Đưa các tiến bộ kỹ thuật phục vụ phát triển nông nghiệp:
Cần thực tế và hiệu quả hơn
Mới đây, tại TP Quy Nhơn, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND tỉnh Bình Định tổ chức Hội nghị giới thiệu tiến bộ kỹ thuật (TBKT) phục vụ phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực vùng duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên (DHNTB-TN). Tại Hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng việc đưa các TBKT vào phục vụ phát triển nông nghiệp cần phải có cách làm thực tế và hiệu quả hơn.
Nhiều TBKT được áp dụng
Theo Bộ NN-PTNT, vùng DHNTB có điều kiện tự nhiên, khí hậu cho phép phát triển nông-lâm nghiệp và thủy sản đa dạng. Trong đó, các tiểu vùng gò đồi và miền núi đan xen có điều kiện thích hợp phát triển các loại cây công nghiệp và cây ăn quả; tiểu vùng đồng bằng phù hợp trồng lúa, hoa màu ngắn ngày và chăn nuôi gia súc; tiểu vùng ven biển có tiềm năng để phát triển nuôi trồng thủy sản, diêm nghiệp; thềm lục địa tiếp giáp với biển Đông có tiềm năng phát triển khai thác, đánh bắt xa bờ, đặc biệt là cá ngừ đại dương. Đối với vùng TN có diện tích đất canh tác lớn, đặc biệt là đất bazan màu mỡ, kết cấu tốt, tơi xốp, giàu dinh dưỡng; tài nguyên nước dồi dào, vùng sinh thái đa dạng… có điều kiện để phát triển các loại cây công nghiệp dài ngày có giá trị kinh tế cao như: cà phê, cao su, điều, hồ tiêu…
Tuy nhiên, trong nhiều năm trở lại đây, vùng DHNTB-TN bị ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi khí hậu, thường xuyên xảy ra mưa lũ, hạn hán khốc liệt. Trước thực tế đó, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các viện nghiên cứu, trung tâm giống… chọn tạo và phát triển thành công một số giống cây lương thực và cây thực phẩm có năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống chịu với điều kiện thời tiết bất lợi, đảm bảo an ninh lương thực và chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong vùng. Đáng chú ý là các giống lúa trung ngày như SH 2, AN 13, AN 26-1, HYT 108… có năng suất cao và ổn định từ 7-8 tấn/ha/vụ. Các giống bắp lai như LVN 4, LVN 9, LVN 10, LVN 99, VN 2 cho năng suất cao. Các giống mì năng suất cao 40-50 tấn/ha, thời gian sinh trưởng đa dạng, thích nghi với điều kiện đất đồi, đất xám bạc màu và đất cát ven biển, như SM 2075-18, BKA 900, KM 98-7, KM 140, KM 98-5. Các giống đậu phụng năng suất 30-40 tạ/ha, thời gian sinh trưởng dưới 100 ngày, khả năng chống chịu với sâu bệnh tốt như LDH.01, LDH.04, LDH.06…
Về chăn nuôi, đã có những công trình chọn tạo, thuần hóa các giống vật nuôi mới phục vụ phát triển chăn nuôi trong vùng đạt kết quả khả quan. Các nghề khai thác hải sản cũng đã được nghiên cứu, ứng dụng các kỹ thuật đánh bắt tiên tiến, hiệu quả cao như nghề lưới rê hỗn hợp, lưới chụp mực, khai thác cá ngừ đại dương bằng lưới vây kết hợp sử dụng máy sonar dò tìm luồng cá. Nhiều TBKT khác cũng đã được áp dụng vào các ngành nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp, công nghệ sau thu hoạch, trong đó có thiết bị chế biến đa dạng hóa sản phẩm nông - lâm - thủy sản và thiết bị sơ chế bảo quản rau, quả tươi…
Cần thực tế và hiệu quả
Tuy nhiên, tại Hội nghị, nhiều ý kiến của lãnh đạo ngành Nông nghiệp các địa phương vẫn cho rằng, còn phải chờ đợi nhiều vào việc nghiên cứu mới của các nhà khoa học, nhằm lấp đầy những khoảng trống trong thực tế sản xuất nông nghiệp hiện nay. ông Đào Minh Hường, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Ngãi, cho biết: “Quảng Ngãi hiện đang phát triển mạnh cây mì với diện tích hàng năm khoảng 25.000 ha. Tuy nhiên, loại cây trồng này hủy hoại môi trường khá lớn do khả năng hút chất dinh dưỡng lớn, làm thoái hóa đất rất nhanh. Do vậy, những diện tích đất trồng mì chỉ sản xuất từ 2-3 năm là phải bỏ vì đất đã khô cằn; ở nhiều địa phương nông dân phá rừng để kiếm đất mở rộng diện tích trồng mì. Hiện nay, tỉnh đang cải thiện tình hình bằng cách khuyến cáo nông dân trồng xen mì với các loại cây họ đậu để cải tạo đất. Về lâu dài, rất mong các nhà khoa học nghiên cứu khắc phục tình trạng này”.
