Tổ chức khai thác, thu mua chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi:
Hướng đi đúng cần duy trì và phát triển
Ðó là chỉ đạo của Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thanh Tùng tại buổi làm việc với Sở NN&PTNT, Công ty cổ phần Thủy sản Bình Ðịnh (BIDIFISCO), Tập đoàn Kato (Nhật Bản) và các ngư dân về tình hình thực hiện đề án thí điểm tổ chức khai thác, thu mua chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi.
Tàu cá của ông Nguyễn Quê cập cảng cá Quy Nhơn tiêu thụ sản phẩm. Ảnh: T.SỸ
Kết quả bước đầu
Theo ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, thời gian qua, Liên doanh Tập đoàn Kato - Yamada Nhật Bản, Sở NN&PTNT, 25 ngư dân hành nghề câu cá ngừ đại dương (CNĐD) và BIDIFISCO đã tích cực triển khai nhiều biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả đề án điểm tổ chức khai thác, thu mua chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi.
Liên doanh Tập đoàn Kato - Yamada đã tổ chức 5 chuyến công tác đến Bình Định phối hợp với Sở NN&PTNT kiểm tra, đánh giá chất lượng cá ngừ đánh bắt được; hỗ trợ BIDIFISCO về kỹ thuật kiểm tra chất lượng sản phẩm, xuất khẩu và bán đấu giá cá ngừ tại Nhật Bản; kiểm tra và sửa chữa ngư cụ cho ngư dân; phỏng vấn và tham gia các cuộc họp với ngư dân để bàn biện pháp giải quyết khó khăn, vướng mắc khi áp dụng kỹ thuật và ngư cụ khai thác CNĐD của Nhật Bản.
Ngư dân tham gia đề án cũng đã quyết tâm áp dụng quy trình kỹ thuật khai thác, xử lý, bảo quản sản phẩm, chủ động phản ánh những khó khăn trong quá trình thực hiện quy trình. BIDIFISCO đã đánh giá chất lượng sản phẩm, thu mua và xuất khẩu CNĐD sang Nhật; hỗ trợ ngư dân 3.000 đồng/kg đối với cá ngừ khai thác theo công nghệ Nhật Bản với tổng số tiền là 320 triệu đồng.
Kết quả cho thấy, trong 5 chuyến biển đầu năm 2016, đội tàu đã khai thác 2.708 con cá ngừ với tổng sản lượng trên 112 tấn. Số lượng đạt tiêu chuẩn xuất sang Nhật là 30 con (trên 1,3 tấn); còn lại được BIDIFISCO mua xô theo thị trường. Theo các thành viên tham gia đề án, tỉnh ta đã bước đầu hình thành được chuỗi liên kết giữa ngư dân và doanh nghiệp (DN) trong khai thác, thu mua, xuất khẩu CNĐD sang Nhật. Chất lượng cá ngừ được cải thiện qua từng chuyến biển, sản phẩm cá ngừ của tỉnh ta đã bước đầu tạo được uy tín tại thị trường Nhật Bản.
Tiếp tục thực hiện đề án
Tại buổi làm việc với Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thanh Tùng về tình hình thực hiện đề án thí điểm tổ chức khai thác, thu mua chế biến và tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi, ông Nguyễn Quê, ở xã tham Quan Bắc (Hoài Nhơn) - thành viên đội tàu khai thác CNĐD theo công nghệ Nhật - cho biết: Tàu của ngư dân Nhật Bản chỉ có một cần câu, một dây câu và luôn di chuyển trong quá trình khai thác. Họ khai thác, xử lý, bảo quản cá từ biển vào bờ trong thời gian khoảng 2 tiếng, trên tàu có máy giữ lạnh cho cá (trị giá khoảng 80 triệu đồng/máy) nên chất lượng CNĐD rất cao. Trong khi đó, tàu cá của đội tàu tham gia đề án đều chong đèn, tàu không di chuyển và dùng 4 cần câu cùng nhiều dây câu để câu cá. Mỗi lần tàu chuyển đến điểm mới phải thu câu, mất nhiều thời gian, dây câu lại hay bị rối, nên rất khó áp dụng. Hơn nữa, thời gian 1 chuyến biển dài, ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cá.
