Thực hiện Ðề án thí điểm tổ chức khai thác, thu mua chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi:
Tiếp tục hoàn chỉnh công nghệ để chuyển giao cho ngư dân
Tỉnh ta đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả Ðề án (ÐA) thí điểm tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi theo tinh thần Quyết định số 3465/2014 của Bộ NN&PTNT. PV Báo Bình Ðịnh đã phỏng vấn ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, quanh việc thực hiện ÐA này.
● Xin ông cho biết kết quả thực hiện ĐA tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi tại tỉnh ta?
- ĐA “Thí điểm tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi” được thực hiện từ 9.2015 đến tháng 4.2017. Nhờ sự hỗ trợ của Hội Hữu nghị Nhật - Việt tại Sakai, năm 2015 tỉnh ta đã được Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) hỗ trợ 25 bộ thiết bị khai thác cá ngừ đại dương (CNĐD); chỉ định Liên danh Tập đoàn Kato và Công ty Yamada cùng Trường Đại học Kagoshima Nhật Bản hỗ trợ tỉnh ta chuyển giao công nghệ, ngư lưới cụ khai thác cho ngư dân.
Tháng 6.2015, sau khi lựa chọn 25 tàu cá tham gia ĐA, chúng tôi đã tiến hành lắp đặt 25 bộ thiết bị và hỗ trợ ngư dân cải tạo hầm bảo quản sản phẩm trên tàu; tổ chức hướng dẫn kỹ thuật sử dụng thiết bị gây sốc, máy thu câu, kỹ thuật khai thác, sơ chế và bảo quản CNĐD cho cán bộ kỹ thuật thuộc Sở NN&PTNT và 130 ngư dân lao động trên 25 tàu cá. Sở NN&PTNT cũng đã tổ chức 1 chuyến biển với 3 tàu cá tham gia cùng với các chuyên gia thủy sản của Nhật Bản và cán bộ kỹ thuật của tỉnh để đánh giá và rút kinh nghiệm.
Đầu năm 2016, đã tổ chức 4 chuyến biển khai thác CNĐD với 23 tàu cá (2 tàu khác chuyển đổi nghề nên không tham gia). Các chuyên gia của Liên danh Tập đoàn Kato - Yamada trực tiếp kiểm tra, đánh giá chất lượng cá ngừ và kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị câu cho ngư dân. Kết quả qua 4 chuyến biển, ngư dân đã khai thác được 2.477 con CNĐD với tổng sản lượng 101.780 kg. Trong tổng số 2.477 con cá ngừ khai thác được, chúng tôi đã lựa chọn 712 con, trọng lượng 29.304 kg để kiểm tra chất lượng và xuất khẩu sang Nhật. Kết quả, có 28 con, trọng lượng 1.228 kg đã được đưa sang thị trường Nhật Bản bán đấu giá. Đáng chú ý là có 5 con, trọng lượng gần 300 kg bán đấu giá tại Nhật Bản trong tháng 3.2016 có giá bình quân 1.380 Yên/kg; có con giá 1.600 Yên/kg, cao hơn nhiều so với giá sản phẩm cùng loại của Thái Lan, Indonesia...
CNĐD đủ điều kiện xuất khẩu sang Nhật Bản được tỉnh hỗ trợ ngư dân 50.000 đồng/kg. Công ty BIDIFISCO hỗ trợ ngư dân 3.000 đồng/kg cá không đủ điều kiện xuất khẩu, cũng đã giúp ngư dân quyết tâm thực hiện ĐA.
Các chuyên gia thủy sản của Nhật kiểm tra, lựa chọn cá ngừ đại dương đảm bảo chất lượng để xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Ảnh: T.SỸ
● Vì sao số lượng cá ngừ khai thác được khá nhiều, nhưng lượng cá đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản còn quá khiêm tốn?
- Qua các đợt kiểm tra, đánh giá chất lượng của chuyên gia Nhật Bản cho thấy, màu sắc bên ngoài CNĐD khá đẹp, nhưng bên trong cơ thịt của cá lại thường bị cháy, chất lượng thịt chưa tốt, nên tỉ lệ cá đạt tiêu chuẩn xuất tươi nguyên con đi Nhật chưa nhiều như mong đợi. Thực tế cho thấy, ngư dân còn lúng túng, chưa thành thạo trong việc sử dụng ngư cụ và thực hiện quy trình bảo quản mới. Ngư cụ và công nghệ khai thác CNĐD của Nhật Bản vẫn còn một số điểm chưa phù hợp với thực tế ngành nghề của ngư dân. Quy trình kỹ thuật ngâm hạ nhiệt và bảo quản sản phẩm trên tàu theo kiểu của Nhật Bản cũng có nhiều khác biệt, khó áp dụng. Hơn nữa, giai đoạn này tỉnh ta và Tập đoàn KATO đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu cho cá ngừ Bình Định tại Nhật Bản, nên các chuyên gia thủy sản của Nhật Bản lựa chọn rất kỹ chất lượng cá ngừ để xuất khẩu. Do vậy, số lượng cá ngừ mỗi lần xuất khẩu không nhiều.
● Sắp đến, ngành Nông nghiệp tỉnh sẽ triển khai những giải pháp nào nhằm nâng cao chất lượng cá ngừ, đảm bảo mục tiêu của ĐA, thưa ông?
- Hiện nay, Sở NN&PTNT đang phối hợp với các chuyên gia Nhật Bản kiểm tra, hoàn chỉnh công nghệ và tiếp tục chuyển giao cho ngư dân. Đến tháng 9.2016, sẽ tổ chức cho ngư dân ra khơi khai thác CNĐD, đồng thời tổ chức tàu dịch vụ hậu cần nghề cá phục vụ các tàu tham gia ĐA.
Sở NN&PTNT cũng sẽ phối hợp với ngành chức năng của tỉnh tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nội địa và xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản cùng một số nước khác; tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ cho ngư dân tham gia ĐA. Sở NN&PTNT cũng đã tham mưu UBND tỉnh đề nghị Bộ NN&PTNT hỗ trợ tỉnh ta tổ chức phương án vận chuyển cá của ngư dân khai thác được vào bờ để đảm bảo thời gian (dưới 9 ngày) nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng số lượng cá xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản; hỗ trợ tỉnh xây dựng thương hiệu cá ngừ Bình Định và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Hỗ trợ tỉnh trong việc nhập khẩu, chuyển giao công nghệ bảo quản cá ngừ có chất lượng cao nhưng không đủ điều kiện xuất nguyên con sang Nhật Bản để làm sản phẩm sashimi chất lượng cao xuất khẩu; có cơ chế hỗ trợ tỉnh ta nhân rộng, phổ biến thực hiện khai thác, sơ chế và bảo quản CNĐD theo công nghệ của Nhật Bản.
● Xin cảm ơn ông!
PHẠM TIẾN SỸ (Thực hiện)