Công tác phòng chống thiên tai: Lo hạn trước mắt, chủ động trong mùa mưa bão
Đoàn công tác của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai (PCTT) vừa làm việc với UBND tỉnh về công tác PCTT năm 2016. Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng, Trưởng Đoàn công tác, yêu cầu tỉnh ta tiếp tục chủ động triển khai các biện pháp phòng chống hạn, xây dựng và thực hiện phương án phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn (TKCN) phù hợp với thực tế địa phương.
Nhiều nỗi lo
Theo Thường trực Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, hiện toàn tỉnh có 91/164 hồ chứa tại Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh đã khô cạn. Do thiếu hụt nguồn nước, nên các địa phương nói trên đã ngừng sản xuất trên 4.000 ha lúa. Dự kiến sẽ có 7.036 ha cây trồng vụ Hè Thu (5.850 ha lúa, 1.213 ha màu) bị thiếu nước vào cuối vụ và 942 ha đất sản xuất lúa sẽ bị xâm nhập mặn.
Thi công hệ thống kênh tưới Văn Phong trên địa bàn xã Cát Tường-Phù Cát. Ảnh: N.HÂN
Nguồn nước sinh hoạt cũng sẽ rất căng thẳng. Hiện nay có 3.178 hộ với 12.712 người dân tại Hoài Nhơn, Hoài Ân, Phù Mỹ, Phù Cát, thị xã An Nhơn và Vân Canh bị thiếu nước sinh hoạt. Dự báo thời gian thiếu nước nghiêm trọng nhất sẽ xảy ra từ giữa tháng 6 đến cuối tháng 8, lúc cao điểm có thể có tới 10.000 hộ/41.000 người thiếu nước sinh hoạt. Mưa giông, lốc xoáy, mưa đá xảy ra cuối tháng 4.2016 đã gây nhiều thiệt hại cho người dân ở các huyện Hoài Ân, Vĩnh Thạnh. Thời tiết trên biển cũng diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến sản xuất của ngư dân. Từ đầu năm đến nay đã xảy ra 21 vụ sự cố tàu thuyền trên biển, 148 ngư dân bị nạn, trong đó có 2 người bị chết.
Mùa mưa bão năm nay cũng có nhiều vấn đề đáng quan ngại. Toàn tỉnh có 20.400 hộ dân với 86.000 nhân khẩu thuộc 110 xã, phường của 11 huyện, thị xã, thành phố nằm trong vùng nguy hiểm. Trong khi đó, công tác di dời dân đến các khu tái định cư vùng thiên tai tại các địa phương chưa tốt. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 47 hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp. Điều đáng nói là phần lớn các hồ chứa do các địa phương quản lý không có cán bộ kỹ thuật đủ năng lực quản lý, nên tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố trong mùa mưa bão.
Hệ thống đê sông, đê biển của tỉnh dài 657 km, nhưng mới chỉ có 220 km được kiên cố hóa, nhiều đoạn đê kè đã bị sạt lở nhưng chưa được đầu tư nâng cấp, có thể xảy ra vỡ đứt khi mưa lũ lớn. Toàn tỉnh hiện có hàng ngàn tàu cá vỏ gỗ, công suất nhỏ, đã qua sử dụng nhiều năm, máy móc thiết bị thiếu và lạc hậu, khả năng hoạt động và chống chịu sóng gió yếu. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, các bến, bãi neo đậu tàu thuyền chưa được đầu tư đúng mức; lực lượng, phương tiện TKCN còn nhiều hạn chế. Trong khi đó, công tác chuẩn bị PCTT&TKCN theo phương châm 4 tại chỗ (lực lượng tại chỗ, vật tư tại chỗ, phương tiện tại chỗ, lương thực tại chỗ) ở cơ sở chưa cụ thể và chưa đảm bảo yêu cầu.
