Trước vụ trồng rừng Thu Ðông 2016:
Tăng cường kiểm tra chất lượng cây giống lâm nghiệp
Thời điểm hiện nay, người trồng rừng trên địa bàn tỉnh đang tập trung xử lý thực bì, đào hố, chuẩn bị cây giống lâm nghiệp (CGLN) để bước vào vụ trồng rừng Thu Ðông 2016. Nhằm đảm bảo nguồn cây giống có chất lượng cao phục vụ trồng rừng, hiện lực lượng thanh tra pháp chế của Chi cục Kiểm lâm (thuộc Sở NN&PTNT) đã tăng cường kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh của các cơ sở CGLN.
Một vườn ươm CGLN ở xã thị trấn Vân Canh (huyện Vân Canh). Ảnh: NGUYỄN HÂN
Số cơ sở sản xuất CGLN tăng mạnh
Theo Sở NN&PTNT, nhiều năm trở lại đây, Bình Định là tỉnh có phong trào phát triển trồng rừng kinh tế mạnh ở khu vực Duyên hải miền Trung, với diện tích rừng trồng đến nay gần 110 ngàn ha. Hàng năm, diện tích rừng trồng mới và khai thác trồng lại trên địa bàn tỉnh trên dưới 10.000 ha, với nhu cầu về cây giống cho công tác trồng rừng ước khoảng 30 triệu cây giống các loại.
Để đáp ứng nhu cầu cây giống trồng rừng, nhiều tổ chức, cá nhân đã đua nhau xây dựng cơ sở sản xuất CGLN; số cơ sở sản xuất CGLN có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng và quy mô sản xuất.
Ông Phạm Bá Nghị, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, cho biết: Hiện nay, tổng số đơn vị có đăng ký sản xuất, kinh doanh CGLN trên địa bàn tỉnh là 120 đơn vị. So với thời điểm tháng 9.2015, số cơ sở CGLN trên địa bàn tỉnh tăng thêm 8 đơn vị.
Hiện các cơ sở sản xuất CGLN trong tỉnh đã xây dựng được 149 vườn ươm, với tổng diện tích 46,3 ha, năng lực sản xuất khoảng 200 triệu cây/năm. Hầu hết các đơn vị sản xuất cây giống bằng phương pháp giâm hom đối với cây keo lai; một số đơn vị sản xuất cây giống keo lai, bạch đàn từ nuôi cấy mô và sản xuất các loài cây bản địa như: phi lao, keo lá tràm, thông Caribe, sao đen, bời lời...
CGLN sản xuất trên địa bàn tỉnh khá đa dạng về chủng loại, giá cả phải chăng, nên được các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trồng rừng trong và ngoài tỉnh tin dùng.
Riêng với vườn cung cấp hom keo lai, toàn tỉnh có tổng diện tích 49,5 ha sản xuất cây con bằng phương pháp giâm hom, năng lực cung cấp 140 triệu hom/năm. Ngoài thị trường các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên, các cơ sở sản xuất CGLN trong tỉnh còn cung ứng một lượng lớn cây giống cho các đơn vị trồng rừng tại các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia.
Tăng cường quản lý chất lượng cây giống
Theo ông Phạm Bá Nghị, các cơ sở sản xuất, kinh doanh CGLN trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh là điều đáng mừng. Tuy nhiên, do chạy theo lợi nhuận, một số cơ sở chưa thực hiện nghiêm túc quy chế quản lý CGLN theo quy định của Bộ NN&PTNT; tình trạng xuất bán cây giống nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận nguồn gốc giống vẫn còn xảy ra tại một số địa phương.
Thống kê của ngành chức năng cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh có trên 80% số cơ sở sản xuất CGLN có quy mô nhỏ, công suất sản xuất giống dưới 1,5 triệu cây/năm. Số cơ sở này chưa được kiểm soát chất lượng nguồn gốc giống chặt chẽ và các quy trình sản xuất giống chưa đảm bảo theo yêu cầu của Bộ NN&PTNT.
