Chủ động phòng chống lụt bão cho hệ thống đê Khu Đông
Đê Khu Đông (ĐKĐ) là tuyến đê xung yếu của tỉnh ta, có chiều dài 47,5 km, bắt đầu từ phường Nhơn Bình qua các xã phía Đông huyện Tuy Phước, Phù Cát và kết thúc tại xã Nhơn Hội (TP Quy Nhơn). Năm nào cũng vậy, công tác bảo đảm an toàn trong mùa mưa lũ cho tuyến đê này luôn được quan tâm.
Đã kiên cố 50% chiều dài đê Đông
Ông Lê Xuân Sơn, Giám đốc Ban quản lý Dự án Thủy lợi thuộc Sở NN&PTNT, cho biết: Nhằm từng bước kiên cố hóa hệ thống ĐKĐ, thời gian qua, từ nguồn vốn hỗ trợ của Dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, ngành Nông nghiệp tỉnh đã đầu tư 304 tỉ đồng để kiên cố hóa 23 km đê Đông và các công trình trên đê từ phường Nhơn Bình (TP Quy Nhơn) đến xã Phước Hòa (Tuy Phước). Qua hơn 2 năm tích cực triển khai (2014-2016), đến thời điểm này, 100% các hạng mục công trình đã hoàn thành, bàn giao đưa vào khai thác sử dụng, đảm bảo an toàn tuyến đê trước khi mùa mưa lũ đến. Như vậy, trong mùa mưa lũ năm nay, gần 150 ngàn nhân khẩu sinh sống dọc tuyến đê Đông gồm: Nhơn Bình, Nhơn Phú (TP Quy Nhơn), Phước Thuận, thị trấn Tuy Phước, Phước Sơn, Phước Hòa (Tuy Phước) sẽ được bảo vệ an toàn.
Một đoạn đê Đông trên địa bàn xã Phước Sơn (Tuy Phước) vừa được bê tông kiên cố, vững chắc.
Theo ghi nhận, toàn tuyến đê từ phường Nhơn Bình đến xã Phước Hòa hiện đã được bê tông kiên cố, vững chắc, với bề mặt đê rộng từ 5 - 6,5m, 2 mái đê được lát đá khan và lát các tấm bê tông đúc sẵn, đảm bảo ngăn mặn, tiêu thoát lũ; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác cứu hộ, cứu nạn trong mùa mưa lũ vùng cửa sông Côn, sông Hà Thanh và vùng ven đầm Thị Nại. Bên cạnh đó, việc bê tông hóa hệ thống ĐKĐ còn góp phần tạo một trục giao thông quan trọng dọc các xã Khu Đông của huyện Tuy Phước và TP Quy Nhơn, phục vụ việc đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân, góp phần phát triển KT-XH của địa phương.
Ông Trần Kỳ Quang, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy Phước, cho biết: “Hệ thống ĐKĐ được đầu tư nâng cấp kiên cố đã đáp ứng mong muốn của người dân địa phương. Trước đây, cứ vào mùa mưa lũ, do triều cường dâng cao, trong khi hệ thống đê “ốm yếu, ọp ẹp” nên người dân phải sống trong cảnh bất an, thấp thỏm. Bây giờ, khi hệ thống đê và các công trình trên đê được sửa chữa, nâng cấp kiên cố, vững chãi, bà con rất yên tâm. Ngoài ý nghĩa phục vụ tốt cho công tác phòng chống lũ lụt, tăng khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu, việc kiên cố hóa hệ thống ĐKĐ còn giúp cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản cho các xã ven đê được an toàn hơn”.
Cùng chung niềm vui, ông Nguyễn Xê, người dân thôn Kim Đông, xã Phước Hòa - chia sẻ: ĐKĐ vừa được bê tông hóa vững chắc là đòn bẩy để người dân địa phương phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Hàng trăm hộ dân sinh sống dọc tuyến đê cũng xua tan nỗi lo sợ, thấp thỏm mỗi khi mùa mưa lũ về. Đây là tiền đề cho địa phương khai thác hết tiềm năng đất đai, diện tích mặt nước để phát triển sản xuất, nuôi trồng thủy sản, nâng cao thu nhập của người dân, góp phần phát triển KT-XH, xây dựng nông thôn mới.
