Mô hình “Chợ nông thôn mới”: Góp phần khởi sắc diện mạo nông thôn
Sau 5 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới (XDNTM), diện mạo nông thôn Bình Ðịnh có nhiều khởi sắc, trong đó có sự góp phần của mô hình “Chợ NTM”. Tuy nhiên, làm thế nào để quản lý, khai thác có hiệu quả chợ NTM là vấn đề mà các địa phương cần quan tâm.
Một gian hàng tại phiên chợ đưa hàng Việt về nông thôn được tổ chức tại huyện Phù Cát.
Diện mạo mới của chợ quê
Theo thống kê của Sở Công Thương, trên địa bàn tỉnh hiện có 179 chợ được quy hoạch. Chia theo khu vực, có 44 chợ thành thị và 135 chợ nông thôn, trong đó có 46 chợ được xây dựng kiên cố, 101 chợ bán kiên cố và 32 chợ lán tạm.
Trong Bộ tiêu chí (19 tiêu chí) XDNTM, chợ NTM là tiêu chí thứ 7. Theo đó, diện tích, mặt bằng chợ NTM phải bảo đảm tối thiểu không nhỏ hơn mức quy định về chỉ tiêu sử dụng đất trên số điểm kinh doanh trong chợ. Trong đó, đối với chợ có quy mô 100 điểm kinh doanh trở xuống, chỉ tiêu sử dụng đất trên một điểm kinh doanh là 16m2. Đối với xã thuộc địa bàn có điều kiện KT - XH khó khăn và đặc biệt khó khăn, được xem xét áp dụng chỉ tiêu sử dụng đất trên một điểm kinh doanh là 12m2.
Về kết cấu, nhà chợ chính phải bảo đảm kiên cố hoặc bán kiên cố. Về yêu cầu đối với các bộ phận phụ trợ và kỹ thuật công trình, tối thiểu phải bảo đảm các hạng mục, yêu cầu như: Có bảng hiệu tên chợ, địa chỉ và số điện thoại liên hệ với Ban quản lý chợ; có khu vệ sinh bố trí nam, nữ riêng; có bãi để xe phù hợp với lưu lượng người vào chợ, bố trí bảo đảm trật tự, an toàn cho khách; có khu thu gom rác và xử lý rác; có hệ thống cấp điện, cấp nước bảo đảm cho hoạt động của chợ; có hệ thống thoát nước; khu bán thực phẩm tươi sống, khu dịch vụ ăn uống được bố trí riêng; có thiết bị và phương án bảo đảm phòng cháy chữa cháy.
Theo ông Phạm Tấn Thành, Phó giám đốc Sở Công Thương, thời gian qua, Sở đã cử cán bộ xuống từng địa phương để hướng dẫn thực hiện tiêu chí chợ NTM, đồng thời tham gia Tổ công tác kiểm tra, đánh giá mức độ hoàn thành và đôn đốc đẩy nhanh tiến độ xây dựng các hạng mục của chợ theo tiêu chí số 7 tại các xã đã đăng ký XDNTM. Kết quả, đến nay toàn tỉnh có 29 xã có chợ đạt tiêu chí chợ NTM.
Cần quản lý, khai thác hiệu quả
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, chợ NTM vẫn còn một số hạn chế, khó khăn. Theo ông Phạm Tấn Thành, đặc điểm của chợ nông thôn trên địa bàn tỉnh là hoạt động theo phiên, hoặc theo từng buổi, hầu hết các chợ có từ lâu nên hạ tầng chủ yếu là bán kiên cố, ảnh hưởng đến yếu tố an toàn và vệ sinh môi trường. Toàn tỉnh chỉ có 26 chợ có Ban quản lý, 55 chợ có tổ quản lý, 66 chợ giao khoán cho cá nhân quản lý và 23 chợ không có người quản lý.
Trong khi đó, theo tiêu chí chợ NTM phải có tổ chức quản lý; việc tổ chức kinh doanh, khai thác và quản lý phải theo quy định; nội quy chợ phải niêm yết công khai để điều hành hoạt động, xử lý vi phạm; phải sử dụng cân đối chứng, thiết bị đo lường để người tiêu dùng tự kiểm tra về số lượng, khối lượng hàng hóa.
Nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý, khai thác chợ NTM, vừa qua, Sở Công Thương đã phối hợp với Trường Cao đẳng Thương mại Đà Nẵng tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ quản lý, khai thác và kinh doanh chợ NTM. Tại lớp tập huấn, các cán bộ trực tiếp theo dõi, tham mưu phát triển và quản lý chợ thuộc các xã XDNTM trên địa bàn tỉnh được trang bị những chính sách của Nhà nước về phát triển và quản lý chợ; chuyển đổi mô hình quản lý chợ; xây dựng chợ văn minh; vệ sinh an toàn thực phẩm; an toàn phòng cháy chữa cháy tại chợ.
Theo thạc sĩ Nguyễn Trí Vũ, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Thương mại Đà Nẵng, về vấn đề quản lý chợ NTM, các địa phương nên chuyển đổi mô hình Ban quản lý chợ sang HTX hoặc doanh nghiệp kinh doanh và quản lý chợ. Đồng thời, nhiệm vụ mà các chợ NTM trên địa bàn tỉnh cần hướng tới là xây dựng mô hình “Chợ văn minh” với 3 mục tiêu chính: Xây dựng môi trường kinh doanh tiện lợi, thân thiện, an toàn nhằm thu hút khách hàng; góp phần nâng cao đời sống và thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương.
Ông Phạm Tấn Thành cho biết thêm, trong năm 2016, trên địa bàn tỉnh có 10 xã đăng ký đạt chuẩn NTM; Sở Công Thương đang nỗ lực giúp các địa phương này thực hiện tiêu chí số 4 về điện nông thôn và tiêu chí số 7 chợ NTM. Sở sẽ đề xuất các giải pháp, khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp đầu tư khai thác và quản lý chợ.
VIẾT HIỀN