Chấn chỉnh hoạt động cho vay đổi mới công nghệ
Ông Lê Công Nhường - Giám đốc Quỹ Phát triển KH&CN tỉnh - cho biết cơ quan này sẽ hoàn thiện hồ sơ gửi cơ quan Công an để khởi tố 2 doanh nghiệp (DN) có dấu hiệu chiếm đoạt vốn hỗ trợ hoạt động KH&CN. Đồng thời, trong năm 2016 cũng khởi động lại hoạt động vay vốn của Quỹ với điều kiện chặt chẽ hơn, sau thời gian gián đoạn.
Quỹ Phát triển KH&CN ra đời vào tháng 8.2007, vốn rót từ ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Một cách dễ hiểu, đây là hình thức góp vốn ưu đãi lãi suất để DN còn yếu về tiềm lực KH&CN mạnh dạn đầu tư đổi mới. Với số vốn ban đầu hơn 10 tỉ đồng, trong 3 năm (2009-2011) Quỹ đã giải ngân cho 9 DN vay ưu đãi để thực hiện 9 dự án đổi mới công nghệ, đầu tư dây chuyền, trang thiết bị sản xuất. Kết quả, có 5 dự án “ra lò” sản phẩm mới, được thương mại hóa rất tốt và hoàn trả vốn vay.
Một sản phẩm được “ra lò”, thương mại hóa thành công, do Công ty cổ phần Phân bón và Dịch vụ tổng hợp Bình Định đầu tư, trong đó có vốn vay Quỹ Phát triển KH&CN tỉnh.
Vốn góp thành… nợ
Vấn đề nằm ở 4 DN còn lại, vốn đầu tư chẳng những không phát huy hiệu quả, mà ngược lại còn bị “chiếm dụng”. DN vay nhiều nhất là 2 tỉ đồng, ít nhất 950 triệu đồng, trong thời gian 2 - 3 năm. Tính đến 30.6.2016, nợ gốc của 4 DN nói trên là 4,4 tỉ đồng, “lãi mẹ đẻ lãi con” 3,7 tỉ đồng; tổng cộng hơn 8 tỉ đồng.
Đây là khoản nợ Hội đồng quản lý Quỹ hiện nay “kế thừa” từ những người đi trước. Nguyên nhân nợ được xác định là dễ dãi trong quy trình xét, cấp và thủ tục, điều kiện vay vốn của Quỹ bấy giờ. Từ thời điểm chốt nợ đến nay, cơ quan quản lý Quỹ cũng làm đủ mọi cách từ đôn đốc, nhắc nhở, mời lên làm việc cho đến phát hành văn bản đòi nợ. Đòi riết, nhưng nợ gốc không thu hồi được bao nhiêu, 6 tháng đầu năm nay chỉ có 3 DN trả nhỏ giọt… 201 triệu đồng.
Trước tình trạng này, cơ quan quản lý Quỹ đã quyết định khởi tố 2/4 DN, đó là Công ty TNHH Ánh Tuyết và DNTN Minh Đức. Đến nay, đã xác minh hồ sơ vay vốn của Công ty TNHH Ánh Tuyết liên quan đến Công ty TNHH Thương mại Quốc Khoa (TP Hồ Chí Minh); đồng thời gửi đơn đề nghị Tòa án, Viện Kiểm sát cấp cao tại Đà Nẵng xem xét quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm đối với công ty này. Với DNTN Minh Đức, đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ pháp lý.
Tuy nhiên, dù khởi tố thì cũng không cầm chắc thu hồi được nợ, bởi những món nợ “dắt dây”. Với 2 DN nói trên, Công ty TNHH Ánh Tuyết không còn hoạt động; còn DNTN Minh Đức còn hoạt động, nhưng không thuộc lĩnh vực dự án đã vay trước đó, việc thu hồi nợ rất khó khăn. Trong khi đó, 2 DN nợ còn lại là DNTN D&L đã dừng hoạt động và chủ DN chuyển vào Bình Dương; Công ty TNHH Nhật Khánh dừng sản xuất để tập trung khắc phục các tồn tại môi trường theo đề nghị của cơ quan chức năng.
Ông Lê Công Nhường cho biết: “Có DN thực sự khó khăn trong sản xuất kinh doanh, nhưng cũng có trường hợp lợi dụng chính sách khuyến khích đổi mới công nghệ của tỉnh để xây dựng dự án nhưng không thực hiện nhằm chiếm đoạt tiền của Nhà nước. Trong cuộc họp vào chiều 9.8.2016, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu đã yêu cầu Hội đồng quản lý Quỹ làm việc với các DN nợ”.
“Siết” lại điều kiện cho vay
Năm 2012, Hội đồng quản lý Quỹ Phát triển KH&CN tỉnh quyết định dừng cho vay dự án mới để xử lý hậu quả 4 dự án nợ của 4 DN nói trên. Đến năm 2016, mới quyết định mở cho vay trở lại.
Năm 2010, Công ty TNHH Nhật Khánh vay từ Quỹ Phát triển KH&CN tỉnh 2 tỉ đồng; đến 30.6.2016 tổng nợ 3,876 tỉ đồng. DN tư nhân D&L vay 1,2 tỉ đồng năm 2010; tổng nợ 1,724 tỉ đồng. Năm 2011, Công ty TNHH Ánh Tuyết được hỗ trợ vay 950 triệu đồng; tổng nợ 1,637 tỉ đồng. Cũng năm 2011, DNTN Minh Đức vay 1 tỉ đồng; còn nợ 928 triệu đồng.
Thông tin từ Quỹ Phát triển KH&CN tỉnh cho biết, đến nay đã hướng dẫn 7 DN xây dựng hồ sơ vay vốn. Chiều 9.8, cuộc họp Hội đồng quản lý Quỹ đã thống nhất trình UBND tỉnh cho vay với lãi suất bằng 70% lãi suất vay tín dụng đầu tư đối với các dự án đổi mới công nghệ; mức cho vay không quá 70% tổng dự toán của dự án.
“Điều kiện “rót” kinh phí cũng siết chặt để tránh tình trạng chiếm đoạt vốn, Quỹ sẽ cho vay theo nguyên tắc có hoàn trả. Các đối tượng vay vốn phải có tài sản đảm bảo, sử dụng vốn vay đúng mục đích đã ghi trong hợp đồng tín dụng. Quy chế cho vay cũng chặt hơn, trường hợp bộ phận chuyên nghiệp của bên ủy thác cho vay - Quỹ Đầu tư và Phát triển tỉnh - xác định tình hình tài chính của bên vay không lành mạnh, hay có tình trạng gian lận thì đề xuất dừng cho vay” - ông Lê Công Nhường cho biết.
Cùng với quy định chặt, Hội đồng quản lý và Ban Kiểm soát quỹ cũng được kiện toàn để tăng cường công tác quản lý quỹ an toàn, sử dụng đúng mục đích và phát huy được vai trò là “bà đỡ” cho đổi mới công nghệ sản xuất của DN trong tỉnh.
THU HIỀN