Thanh tra bán hàng đa cấp: Chưa phát hiện sai phạm, vẫn không hết nguy cơ
Kết luận thanh tra về hoạt động bán hàng đa cấp (BHĐC) tại 7 doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh ở TP Quy Nhơn và các huyện Tây Sơn, Hoài Nhơn do Sở Công Thương chủ trì chưa phát hiện các căn cứ, dấu hiệu lừa đảo. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn chưa hết mối lo đối với loại hình kinh doanh có nhiều yếu tố “nhạy cảm” này.
Đợt thanh tra được tiến hành từ cuối tháng 5 đến giữa tháng 6.2016, với thành phần: Thanh tra Sở Công Thương, Công an tỉnh, Chi cục Quản lý thị trường, Sở VH-TT&DL, Sở Y tế, đại diện các địa phương. Nằm trong diện kiểm tra là các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh theo phương thức đa cấp của Thiên Ngọc Minh Uy, Amway Việt Nam, Herbalife Việt Nam, Thiên Sư Việt Nam, Lô Hội…
Đoàn thanh tra liên ngành làm việc tại cơ sở Dương Viết Trường (Công ty TNHH Thiên Sư Việt Nam).
Chưa phát hiện dấu hiệu lừa đảo
Nội dung kiểm tra đầu tiên là hồ sơ pháp lý có liên quan đến hoạt động BHĐC và các điều kiện đăng ký hoạt động BHĐC theo quy định; tiếp đó là kiểm tra hàng hóa của doanh nghiệp hoạt động BHĐC về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng và các nghĩa vụ khác liên quan đến hàng hóa theo quy định.
Nội dung quan trọng là việc chấp hành các quy định của pháp luật về tổ chức hoạt động BHĐC. Cụ thể, các hành vi yêu cầu người muốn tham gia BHĐC phải trả một khoản tiền nhất định, nộp tiền đặt cọc hoặc phải mua một lượng hàng hóa nhất định dưới bất kỳ hình thức nào; các hành vi cung cấp thông tin sai lệch hoặc gây nhầm lẫn về lợi ích của việc tham gia BHĐC, tính chất, công dụng của hàng hóa, hoạt động của doanh nghiệp BHĐC để dụ dỗ người khác tham gia…
Bên cạnh đó là các nghĩa vụ của doanh nghiệp kinh doanh theo phương thức đa cấp trong việc tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo có yếu tố nước ngoài; các nghĩa vụ thông báo hoạt động BHĐC hoặc tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo đến Sở Công Thương…
Ông Man Ngọc Lý, Giám đốc Sở Công Thương, cho hay: Kết quả thanh tra hầu hết các đơn vị đều chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý, cung cấp kịp thời chứng từ, sổ sách có liên quan trong hoạt động kinh doanh. 100% các đơn vị đang hoạt động BHĐC trên địa bàn tỉnh (đã được Sở Công Thương cấp giấy xác nhận tiếp nhận hồ sơ thông báo hoạt động BHĐC) chấp hành nghiêm túc các quy định tại Nghị định 42/2014/NĐ-CP ngày 14.5.2014 của Chính phủ về quản lý hoạt động BHĐC và các quy định khác có liên quan.
Đồng thời, các đơn vị đã thực hiện tốt việc niêm yết giá hàng hóa và bán theo giá niêm yết, hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp, đáp ứng các quy định của pháp luật có liên quan. “Tại thời điểm kiểm tra, đoàn thanh tra chưa phát hiện các căn cứ, dấu hiệu lừa đảo của các đối tượng được thanh, kiểm tra” - ông Man Ngọc Lý cho biết.
Phải cảnh giác!
Dù đoàn thanh tra liên ngành qua làm việc với các đơn vị đang hoạt động BHĐC trên địa bàn tỉnh chưa phát hiện được dấu hiệu sai phạm, nhưng trước đó, nhiều đơn vị BHĐC trên địa bàn tỉnh đã bị xử lý vi phạm. Cụ thể, Công ty TNHH Hải Nam Quy Nhơn kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không đăng ký hoạt động BHĐC với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Tại thời điểm đoàn liên ngành kiểm tra, đơn vị này đang tiến hành các thủ tục chấp hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, với mức phạt 80 triệu đồng.
Hay trường hợp Cơ sở Hoàng Phi - Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy có hành vi cung cấp thông tin sai lệch, hoặc gây nhầm lẫn về lợi ích của việc tham gia BHĐC, hoặc tính chất, công dụng của hàng hóa và đã bị Công an TP Quy Nhơn phạt hành chính 7,5 triệu đồng.
Ngoài ra, một số đơn vị hoạt động BHĐC (Công ty TNHH Amway Việt Nam, Công ty TNHH Unicity Marketing Việt Nam, Công ty TNHH TM Vision Việt Nam, Công ty TNHH MTV Herbalife Việt Nam…) không chủ động cung cấp, hoặc cung cấp không rõ ràng về địa điểm hoạt động BHĐC tại địa phương.
Thực trạng trên có một phần lỗi từ các đơn vị kinh doanh song cũng không loại trừ những bất cập từ chính các cơ quan quản lý. “Hiện nay, Bộ Công Thương chưa có quy định bắt buộc các đơn vị hoạt động BHĐC phải cung cấp địa điểm hoạt động tại địa phương trong thông báo gửi đến Sở Công Thương, gây khó khăn trong công tác quản lý nhà nước, theo dõi, thanh tra, kiểm tra” - ông Man Ngọc Lý thẳng thắn cho biết.
Trước tình hình đó, Sở Công Thương đã kiến nghị Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) phải quy định, đối với các doanh nghiệp có đăng ký hoạt động BHĐC tại địa phương có văn phòng đại diện hoặc chi nhánh, hoặc cử người có hộ khẩu thường trú tại địa phương làm đại diện cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, phải có địa điểm trưng bày các mặt hàng đang kinh doanh, hàng hóa đăng ký với cơ quan quản lý giá; xử lý trách nhiệm khi để người tham gia BHĐC tích trữ hàng hóa với mục đích chạy theo thành tích để được hưởng hoa hồng, điểm thưởng…
THU HIỀN
“Sở Công Thương cũng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Cục Thuế tỉnh tăng cường quản lý nhà nước về thuế đối với các đơn vị hoạt động BHĐC tại địa phương; kiến nghị UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố phổ biến, tuyên truyền các quy định pháp luật về BHĐC, những thủ đoạn lợi dụng BHĐC để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, lôi kéo, dụ dỗ, huy động vốn trên địa bàn. Đồng thời, công khai kịp thời thông tin xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng và có hình thức cảnh báo về các doanh nghiệp BHĐC không đăng ký và trường hợp kinh doanh theo phương thức đa cấp bị cấm”.
Ông MAN NGỌC LÝ, Giám đốc Sở Công Thương