Thưa thầy bài học sáng nay. Có đồng lúa chín, cò bay thẳng hàng. Sàng khôn con học ngày đàng. Không thầy dạy dỗ, một hàng cũng không”. (Bảy thưa).

Những thành quả ban đầu

Từ thực tế của CLB bài chòi cổ Trường THCS Hoài Châu, thầy Võ Văn Thời đã hướng dẫn học sinh Nguyễn Thị Minh Ngân thực hiện đề tài “Hội đánh bài chòi dân gian Bình Định” để có điều kiện tìm hiểu về nguồn gốc lịch sử, đặc điểm, ý nghĩa, cách tổ chức hội đánh bài chòi trong nhà trường… Đề tài này khi tham gia Cuộc thi Khoa học - Kỹ thuật dành cho học sinh trung học huyện Hoài Nhơn năm học 2014-2015 đã đạt giải Nhì, sau đó tiếp tục đạt được giải Ba khi tham gia Cuộc thi cấp tỉnh.

Cách đây khoảng một tháng rưỡi, khi huyện Hoài Nhơn tổ chức Hội thi đánh bài chòi cổ lần thứ 2-2016, Hội thi này có sự tham gia của tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn huyện và Trường THCS Hoài Châu đã mạnh dạn thành lập đội gồm có 5 học sinh (từ lớp 6 đến lớp 9) để tham gia.

Các em đã được luyện tập thêm về cách hô bài chòi, chạy hiệu trong hội đánh bài chòi cổ tại trường để có thêm kỹ năng, sân chơi trong lần đầu tiên tham gia một “sân chơi lớn”. Đội bài chòi cổ “nhỏ tuổi nhất” và cũng là đội học sinh duy nhất tham gia Hội thi đến từ Trường THCS Hoài Châu đã để lại ấn tượng đẹp cho khán giả và ban giám khảo.

Ông Hoàng Việt, cán bộ Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn được mời làm thành viên Ban giám khảo Cuộc thi, nhận xét: “Thật bất ngờ khi thấy có đội các em học sinh Trường THCS Hoài Châu tham gia và  hoàn thành khá tốt việc tổ chức hội đánh bài chòi cổ so với lứa tuổi của mình. Điều này thể hiện rõ sự quan tâm của nhà trường đối với việc định hướng, khuyến khích lực lượng trẻ tham gia vào việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể của quê hương mình”.

Sự nỗ lực tham gia Cuộc thi của đội bài chòi cổ Trường THCS Hoài Châu đã được ghi nhận qua thành tích đạt giải Ba và giải Triển vọng, đồng thời học sinh Nguyễn Lan Vy (học sinh lớp 9A1, từng đạt giải Nhất cuộc thi sáng tác câu thai của trường) cũng được trao giải “hiệu nhí xuất sắc nhất”.

HOÀI THU