Đề phòng nhiễm khuẩn sau sinh
Nhiễm khuẩn sau sinh là các nhiễm khuẩn xuất phát từ bộ phận sinh dục xảy ra trong thời kỳ hậu sản (6 tuần lễ sau sinh). Đây là mối lo của rất nhiều sản phụ sau khi “vượt cạn”. Nhiều trường hợp bị nhiễm khuẩn nặng và biến chứng nếu không điều trị kịp thời.
Nhiễm khuẩn sau sinh thường do vi khuẩn ở bộ phận sinh dục gây nên, là một trong những tai biến sản khoa thường gặp, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ trong các tai biến sản khoa. Đó là các nhiễm khuẩn xuất phát từ bộ phận sinh dục và thâm nhập vào cơ thể người phụ nữ bằng cách ngược dòng âm đạo. Nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, như sót nhau, quá trình sinh con và làm thủ thuật trong môi trường không vô khuẩn, trang thiết bị y tế không đảm bảo vô trùng; vệ sinh âm đạo của sản phụ sau sinh kém; sau đẻ non, đẻ thai lưu; tiền sử sản phụ từng sảy, nạo, hút thai nhiều lần. Các dạng nhiễm khuẩn hậu sản thường gặp như nhiễm khuẩn tầng sinh môn, âm hộ, âm đạo, cổ tử cung...
Dấu hiệu để nhận biết bị nhiễm khuẩn sau sinh là sản phụ bị băng huyết - tai biến sản khoa hay gặp nhất và có nguy cơ trong 20-24 giờ sau sinh. Triệu chứng của băng huyết là chảy máu nhiều, choáng, mặt xanh xao, khát nước và ra nhiều mồ hôi. Nếu bị nhiễm khuẩn ở vùng tầng sinh môn sẽ làm cho âm hộ phù nề, sưng to, vết khâu ở tầng sinh môn có mủ. Còn bị nhiễm khuẩn ở tử cung ra nhiều dịch có mùi hôi thối, thậm chí ra máu. Bình thường sản dịch không bao giờ có mủ nhưng khi chảy qua âm đạo, âm hộ, sản dịch mất tính chất vô khuẩn và có thể bị nhiễm các vi khuẩn gây bệnh. Trong trường hợp sản phụ bị nhiễm khuẩn, sản dịch sẽ có mùi hôi, khó chịu. Sau sinh khoảng 1 tuần sản phụ bị sốt cao <390C, khó chịu, mệt mỏi, da xanh.
Để phòng tránh nhiễm khuẩn sau sinh, các sản phụ nếu thấy các triệu chứng sốt, ra máu hay ra sản dịch nhiều có mùi hôi thì nên đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời. Khi mang bầu, các bà mẹ nên giữ vệ sinh sạch sẽ vùng kín, đặc biệt là những ngày gần sinh con. Sản phụ nên vệ sinh vùng kín bằng nước sạch, tránh thụt rửa âm đạo; nên thay quần lót thường xuyên; kiêng quan hệ tình dục sau sinh. Dùng băng gạc vô trùng để thấm dịch chảy ra từ âm đạo, giữ cho vùng kín luôn khô ráo. Không nên dùng các loại giấy hoặc khăn ướt có mùi thơm để lau vùng kín.
Bác sĩ cũng khuyến cáo, sau sinh sản phụ không nên nằm nhiều trên giường, nên vận động nhẹ nhàng. Sau khi sinh 2 tuần, nên đến các cơ sở y tế khám lại để chắc chắn đã hồi phục sức khỏe, phát hiện những biến chứng nếu có và kịp thời điều trị.
Ngoài ra, nhân viên y tế cần nâng cao ý thức vô khuẩn. Đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn khi thực hiện đỡ đẻ, thăm khám, các thủ thuật như nạo buồng tử cung, khâu vết khâu tầng sinh môn. Đảm bảo không sót nhau khi đỡ đẻ. Xử lý tốt các chấn thương sinh dục sau đẻ. Phát hiện và điều trị các nhiễm khuẩn đường sinh trước trong và sau đẻ. Vận động các bà mẹ mang thai nên đi đẻ tại các cơ sở y tế có chuyên môn.
BS NGUYỄN HỮU TIẾN