Còn ông Nguyễn Văn Việt, ở xã Hoài Hương (Hoài Nhơn) cho rằng, phương pháp thu mua, giá mua CNĐD mà BIDIFISCO đang áp dụng chưa khuyến khích được ngư dân. Hiện ngoài sản phẩm đạt loại A xuất khẩu trực tiếp sang Nhật, còn lại được BIDIFISCO mua xô cùng một giá với sản phẩm cùng loại của các tàu cá không tham gia đề án là không phù hợp.
Bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc BIDIFISCO, cho biết: Chất lượng sản phẩm của ngư dân còn thấp, nên số lượng sản phẩm đủ điều kiện xuất sang Nhật còn ít, số tiền thu được từ các phiên đấu giá cá ngừ tại Nhật Bản thu không đủ bù phí, nhưng công ty vẫn thực hiện, bởi đây là giai đoạn tỉnh ta và Tập đoàn Kato đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu cho cá ngừ Bình Định tại Nhật Bản, nên yếu tố chất lượng và uy tín luôn đặt lên hàng đầu. Về chính sách hỗ trợ, công ty đã hỗ trợ 3.000 đồng/kg đối với cá ngừ khai thác theo công nghệ Nhật Bản. Đến tháng 5.2016 công ty không hỗ trợ ngư dân nữa vì tỉnh ta đã hỗ trợ rồi.
Ông Hirosuke Kato, Chủ tịch Tập đoàn Kato, cho rằng, ngư dân tỉnh ta đã áp dụng khá tốt quy trình kỹ thuật khai thác, xử lý, bảo quản cá ngừ, từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm. Tại Nhật Bản, mặc dù điều kiện khai thác cá ngừ thuận lợi hơn, nhưng phải mất một thời gian dài ngư dân mới nâng chất lượng sản phẩm cá ngừ từ loại B lên loại A. Bởi vậy, ngư dân cần kiên trì áp dụng quy trình kỹ thuật đã được chuyển giao. Tập đoàn Kato sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ câu CNĐD phù hợp hơn, đồng thời hỗ trợ tỉnh mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nội địa và tại thị trường Nhật Bản.
Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thanh Tùng cho rằng, sản phẩm cá ngừ của tỉnh ta bước đầu đã có vị trí và chỗ đứng tại thị trường Nhật Bản. Điều đó chứng tỏ thực hiện đề án thí điểm tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi là hướng đi đúng, các thành viên tham gia đề án cần phải nỗ lực kiên trì thực hiện. Trong đó, Sở NN&PTNT tiếp tục phối hợp với các chuyên gia thủy sản của Tập đoàn Kato điều chỉnh, hoàn thiện về công nghệ, phương thức đánh giá chất lượng sản phẩm và chuyển giao quy trình kỹ thuật cho ngư dân. Nghiên cứu, tổ chức tàu dịch vụ hậu cần nghề cá phù hợp, đưa sản phẩm từ tàu cá về đất liền để kiểm tra, đánh giá chất lượng, lựa chọn xuất sang Nhật; phối hợp với ngành chức năng và doanh nghiệp trong tỉnh đẩy mạnh công tác quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Bà con ngư dân cần phải kiên trì và quyết tâm cao trong việc áp dụng quy trình khai thác, xử lý, bảo quản sản phẩm. Tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ cho ngư dân tham gia đề án; sẽ xem xét mức hỗ trợ máy làm lạnh trên tàu theo nguyện vọng của ngư dân. BIDIFISCO cũng cần chia sẻ, hỗ trợ ngư dân trong công tác tổ chức thu mua và tiêu thụ sản phẩm.
PHẠM TIẾN SỸ