1.865 chai nhựa phế liệu và giá sách tự động chống lũ
“Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” - 1 trong 4 giải Nhất của Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bình Định lần thứ III năm 2016 - gây bất ngờ không phải bởi “công nghệ” mà là ý tưởng sáng tạo và ý nghĩa độc đáo của sản phẩm.
Tác giả của “Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” là đôi bạn Lê Công Hoan, Lê Thị Bích Quyên (học sinh Trường THPT số 3 Tuy Phước), hiện sống tại xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước.
Sáng tạo từ... phế liệu
Lê Công Hoan chia sẻ rằng, ý tưởng làm sản phẩm “Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” xuất phát từ 2 lý do: Ở quê của Hoan và Quyên, người ta xả rác nhiều quá, nhất là các loại chai nhựa, can nhựa, gây ô nhiễm môi trường. Thứ hai, vùng này thường xuyên bị ngập lụt nên sách vở của học sinh thường bị ướt và hư hỏng.
Lê Công Hoan, Lê Thị Bích Quyên trình bày về sáng tạo “Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” trước Ban giám khảo cuộc thi.
“Tụi em nghĩ, sao mình không thể kết hợp biến rác thải thành một sản phẩm có ích là giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ. Nghĩ là làm. Từ khi hình thành ý tưởng đến khi hoàn thiện sản phẩm mất 1 tháng, với sự trợ giúp từ gia đình và nhà trường trong việc thu gom các loại chai lọ nhựa” -Hoan kể.
Kết quả, việc thu gom chai nhựa trong toàn trường được 180 chai, ở khu dân cư là 1.072 chai, còn nhóm tự thu gom tại nhà dân và nơi công cộng 613 chai. Vì là phế liệu nên các loại vỏ chai nhựa, can nhựa, cùng các nguyên liệu khác như ống nhựa, sắt phế thải... đều được xử lý vệ sinh rất kỹ trước khi làm sản phẩm.
Kết cấu của sản phẩm gồm ba phần. Trong đó, phần chân đế và thanh trượt thẳng đứng để nâng giá sách lên theo phương thẳng đứng khi nước lũ ập đến. Phần đế giá sách gồm 2 lớp, lớp thứ nhất được làm bằng 10 can nhựa trắng loại 5 lít, lớp thứ hai làm từ 120 vỏ chai nước suối và nước ngọt dài 100 cm, rộng 55 cm, cao 21 cm. Còn phần kệ sách được tạo bởi các vỏ chai nhựa kết với nhau bằng vít và dây thép, các ngăn của kệ sách được làm từ vỏ chai nước rửa chén, nước xả vải…
“Tổng trị giá sản phẩm chỉ… 150 ngàn đồng (!). Sản phẩm hoạt động dựa vào tính chất vật lý và đặc tính riêng của chai lọ nhựa. Vật sẽ chìm xuống khi lực đẩy Archimedes (FA) nhỏ hơn trọng lượng (P), vật nổi khi FA lớn hơn P, vật lơ lửng khi FA bằng P. Đó là những kiến thức cơ bản mà tụi em học được trong môn Vật lý” - Hoan cho biết.
Bạn Bích Quyên cho rằng, điều quan trọng nhất của giải pháp này là đã tận dụng tối đa công dụng của các loại chai nhựa phế thải để làm ra một sản phẩm có ích, thay vì vứt bỏ bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường. “Em hy vọng rằng, mọi người sẽ xem xét kỹ những gì mình vứt đi hàng ngày và cố gắng tận dụng nó. Điều đó không những tiết kiệm tài nguyên mà còn góp phần bảo vệ môi trường sống, bảo vệ cộng đồng” - Quyên bày tỏ.
Thành công từ “lần đầu tiên”
Đây là lần đầu tiên Hoan và Quyên tham gia sáng tạo sản phẩm và cũng lần đầu dự thi. Hoan bảo, em không khỏi ngợp với những sản phẩm và mô hình ứng dụng nhiều kỹ thuật tại Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng cấp tỉnh vừa rồi. Bởi vậy, khi biết tin sản phẩm chủ yếu làm thủ công của mình đoạt giải cao nhất cuộc thi, đôi bạn này ngạc nhiên lắm. “Kỷ niệm đáng nhớ nhất là khi phải đi thu gom các loại chai nhựa, can nhựa ở chợ và nơi công cộng. Người ta cứ nghĩ là mình thu gom về bán nhôm nhựa. Phải nói mãi, năn nỉ mãi người ta mới cho” - Hoan kể.
Với Hoan, nghiên cứu khoa học trong nhà trường là một việc rất hữu ích. Sản phẩm làm ra không cần phải là những gì cao xa mà có khi hiện hữu ngay trước mặt, xung quanh mình, từ đời sống. Khi tham gia sáng tạo sản phẩm, em đã nhận được rất nhiều kinh nghiệm thực tế, để “học đi đôi với hành”.
Hoan là con út trong nhà có 2 anh em. Mẹ ở nhà buôn bán nhỏ, ba đi làm xa nhà. Chị Lý Thị Mai, mẹ của Hoan, cho hay, đồ điện ở nhà một tay Hoan mày mò sửa chữa hết.
Trong khi đó, Bích Quyên tự nhận mình là người trầm tính, ít nói, không giao tiếp giỏi. Bởi vậy, em cũng e dè khi tham gia một cuộc thi lớn. Thành tích học tập ở trường không quá xuất sắc nhưng Quyên quan niệm, cái gì mình đã yêu thích và nỗ lực hết mình thì sẽ gặt hái thành công.
“Đến thời điểm hiện tại, em thấy rất may mắn khi quyết định tham gia cuộc thi. Những gì mà em nhận được không chỉ là thành tích, phần thưởng, những lời khen ngợi mà còn là những kỹ năng mềm cần thiết cho cuộc sống. Cùng với đó là sự tự tin và được học hỏi từ các bạn cùng trang lứa, tạo cho em động lực tiếp tục sáng tạo” - Quyên tâm sự.
THU HIỀN
“Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” là một trong những giải pháp được tỉnh gửi tham gia Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc năm 2016. Ông Lê Văn Tâm, Trưởng Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bình Định, cho biết: Không thiên về “công nghệ”, nhưng “Giá sách tự động nâng lên khi nhà ngập lũ” thể hiện ý tưởng và tính sáng tạo độc đáo. Một “điểm cộng” cho giải pháp này là rất gần gũi với thực tế vùng ngập lũ; vật liệu đơn giản, dễ làm và dễ áp dụng.