Bị “tuýt còi” vì cho hoãn chấp hành án tù không đúng quy định
Mới đây, qua kiểm sát công tác thi hành án (THA) phạt tù quý I.2016, Viện KSND tỉnh đã ban hành thông báo rút kinh nghiệm đối với một số trường hợp cho hoãn chấp hành án phạt tù không đúng quy định.
Viện KSND tỉnh kiểm sát trực tiếp công tác THA phạt tù tại Trại giam Kim Sơn (Bộ CA).
Không phải “lao động chính duy nhất” nào cũng được hoãn
Đối với trường hợp được hoãn chấp hành án phạt tù với lý do là lao động duy nhất, Khoản c, tiểu mục 7.1 Nghị quyết 01/2007/HĐTP và Khoản h, tiểu mục 1.3 Nghị quyết 02/2007/HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao quy định: Phải là người bị kết án tù không phải về tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc không thuộc loại tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng và là người duy nhất trong gia đình đang lao động có thu nhập mà nếu bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì gia đình họ sẽ gặp khó khăn đặc biệt, và phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người bị kết án thường trú.
Thế nhưng, đối với bị án Trịnh Thị Trinh Tú (SN 1990, ở TP Quy Nhơn, bị tuyên phạt 6 năm 5 tháng tù) qua kiểm sát hồ sơ, Viện KSND TP Quy Nhơn phát hiện TAND TP Quy Nhơn ra quyết định cho bị án Tú hoãn chấp hành án 6 tháng với lý do “là lao động duy nhất trong gia đình, nuôi 2 con nhỏ” là không đúng quy định. Bởi, Tú bị kết án theo khoản 2 Điều 194 của Bộ luật Hình sự, thuộc diện “rất nghiêm trọng” nên không được hoãn. Vì vậy, Viện KSND TP Quy Nhơn ban hành kháng nghị, yêu cầu TAND TP Quy Nhơn hủy bỏ quyết định hoãn chấp hành án đối với bị án Tú và được tòa chấp nhận.
Qua quá trình kiểm sát hồ sơ bị án chấp hành hình phạt tù tại Trại tạm giam CA tỉnh, Viện KSND tỉnh cũng phát hiện việc TAND thị xã An Nhơn ra quyết định hoãn THA đối với 2 bị án Nguyễn Thành Lưu (SN 1999, ở Đập Đá, An Nhơn, án phạt 9 tháng tù) và Lê Thanh Hùng (SN 1974, ở xã Nhơn Hạnh, An Nhơn, án phạt 9 tháng tù) là không đúng với quy định.
Cụ thể, bị án Lưu được tòa ra quyết định hoãn THA 1 tháng vì lý do là lao động chính, duy nhất trong gia đình (bị án sống chung với bố mẹ đang trong độ tuổi lao động nhưng mẹ bị ốm cần người chăm sóc). Bị án Hùng được tòa cho hoãn THA 4 tháng vì vợ ốm đau, con đang học cao đẳng nghề, không lao động được. Tuy nhiên, trong hồ sơ đề nghị hoãn của hai bị án đều chưa thể hiện được họ là “lao động duy nhất trong gia đình có thu nhập” và tình trạng “khó khăn đặc biệt” của gia đình bị án (thu nhập, mức độ bệnh tật, khả năng không lao động được của các thành viên khác trong gia đình). Ngoài ra, đơn xác nhận hoàn cảnh đề nghị hoãn chấp hành án của các bị án mới chỉ có xác nhận của CA phường mà không có xác nhận của UBND địa phương nơi bị án thường trú là không đúng quy định.
Không được hoãn quá 1 năm/lần
Liên quan đến việc thi hành các quyết định, bản án của tòa án, bà Lữ Thị Xuân Dương, quyền Trưởng Phòng Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và THA hình sự (Viện KSND tỉnh) cho biết: Theo Nghị quyết 01/2007/HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao, trường hợp bị án là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi được cho hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu cho hoãn một lần kéo dài đến 3 năm sẽ khó theo dõi sự thay đổi trong suốt quá trình hoãn của bị án (vì có thể bị án không còn mang thai hoặc con đã chết hay giao con cho người khác nuôi). Vì vậy, quyết định cho hoãn THA nên có thời hạn là 1 năm, hết hạn làm tiếp thủ tục khác để khẳng định lý do hoãn vẫn còn.
Trường hợp bị án là lao động duy nhất trong thời gian vợ sinh và nuôi con nhỏ thì thời hạn tối đa được hoãn trong một lần xét quyết định nên là 6 tháng (tương tự như thời gian đối với nữ nghỉ chế độ thai sản quy định trong Bộ luật Lao động). Hết thời hạn hoãn, tiếp tục xác minh, nếu hoàn cảnh gia đình họ vẫn gặp khó khăn đặc biệt và đủ các điều kiện khác thì mới đề nghị cho hoãn tiếp.
Đối chiếu với các quy định trên thì việc TAND hai huyện Hoài Nhơn và An Lão ra quyết định hoãn THA “trọn gói” đối với 2 trường hợp sau là chưa phù hợp. Cụ thể, bị án Đào Thị Thái Hoa (SN 1991, ở Hoài Hương, Hoài Nhơn, án phạt 3 tháng tù) được TAND huyện Hoài Nhơn ra quyết định cho hoãn chấp hành án cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi. Trong khi đó, bị án Nguyễn Trương Quốc Thạo (SN 1989, ở xã An Hòa, An Lão, án phạt 12 tháng tù) được TAND huyện An Lão ra quyết định hoãn THA đến 12 tháng vì là lao động duy nhất (vợ vừa sinh con, chưa lao động được).
NGUYỄN THANH