Cảnh báo nguy cơ vỡ quỹ khám chữa bệnh BHYT
Rất buồn. Rất đáng lo ngại. Phải rất cảnh giác… Liên tiếp những lời phát biểu bộc lộ sự quan ngại trước tình hình bội chi quỹ khám chữa bệnh (KCB) BHYT. Không khí nặng nề bao trùm hội nghị đánh giá công tác KCB BHYT 6 tháng đầu năm 2016 do Sở Y tế và BHXH tỉnh phối hợp tổ chức ngày 9.9.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng cho biết, ngay sau khi có thông tin Bình Định nằm trong nhóm 12 tỉnh có số bội chi cao nhất trong cả nước, ông và lãnh đạo BHXH tỉnh đã muốn tổ chức “gặp mặt” ngay với các cơ sở KCB. Tuy nhiên, phải mất nhiều thời gian để khảo sát chính xác, đánh giá thận trọng, hội nghị này mới được tổ chức.
Phòng khám Thành Long đông nghịt người vào sáng thứ Bảy (10.9).
6 tháng, bội chi gần 83 tỉ đồng
Thông tin chính thức từ BHXH tỉnh cho biết, quỹ KCB BHYT của 6 tháng đầu năm 2016 bội chi gần 83 tỉ đồng, tương ứng 124% quỹ được sử dụng. Trong khi đó, 6 tháng đầu năm 2015, quỹ kết dư gần 40 tỉ đồng. Theo dự báo, khả năng bội chi quỹ năm 2016 tại Bình Định vượt dự toán được giao - trên 150 tỉ đồng (BHXH Việt Nam giao bội chi 100 tỉ đồng).
19/22 cơ sở KCB có quỹ KCB BHYT có bội chi. 3 cơ sở có mức bội chi cao nhất là TTYT TP Quy Nhơn (hơn 22 tỉ đồng), BVĐK tỉnh (hơn 16 tỉ đồng) và TTYT TX An Nhơn (hơn 13 tỉ đồng). Đáng nói, TTYT TP Quy Nhơn lại “vượt mặt” BVĐK tỉnh để “dẫn đầu” trong danh sách bội chi. TTYT TX An Nhơn cũng gây bất ngờ không kém, bởi lâu nay đơn vị này nổi tiếng là bảo toàn quỹ rất tốt.
Phó Giám đốc BHXH tỉnh Hà Thúc Chí nhận định, tình trạng bội chi một phần do nguyên nhân khách quan như gia tăng thẻ BHYT, thực hiện thông tuyến KCB BHYT và điều chỉnh giá dịch vụ y tế. 6 tháng đầu năm 2016, toàn tỉnh có 1.208.494 thẻ BHYT, tăng 14,8% so với cùng kỳ. Từ 1.1.2016, chính sách thông tuyến huyện chính thức có hiệu lực, góp phần đẩy mạnh số lượt KCB BHYT trong 6 tháng qua lên đến 1.193.823 lượt, tăng 18,6% so với cùng kỳ. Chi phí KCB lên trên 427 tỉ đồng, tăng 44,4% so với cùng kỳ.
“Về chủ quan, có các nguyên nhân chưa kiểm soát tốt chi phí KCB, có tình trạng lạm dụng quỹ BHYT tại một số cơ sở KCB và của một số đối tượng tham gia BHYT” - ông Chí nhấn mạnh.
Đi vào cụ thể, bệnh nhân đa tuyến đến của TTYT TX An Nhơn ngày một tăng, trong đó có cả người bệnh ở các huyện Phù Cát, Tuy Phước, Tây Sơn tự đến. Hàng ngày, Trung tâm khám 800-1.000 lượt, số nằm viện ở mức 300 người (chỉ tiêu giường bệnh chỉ 150). Tại huyện Phù Cát, 37.774 thẻ BHYT cấp cho người dân xã bãi ngang đã gia tăng áp lực cho quỹ. “Nhu cầu KCB ở đối tượng này cao, họ vẫn được KCB thông tuyến theo quy định. Tỉ lệ người ốm tham gia mới chiếm đa số, làm giảm khả năng chia sẻ rủi ro của quỹ” - Giám đốc TTYT huyện Phù Cát Võ Văn Chí thông tin.