“Hiện trên địa bàn tỉnh có trên 80% số cơ sở sản xuất CGLN có quy mô nhỏ, công suất sản xuất giống dưới 1,5 triệu cây/năm. Số cơ sở này chưa được kiểm soát chất lượng nguồn gốc giống chặt chẽ và các quy trình sản xuất giống chưa đảm bảo theo yêu cầu của Bộ NN&PTNT”
Theo cơ quan chuyên môn, nếu người trồng rừng mua phải CGLN kém chất lượng thì hậu quả mang lại rất lớn, vì CGLN có chu kỳ phát triển khá dài, phải mất từ 4-5 năm sau mới phát hiện được.
Ông Nguyễn Hiếu Hòa, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, khẳng định: “Nếu CGLN kém chất lượng thì người trồng rừng chịu thiệt hại rất lớn. Nếu không quản lý từ gốc, để giống dỏm tung hoành, người dân mua về trồng thì phải đến nhiều năm sau mới biết mình “sập hố”. Đến lúc ấy đành lâm cảnh tiền mất tật mang, vì cây rừng phát triển èo uột, năng suất gỗ thấp. Do đó, việc kiểm soát chặt chẽ các cơ sở sản xuất CGLN là vấn đề đáng được quan tâm và phải được duy trì thường xuyên”.
Nhằm chấn chỉnh công tác sản xuất CGLN, Bộ NN&PTNT đã có văn bản đề nghị Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm soát, nâng cao chất lượng CGLN trước khi bước vào vụ trồng rừng mới.
Bộ NN&PTNT yêu cầu Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố tổ chức quản lý, kiểm soát nghiêm ngặt nguồn gốc CGLN từ khâu thu hoạch vật liệu giống, cấp chứng nhận nguồn gốc lô giống, quản lý sản xuất cây con ở vườn ươm, cấp giấy chứng nhận nguồn gốc cây con tới khâu lưu thông đến chân lô trồng rừng. Khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân sản xuất CGLN bằng phương pháp nuôi cấy mô. Các địa phương phải tăng cường kiểm tra, tái kiểm tra với các cơ sở sản xuất giống quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ; những cơ sở không đủ điều kiện SXKD phải bị đình chỉ sản xuất hoặc thu hồi giấy phép.
Ông Phạm Bá Nghị cho biết: Thực hiện văn bản chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, từ tháng 6 đến nay, Chi cục Kiểm lâm đã tham mưu cho Sở NN&PTNT thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, phối hợp với Phòng NN&PTNT các huyện và chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh và thực hiện các quy định của Nhà nước trên lĩnh vực sản xuất CGLN tại các địa phương trong tỉnh. Bên cạnh đó, Chi cục cũng đã thường xuyên tuyên truyền, khuyến cáo người trồng rừng không mua, không sử dụng các CGLN không rõ nguồn gốc, xuất xứ để trồng rừng; tăng cường việc cấp giấy chứng nhận CGLN trước khi xuất vườn.
“Từ nay đến cuối vụ trồng rừng, lực lượng thanh tra, pháp chế thuộc Chi cục Kiểm lâm sẽ tiếp tục kiểm tra thường xuyên hoạt động SXKD CGLN tại các vườn ươm trên địa bàn toàn tỉnh; đồng thời có những biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời các đơn vị có hành vi vi phạm” - ông Nghị nhấn mạnh.
Trong niên vụ trồng rừng năm nay, toàn tỉnh có kế hoạch trồng 8.500 ha rừng tập trung, gồm: rừng phòng hộ, môi trường cảnh quan 372 ha; rừng sản xuất 8.128 ha. Ðến đầu tháng 9, các cơ sở sản xuất CGLN trên địa bàn tỉnh đã tổ chức gieo ươm được gần 120 triệu cây giống các loại. Trong đó, keo lai giâm hom 111 triệu cây, keo lai cấy mô 6,3 triệu cây, sao đen 1 triệu cây, phi lao 90.000 cây, thông Caribe 88.000 cây, bần trắng 55.900 cây, mắm trắng 21.000 cây, bần chua 11.700 cây… Quỹ đất để chuẩn bị trồng rừng 4.649 ha, xử lý thực bì 3.755 ha; cuốc hố và trồng rừng 31 ha.
NGUYỄN HÂN