Vẫn chưa hết lo
Ông Phan Xuân Hải, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi thuộc Sở NN&PTNT, cho biết: Mặc dù ĐKĐ đã được Trung ương, tỉnh quan tâm đầu tư nâng cấp; nhưng qua kiểm tra trước mùa mưa lũ vẫn còn hơn 20 km ĐKĐ vẫn đang trong tình trạng xuống cấp, cần được tiếp tục đầu tư nâng cấp. Đáng lo lại là hơn 5 km đê qua địa bàn thôn Huỳnh Giản- xã Phước Hòa bị xuống cấp rất nghiêm trọng từ các mùa mưa lũ trước. Lẽ ra, đoạn đê này phải được đầu tư nâng cấp từ lâu, nhưng do kinh phí hạn hẹp nên chưa thể bố trí được. Hiện nay, Chi cục Thủy lợi đang kiến nghị UBND tỉnh và Bộ NN&PTNT cho phép sử dụng nguồn kinh phí kết dư từ Dự án chống biến đổi khí hậu ĐKĐ để sớm triển khai sửa chữa, nâng cấp tuyến đê này.
Một điều đáng lo khác là trên toàn tuyến ĐKĐ hiện có trên 1.000 ngôi nhà của người dân xây dựng sát mặt đê, xâm phạm hành lang tuyến đê, gây mất an toàn trong mùa mưa lũ. Đáng nói là một số đoạn đê sau khi được đầu tư nâng cấp, người dân đã lén lút san lấp mặt bằng, vi phạm chỉ giới hành lang tuyến đê để xây cất nhà trái phép. Việc xây dựng nhà ở trên hành lang tuyến đê đã dẫn đến nhiều hệ lụy rất đáng quan ngại. Tuy vậy để xử lý vấn nạn này đến nay vẫn chưa có phương án khả thi.
Bên cạnh đó, một vấn đề cũng đáng được quan tâm là tình trạng khai thác cát ven ĐKĐ có chiều hướng gia tăng, gây sạt lở bờ đê và nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ. Tại huyện Phù Cát, tình trạng khai thác cát trái phép đã xảy ra khá phổ biến trong thời gian qua trên vùng hạ lưu sông Đại An thuộc địa bàn các xã Cát Chánh, Cát Tiến, Cát Thắng. Trên địa bàn các xã Phước Hòa, Phước Thuận (Tuy Phước), một số cá nhân đã lén lút dùng máy bơm công suất lớn để hút cát xây dựng trái phép tại các cửa sông Hà Thanh, sông Côn, gây sạt lở, xói rỗng chân đê.
Ông Phan Xuân Hải cho biết: Để chủ động công tác phòng chống lụt bão cho hệ thống ĐKĐ đạt kết quả tốt, Chi cục Thủy lợi đã kiện toàn các tổ phòng chống thiên tai tại các xã dọc tuyến đê, xây dựng cụ thể các phương án phòng chống lụt bão cho công trình. Đồng thời, đơn vị cũng đã chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, điều kiện để ứng phó với sự cố xảy ra theo phương châm “3 sẵn sàng” và “4 tại chỗ”. Bắt đầu từ đầu tháng 9 tới, Chi cục sẽ duy trì chế độ trực ban 24/24 để chủ động các phương án ứng phó với thiên tai, mưa lũ. Hiện nay, tại các điểm xung yếu trên toàn tuyến đê Đông, các trạm thủy lợi, chính quyền địa phương đã chuẩn bị sẵn vật tư cần thiết để chủ động hộ đê khi có tình huống xấu xảy ra.
NGUYỄN HÂN