Bên cạnh đó, đã xuất hiện tình trạng người bệnh lợi dụng chính sách thông tuyến BHYT, đi khám nhiều nơi để lấy thuốc hoặc kiểm tra sức khỏe. Trong 6 tháng qua, BHXH tỉnh phát hiện 13 bệnh nhân khám ngoại trú 42-81 lượt. Tại khoa Khám của BVĐK tỉnh, bệnh nhân L.T.T.M (64 tuổi, ở phường Trần Phú, TP Quy Nhơn), đã khám bệnh bình quân 2 lần/tuần. Theo Trưởng khoa Khám Trần Thượng Dũng, đối với người này, khoa đã đề nghị các phòng khám khi nhận bệnh phải mở máy xem lại đơn thuốc đã cho của đợt khám trước, không tiếp tục cho thuốc trùng nhóm đã cho đợt trước mà chưa dùng hết; hạn chế số lượng thuốc cho trong một đơn thuốc…
Cảnh giác với các phòng khám tư
Một hệ quả tất yếu của thông tuyến KCB BHYT là gia tăng lượng bệnh nhân ở các cơ sở tư nhân (cùng tuyến với cơ sở KCB công lập tuyến huyện). 6 tháng qua, số lượt khám bệnh ngoại trú của Phòng khám đa khoa tư nhân (PK) Thành Long là 64.323 - vượt cả các bệnh viện lớn như BVĐK khu vực Bồng Sơn (61.311 lượt) và Phú Phong (62.116 lượt). Các PK khác cũng chẳng thua kém, như 38 Lê Lợi (49.318 lượt), Hương Sơn (28.807 lượt).
PK Thành Long nằm ở vị trí đắc địa, trước cổng BVĐK tỉnh, đối diện trạm xe buýt. Lượng bệnh nhân đến đây đặc biệt đông vào 2 ngày cuối tuần. Có mặt tại đây vào sáng thứ Bảy (10.9), người viết chứng kiến dòng người lũ lượt xuống xe buýt, qua đường, đến thẳng PK này. Ngay từ 6 giờ sáng đã có nhân viên tiếp đón bệnh nhân.
Trưởng PK Thành Long Nguyễn Văn Trung thẳng thắn nói: “Thông tuyến tạo thuận lợi cho bệnh nhân là một chuyện, quan trọng là chúng tôi đã nỗ lực nâng cấp cơ sở, đầu tư trang thiết bị hiện đại… Chẳng hạn, bệnh nhân rất hài lòng khi PK bố trí hẳn nơi giữ xe trên cao. Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao thái độ phục vụ!”. Đó là lý do khiến lượng bệnh nhân đa tuyến đến chiếm tới 44% tổng số lượt khám của PK Thành Long.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, đã xuất hiện tình trạng dễ dãi hơn trong việc chuyển tuyến ở các cơ sở y tế tư nhân. Cùng với đó là những dấu hiệu bất thường, khi chi phí KCB bình quân 1 lượt của bệnh nhân đa tuyến đến luôn cao hơn hẳn so với bệnh nhân đăng ký ban đầu. Mức chênh lệch tại PK Thành Long là 51.899 đồng, Bệnh viện Hòa Bình là 51.815 đồng, PK Hương Sơn là 28.284 đồng, PK Toàn Mỹ là 21.229 đồng… Thực tế này cho thấy có sự “tính toán” nhất định từ các cơ sở tư nhân để bảo toàn quỹ của mình, nhưng lại làm gia tăng nguy cơ vỡ quỹ chung của cả tỉnh.
Bên cạnh đó là sự bất hợp lý trong cơ cấu chi phí KCB ngoại trú tại các cơ sở tư nhân. Tỉ lệ chi phí của thuốc quá thấp so với chi phí cận lâm sàng. Đơn cử, tỉ lệ này tại PK 38 Lê Lợi là 29,1% - 48,8%, Toàn Mỹ 30% - 50%, Thành Long 32,8% - 42,5%, Diêu Trì 34,7% - 56,3%... Trong khi đó, theo quy định của Bộ Y tế, chi phí thuốc phải chiếm 60-70% tổng chi phí KCB ngoại trú. Tỉ lệ chi phí cận lâm sàng quá cao cho thấy dấu hiệu lạm dụng chỉ định rộng rãi các cận lâm sàng.
