An toàn thực phẩm và niềm tin của người tiêu dùng
An toàn thực phẩm, thực phẩm bẩn đã trở thành vấn đề “nóng” ở bất cứ diễn đàn hay chương trình nghị sự nào liên quan đến vấn đề sức khỏe, kéo theo hệ lụy là niềm tin của người tiêu dùng (NTD) bị “lung lay”.
Quầy hàng thịt heo ở chợ Đầm Quy Nhơn (ảnh mang tính chất minh họa).
Thực phẩm không an toàn “bủa vây” khắp chốn
Trên địa bàn tỉnh ta, vấn đề thực phẩm “bẩn” tuy không thực sự nóng như một số tỉnh, thành khác trong nước, nhưng rõ ràng NTD rất hoang mang khi hàng ngày vẫn phải sử dụng một số lượng lớn các loại thực phẩm cho bữa ăn gia đình mà họ không được biết rõ nguồn gốc; cùng với đó là hàng loạt các chất phụ gia, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn... không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Cảnh báo thực phẩm an toàn và không an toàn lúc nào cũng gây hoang mang cho NTD bởi trong mỗi bữa ăn, nguy cơ ung thư từ thực phẩm bẩn vẫn cứ hiện hữu vì NTD không có thông tin, không biết đâu là thực phẩm bẩn, đâu là thực phẩm sạch vì công nghệ “làm màu” thực phẩm ngày càng tinh vi của những nhà sản xuất. Tại đối thoại với lãnh đạo UBND tỉnh, bà Cao Thị Kim Lan - Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Bình Định, đã “chỉ” thẳng vấn đề chất lượng hàng thủy sản xuất khẩu gặp khó bởi tình trạng thức ăn chăn nuôi không đảm bảo, lẫn lộn cả chất cấm.
Nổi lên gần đây nhất là những vụ việc “lùm xùm” về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm được khuấy động khi cơ quan chức năng công bố thông tin chất cấm salbutamol - nguy cơ gây ung thư - có mặt trong nhiều sản phẩm thịt heo. Tháng 7.2016, cơ quan chức năng của Bộ NN&PTNT đã phát hiện 8 mẫu dương tính với chất cấm salbutamol trong số 350 mẫu thức ăn chăn nuôi và nước tiểu của heo tại 3 hộ chăn nuôi nhỏ lẻ ở các tỉnh Bình Dương, Hưng Yên, Bình Định. Đến tháng 8, thông tin được đưa ra tại buổi họp báo diễn ra chiều 1.9, trong tổng số 312 mẫu thức ăn chăn nuôi và nước tiểu được lấy thử nghiệm, có 1 mẫu dương tính tại hộ chăn nuôi nhỏ lẻ ở tỉnh Bình Định.
Trong khi đó, 6 tháng đầu năm 2016, cơ quan chức năng của tỉnh đã phối hợp kiểm tra và phát hiện chất cấm salbutamol tại cơ sở sản xuất và kinh doanh thức ăn chăn nuôi ở thị trấn Ngô Mây (huyện Phù Cát). Riêng hai tháng 7-8.2016, kiểm tra của ngành NN&PTNT đã phát hiện 4 mẫu nước tiểu và 1 mẫu thức ăn bổ sung trong chăn nuôi “dính” chất cấm salbutamol. Chưa hết, 2 trường hợp khác còn sử dụng chất cấm “vỗ béo” heo trước khi bán. Tuy nhiên, đó chỉ mới là phần nổi của tảng băng, bởi chỉ số lượng mẫu ban đầu được lấy để làm kiểm tra cho ra kết quả nói trên vỏn vẹn… 55 mẫu.
Ông Huỳnh Ngọc Diệp, Phó chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh (Sở NN&PTNT) cho rằng, việc sử dụng chất cấm thường rơi vào các hộ chăn nuôi có sử dụng thức ăn chăn nuôi trôi nổi, nên việc phát hiện không hề đơn giản. Trong khi đó, công tác thanh tra, kiểm tra từ chuyên ngành cho đến phối hợp liên ngành dù được thực hiện quanh năm, thì cũng không quản lý triệt để hay ngăn chặn cho xuể.
Làm gì để cải thiện ?
Để lấy lại niềm tin của NTD vào thực phẩm sản xuất trong nước, tiến sĩ Nguyễn Thị Tố Trân, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông (Sở NN&PTNT) cho rằng, trước hết chính những người trồng trọt, chăn nuôi phải thay đổi thói quen sản xuất manh mún, sử dụng nhiều phân bón, thuốc trừ sâu, chất bảo quản… Người nông dân và doanh nghiệp cần liên kết với nhau để xây dựng thương hiệu thực phẩm an toàn và phát triển thị trường tiêu thụ. Doanh nghiệp và người sản xuất phải minh bạch thông tin về nguyên liệu, nguồn gốc, quy trình sản xuất, bảo quản, chế biến và đến tay NTD.
Hiện nay, không kể các cửa hàng online, ngay tại Bình Định cũng đã xuất hiện một số cơ sở chuyên kinh doanh mặt hàng thực phẩm sạch. Tuy nhiên, có một thực tế, đường đi của các cơ sở này gặp rất nhiều khó khăn.
Cuối năm 2015, cơ sở thực phẩm sạch Tâm An của các chị Lê Thị Kim Mai và Huỳnh Tôn Kiều Oanh được khai trương ở địa chỉ 66 Phạm Hùng - TP Quy Nhơn. Sản phẩm của cơ sở Tâm An được lấy từ nhiều nguồn, từ hàng nhập khẩu được chứng nhận hữu cơ cho đến các sản phẩm thực phẩm an toàn trong nước. Kế hoạch tìm kiếm các đầu mối cung cấp thực phẩm sạch của cơ sở vẫn đang tiếp tục. Nhưng chị Mai cho biết, chật vật ghê lắm, sản phẩm hiện bán ra vẫn không nhiều vì chưa phổ biến với NTD, trong khi các khoản chi phí khác không nhỏ.
Bộ NN&PTNT xác định năm 2016 là năm cao điểm về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đến nay ngành NN&PTNT tỉnh đã phối hợp phát động hộ chăn nuôi cam kết chăn nuôi an toàn và không sử dụng chất cấm tại TP Quy Nhơn và huyện Hoài Ân. Các địa phương cũng vận động khoảng 8.000 cơ sở sản xuất và hộ chăn nuôi cam kết không sử dụng chất cấm trong chăn nuôi. 8 cơ sở chăn nuôi trong tỉnh được Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) công nhận là cơ sở an toàn với dịch bệnh. Trong tháng 9.2016 cũng sẽ ra đời 5 cửa hàng nông sản sạch tại Bình Định…
Xung quanh những động thái này có thể thấy, các cơ quan quản lý cũng rất sốt ruột trước vấn nạn mất vệ sinh an toàn thực phẩm như hiện nay. “Giải pháp quan trọng nhất là công tác tuyên truyền, vận động phải mạnh mẽ hơn. Sự tác động cũng phải đa chiều và quyết liệt từ các tổ chức hội đoàn thể, cho đến hệ thống chính trị trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm” ông Huỳnh Ngọc Diệp chia sẻ.
THU HIỀN