Chủ động triển khai các phương án ứng phó
Tại buổi làm việc với Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu cho biết: Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt công tác phòng chống hạn, trong đó, ưu tiên cấp nước cho người, vật nuôi và các cánh đồng mẫu lớn, vùng sản xuất lúa giống, vùng ven biển nhằm chống xâm nhập mặn. Ưu tiên sử dụng nguồn thủy lợi phí phục vụ công tác chống hạn và hỗ trợ người dân mua nước uống ở những vùng khô hạn. UBND tỉnh cũng vừa phê duyệt phương án ứng phó với bão mạnh, siêu bão; giao Sở NN&PTNT lập Đề án Quỹ PCTT theo quy định của Bộ NN&PTNT, đồng thời chỉ đạo ngành chức năng và chính quyền các địa phương xây dựng và chủ động thực hiện phương án PCTT&TKCN trong mùa mưa bão.
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết thêm: Trước tình hình nguồn nước thiếu hụt, các địa phương đã chủ động không sản xuất 4.109 ha lúa trên chân đất thiếu nước tưới, đồng thời mở rộng diện tích cây trồng cạn. Ngành Nông nghiệp tỉnh đã phối hợp với các địa phương quản lý, điều tiết nguồn nước hợp lý, hạn chế nước biển xâm nhập mặn. Xây dựng phương án cụ thể về cấp nước sinh hoạt trong điều kiện khô hạn cho các vùng thiếu nước. Kiểm tra, sửa chữa, khôi phục hoạt động của các công trình cấp nước tập trung (CTCNTT) và nâng tối đa công suất các CTCN đang hoạt động, nhằm bảo đảm cấp nước cho người dân trong hệ thống và các hộ dân sinh sống ở khu vực lân cận bị khô hạn. Mặt khác, kiểm tra, sửa chữa, khôi phục hoạt động các giếng khoan và máy bơm nước sẵn có để tăng thêm nguồn nước sinh hoạt và đẩy nhanh tiến độ thi công các CTCNTT đang xây dựng, sớm đưa công trình vào sử dụng để cấp nước cho dân.
Sở NN&PTNT cũng đang phối hợp với chính quyền các địa phương xây dựng và thực hiện phương án PCTT&TKCN trong mùa mưa bão. Duy trì hoạt động của hệ thống đo mưa nhân dân, hệ thống cảnh báo lũ sớm dựa vào cộng đồng trên lưu vực sông Côn - Hà Thanh; thiết lập 45 trạm đo mưa nhân dân, xây dựng bản đồ phân vùng nguy cơ xảy ra lũ quét, lũ ống và đề xuất giải pháp phòng, chống.
Việc đầu tư, nâng cấp hệ thống thủy lợi, trong số 47 hồ chứa hư hỏng xuống cấp, có trong đó 20 hồ đã thu xếp được nguồn vốn, ngành Nông nghiệp tỉnh đang triển khai các thủ tục cần thiết để nâng cấp, sửa chữa. Mặt khác, hoàn thiện cơ sở hạ tầng tại 15 khu tái định cư đã và đang xây dựng; kiểm tra nắm chắc số hộ nằm trong vùng thiên tai cần phải di dời, vận động người dân di dời đến các khu tái định cư.
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng yêu cầu tỉnh ta tiếp tục chủ động triển khai các biện pháp phòng chống hạn, đồng thời xây dựng và thực hiện phương án PCTT&TKCN phù hợp. Cần phải kiểm tra, đánh giá thực trạng tất cả các hồ chứa nước, hệ thống đê sông, đê biển, có biện pháp gia cố ngay những đoạn đê sông, đê biển bị xuống cấp; xử lý các hồ chứa nước bị thẩm thấu, rò rỉ. Đối với các hồ chứa nước đã được nâng cấp, đảm bảo an toàn, cần tính toán việc tích, xả nước hợp lý, để vừa đảm bảo an toàn hồ chứa, vừa đảm bảo đủ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho nhân dân.
Kiểm tra cụ thể công tác chuẩn bị PCTT& TKCN ở cơ sở theo phương châm 4 tại chỗ; đặc biệt lưu ý đến việc di dời dân sinh sống ở những vùng nguy hiểm đến nơi an toàn. Cần phải chuẩn bị đầy đủ vật tư, phương tiện cứu nạn, cứu hộ, lương thực, thực phẩm, thuốc y tế… sẵn sàng huy động lực lượng dân quân tự vệ, thanh niên xung kích khi có lệnh. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, công tác cứu trợ thiên tai và khắc phục hậu quả mưa bão, ổn định đời sống nhân dân sau khi mưa bão xảy ra…
PHẠM TIẾN SỸ