An Toàn - Đánh thức đồi sim
Gần một tháng nay, nhiều người dân trên địa bàn An Lão mang theo dụng cụ, lương thực đổ xô lên xã vùng cao An Toàn (huyện An Lão) để hái trái sim rừng bán cho thương lái. Bình quân mỗi ngày, một người cũng có thu nhập 200 - 300 ngàn đồng.
Lên An Toàn mùa sim chín
Theo con đường bê tông uốn lượn dài hơn 45 km, băng qua các triền đồi, dốc núi cheo leo, chúng tôi lên với An Toàn - nơi có độ cao hơn 1.050 m so với mặt nước biển. Nơi đây, khí hậu quanh năm mát mẻ, vẫn còn nhiều khu rừng nguyên sinh với nhiều loài lâm sản phong phú, đa dạng; những thác suối đá nước trong xanh thơ mộng và những đồi sim tím bạt ngàn.
Người dân An Toàn hái sim chín.
Có lẽ, do được thiên nhiên ưu đãi về một vùng khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù, nên cây sim tự nhiên trên đất An Toàn cũng đơm hoa, kết trái khác mùa so với những đồi sim hiện có ở đồng bằng hoặc trung du. Nếu mùa sim ở đồng bằng bắt đầu vào giữa mùa Hè, thì ở An Toàn, mùa sim từ tháng 7 - thời điểm giao thoa giữa mùa Hè và mùa Thu - và kéo dài đến tháng 10.
Từ lâu đời, người Bana ở An Toàn đã phát hiện ra những đồi sim rộng lớn bạt ngàn, với hàng trăm ha, mà người dân thôn 1, xã An Toàn, vẫn quen gọi là đồng sim Mâm Lang. Vào mùa hoa sim nở, cả một vùng rộng lớn ở thôn 1 chìm trong màu tím hoa sim.
Trước đây, vào mùa sim chín, người dân địa phương khi đi lên rẫy, chăn thả gia súc, ngang qua đồi sim chỉ hái một ít trái sim chín ăn chơi. Thi thoảng, mới có vài người dưới xuôi lên chơi, ghé đồi sim hái vài ba cân trái sim chín về làm quà hoặc ủ rượu sim uống chơi, ít ai nghĩ đến giá trị kinh tế của trái sim.
Đánh thức đồi sim
Từ lâu, trái sim chín ở nhiều địa phương khác trong nước đã được sử dụng để chế biến rượu sim, được xem như một loại rượu đặc sản; trong khi đó, trái sim ở An Lão vẫn “ngủ quên” trên đồi núi.
Trái sim chín
Giữa tháng 8.2016, được sự cho phép của UBND huyện An Lão, Công ty TNHH Thiên Ân ở tỉnh Kon Tum đã tổ chức thu mua trái sim chín tại xã An Toàn. Hàng trăm ha sim ở vùng rừng núi An Toàn đã được đánh thức. Trái sim ở xã An Toàn không chỉ có giá trị hàng hóa tại địa phương mà bước đầu đã được đem mua, bán tại chợ huyện và các vùng lân cận.
Chị Đinh Thị Bách, người dân ở thôn 1, cho hay: “Nhiều ngày nay, người dân trong thôn kéo lên sân bay Gió Vụt và đồng sim Mâm Lang để hái trái sim bán cho thương lái. Sáng sớm, họ thức dậy, gói cơm, mang bao bì gùi trên lưng, đi bộ vài giờ đồng hồ mới vào được rừng để hái sim. Đến lúc mặt trời sắp lặn, họ mới rủ nhau gùi sim về làng. Mùa này sim chín nhiều lắm. Mỗi bụi sim cũng hái được cả ký trái sim chín. Bình quân mỗi người lớn đi hái sim một ngày có thu nhập từ 200 -300 ngàn đồng từ bán trái sim; trẻ nhỏ thì thu nhập ít hơn, khoảng 150 ngàn đồng đến 180 ngàn đồng/ngày”.
Một thương lái ở xã An Hòa (huyện An Lão), làm đại lý thu mua trái sim cho Công ty TNHH Thiên Ân, cho biết: “Chúng tôi thu mua trái sim của người dân trong làng với giá từ 9.000 - 10.000 đồng/kg và bán lại cho Công ty TNHH Thiên Ân với giá 12.000 đồng/kg. Một tuần qua, đại lý của tôi đã thu mua được hơn 10 tấn trái sim. Mùa sim năm nay ở xã An Toàn thật sự vui, vì cả người mua và người bán đều được mùa bội thu”.
Trao đổi về việc quản lý, định hướng quy hoạch các vùng đồi sim trên địa bàn huyện, ông Đỗ Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện An Lão, cho biết: “Đảng bộ huyện An Lão khóa XVIII, nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã xây dựng 2 Đề án về phát triển lâm nghiệp bền vững và phát triển văn hóa gắn với phát triển du lịch để phát huy lợi thế của huyện về đất rừng và tài nguyên rừng theo đúng định hướng của tỉnh. Theo thống kê, hiện nay, trên địa bàn huyện An Lão có trên 500 ha rừng sim tự nhiên nằm trong đất lâm nghiệp; trong đó, tại tiểu khu 37 (sân bay Gió Vụt, xã An Toàn) có gần 200 ha cây sim và tại tiểu khu 33 (giữa xã An Tân và An Quang) có trên 320 ha.
Mùa sim năm nay ở xã An Toàn thật sự vui, vì cả người mua và người bán đều được mùa bội thu
Cũng theo ông Lâm, UBND huyện An Lão đã có tờ trình và được UBND tỉnh đồng ý cho khoanh vùng để bảo tồn và phát triển cây sim tại tiểu khu 33. Trước mắt, UBND huyện có chủ trương giao diện tích các đồi sim tự nhiên cho người dân địa phương bảo quản, thu hoạch trái sim dưới tán rừng, góp phần tăng thu nhập kinh tế hộ, nhất là với đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp trong và ngoài huyện đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất rượu sim, từng bước xây dựng thương hiệu “Rượu sim An Lão” nhằm phục vụ cho phát triển du lịch và tiểu thủ công nghiệp trong giai đoạn tới tại địa phương.
HOÀNG NAM QUỐC