Theo thông tin từ BHXH tỉnh, đến thời điểm này, qua các đợt kiểm tra và thăm dò dư luận, chưa phát hiện tình trạng khuyến mãi để thu hút bệnh nhân của các cơ sở y tế tư nhân. “Tuy nhiên, trước sự phát triển quá nóng của các cơ sở này, chúng tôi sẽ hết sức để ý tăng cường kiểm tra, giám sát. Mục tiêu là ngăn chặn kịp thời các sai sót, góp phần bảo toàn quỹ KCB BHYT của tỉnh” - ông Hà Thúc Chí cho hay.
Nhận trách nhiệm, kiểm điểm và xử lý
Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng cho rằng, để lượng thẻ BHYT đăng ký ban đầu tại các cơ sở y tế tư nhân tăng quá nhanh so với phân bổ từ đầu năm, cùng bội chi quỹ KCB BHYT quá lớn trong thời gian qua có trách nhiệm của lãnh đạo Sở Y tế và BHXH tỉnh. “BHXH tỉnh chưa thông tin kịp thời cho Sở Y tế, Sở Y tế cũng chưa giám sát chặt chẽ. Tới đây, lãnh đạo hai bên sẽ làm việc cụ thể với các phòng chức năng, kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể có sai sót” - ông Hùng khẳng định.
NGUYỄN VĂN TRANG
Quyết liệt chặn đà gia tăng bội chi
Theo tính toán của BHXH tỉnh, trong 2 quý cuối của năm 2016, quỹ KCB BHYT toàn tỉnh chỉ còn gần 372 tỉ đồng. Nếu không có giải pháp hữu hiệu, quyết liệt, tình trạng bội chi quỹ sẽ tiếp tục phức tạp.
Theo Phó Giám đốc BHXH tỉnh Hà Thúc Chí, giải pháp hàng đầu để kìm hãm đà gia tăng bội chi quỹ BHYT là thực hiện tổng hợp, phân tích số liệu chi phí KCB hàng tháng, hàng quý đối với việc sử dụng quỹ của các cơ sở KCB trong tỉnh; so sánh đối chiếu với tháng trước, quý trước, cùng kỳ năm trước để phát hiện bất thường tại từng cơ sở để tìm hiểu nguyên nhân và có giải pháp can thiệp kịp thời. Đồng thời, tích cực hoàn thiện, áp dụng hệ thống thông tin giám định BHYT để quản lý công tác KCB BHYT trong toàn tỉnh. Đặc biệt, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với thanh tra Sở Y tế tổ chức kiểm tra những cơ sở có chi phí tăng cao không hợp lý. BHXH tỉnh cũng kiểm tra đột xuất các cơ sở KCB có biểu hiện lạm dụng quỹ BHYT.
● Trước những biểu hiện bất thường trong hoạt động KCB BHYT của các cơ sở y tế tư nhân, ngành sẽ có những biện pháp gì để chấn chỉnh, thưa ông?
- Theo quan điểm của BHXH Việt Nam, chúng tôi kiến nghị tạm dừng chụp CT-Scanner tại phòng khám đa khoa tư nhân. Bên cạnh đó, cũng kiến nghị áp dụng mức khoán tối đa số lượt KCB ngoại trú tại các cơ sở KCB tư nhân chỉ ký hợp đồng KCB ngoại trú. Để đảm bảo công bằng, chúng tôi cũng xem xét đến mức chi phí thanh toán, lấy mức bình quân của các bệnh viện tuyến huyện để thanh toán cho các cơ sở KCB tư nhân.
● Có ý kiến cho rằng, nhiệm vụ của bệnh viện là cung cấp dịch vụ KCB tốt nhất cho người bệnh, còn cân đối quỹ BHYT là chuyện của ngành BHXH. Quan điểm của ông như thế nào?
- Để đảm bảo chi phí vượt quỹ BHYT trong phạm vi cho phép, chúng tôi rất cần sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, Sở Y tế, nhất là sự phối hợp, ủng hộ và cam kết từ phía các cơ sở KCB trong việc phấn đấu không để xảy ra bội chi quỹ. Bên cạnh nỗ lực của ngành BHXH, chúng tôi rất cần các cơ sở KCB gánh chịu một phần trách nhiệm, chia sẻ với chúng tôi.
● Xin cảm ơn ông!
MAI LÂM (Thực hiện)