Ông Nguyễn Tin, Trưởng phòng Trồng trọt - Sở NN-PTNT Ninh Thuận, cho biết thêm: Ninh Thuận có cây mũi nhọn là cây nho. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, dịch bệnh trên cây nho diễn biến phức tạp, hiệu quả mang lại khá thấp. Thế nhưng đối với người dân Ninh Thuận thì không thể bỏ loại cây trồng này vì nó là cây đặc sản của địa phương. Nông dân địa phương rất mong các nhà khoa học triển khai nghiên cứu, tìm ra giải pháp khắc phục dịch bệnh bền vững trên cây nho.
Bà Trần Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, có ý kiến: Nhiều năm gần đây, tỉnh đang “đau đầu” về tình trạng phá rừng tại một số địa phương do phần lớn người dân sống gần rừng không có nguồn thu nhập ổn định. Do vậy, rất mong các nhà khoa học có những nghiên cứu sâu hơn về những loại cây có giá trị kinh tế trồng dưới tán rừng, để tạo sinh kế bền vững cho người dân. Có như vậy công tác bảo vệ rừng sẽ được thuận lợi hơn. Bình Định cũng đề nghị Bộ NN-PTNT quan tâm cho xây dựng trung tâm nghiên cứu giống mía đặt trên địa bàn để không chỉ có Bình Định mà nhiều địa phương khác trong khu vực có điều kiện phát triển vùng nguyên liệu mía phục vụ các nhà máy chế biến.
Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu: Tuy các nhà khoa học đã có nhiều nỗ lực trong công tác nghiên cứu các loại giống cây trồng, vật nuôi mang lại năng suất, hiệu quả cao, ứng dụng vào sản xuất có hiệu quả, song giữa nghiên cứu và ứng dụng vào thực tế vẫn còn có khoảng cách khá lớn, chưa đáp ứng yêu cầu của nông dân. Bên cạnh đó, lâu nay, các TBKT đưa vào thực tế sản xuất hầu hết được thông qua hệ thống khuyến nông, do đó, kết quả mang lại còn rất hạn chế. Qua Hội nghị này, Bộ NN-PTNT sẽ ghi nhận các ý kiến kiến nghị của các địa phương; đồng thời có giải pháp chỉ đạo, đặt hàng cho các đơn vị nghiên cứu có chiến lược nghiên cứu các đề tài thiết thực, hiệu quả hơn. Các TBKT mới trong sản xuất nông nghiệp cũng sẽ được giới thiệu rộng rãi để các địa phương lựa chọn, áp dụng vào sản xuất.
NGUYỄN HÂN
Ngày nay, nhờ có sự phát triển của Khoa học kỹ thuật nên tất cả các lĩnh vực ngành Công , Nông, Thương nghiệp đều có chuyển biến rõ rệt. Người lao động làm ra sản phẩm hàng hóa bớt đi những sức lực cần thiết và sản phẩm làm ra với năng suất cao. Tuy nhiên, áp dụng tiến bộ kỹ thuật phải gắn liền với những lợi thế và phù hợp với những khó khăn tại Vùng, Miền đó. Ngoài ra chính sách bao tiêu sản phẩm hàng hóa của Nông dân cũng phải được chú trọng song song với Tiến bộ kỹ thuật vì: sản phẩm nhờ Khoa học kỹ thuật kết hợp với sức lao động của Con người làm ra mà không bán được, không mang lại Lợi ích kinh tế thì cũng bằng thừa. Tiến bộ Khoa học kỹ thuật có phát triển tốt đến đâu thì cũng không thể giải quyết dứt điểm tình trạng Phá rừng được, mà cơ bản là Chính quyền địa phương nơi có Hộ dân sống trong Vùng đó phải vận động, giải thích , tác động đến Ý thức của người dân thì mới bảo vệ rừng được!