Ðề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh lụt, bão: Khó về đích đúng hạn
Theo kế hoạch, cuối năm 2016, Ðề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh lụt, bão trên địa bàn tỉnh theo Quyết định 48/2014/QÐ-TTg sẽ hoàn tất. Tuy nhiên, đến nay, chỉ mới 36,3% hộ được phê duyệt hoàn tất xây dựng.
Theo Đề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh lụt, bão trên địa bàn tỉnh, từ năm 2013 đến năm 2016, sẽ có 1.169 hộ dân được hỗ trợ về nhà ở phòng, tránh lụt, bão. Song, khi đưa vào triển khai thực hiện, nhiều hộ nghèo lại không có nhu cầu xây nhà ở. Danh sách hộ nghèo được hưởng lợi theo Đề án được phê duyệt chỉ còn 768 hộ. Đến cuối tháng 8.2016, chỉ có 279/768 hộ đã hoàn tất xây dựng, cải tạo nhà ở phòng, tránh lụt, bão.
Bà Cao Thị Nhi trước ngôi nhà đã 30 năm tuổi của mình.
Hộ nghèo chần chừ, xin rút
2 năm nay, ông Ngô Sỹ Hương (88 tuổi, ở thôn Liêm Thuận, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước) và vợ sống nhờ trong nhà từ đường họ Ngô. Ngôi nhà nhỏ 21m2 của ông (nằm sát vách nhà từ đường họ Ngô) đã sập và tốc mái từ mùa mưa bão năm 2014.
Ông kể: “Được phê duyệt vào danh sách hỗ trợ nhà ở phòng, tránh lụt, bão từ năm 2014, tôi dự định tận dụng lại cái móng cũ còn chắc chắn, chỉ cần xây lại tường, làm gác lửng, phần mái. Với khoản hỗ trợ, khoản vay ưu đãi, thêm con cái góp công, chắc cũng vừa đủ để dựng lại nhà nhỏ. Nhưng tôi vẫn còn chần chừ bởi không có tiền mua trước vật liệu. Người già như tôi, lại nghèo khó, chủ cửa hàng vật liệu không muốn cho nợ”.
Trong khi đó, bà Cao Thị Nhi (78 tuổi, ở thôn Phú Lạc, xã Bình Thành, huyện Tây Sơn) - có nhà nằm dọc sông Côn, từng bị nước lũ năm 2014 ngập đến nửa nhà - quyết định xin rút tên khỏi danh sách hỗ trợ xây nhà ở phòng tránh lụt, bão. Bà Nhi giãi bày: “Tôi già rồi, hiện ở với đứa con gái đơn thân đã ngoài 60 tuổi. Hai mẹ con nuôi nhau bằng rau, lúa trồng được trong vườn, không mấy dư dả. Nay được hỗ trợ, tôi vừa mừng vừa lo. Nhìn mấy nhà xung quanh xây cất lại, làm thêm gác lửng, vỡ lở ra nhiều thứ lắm; có người nợ đến mấy chục triệu đồng. Nhắm sức mình, tôi không dám xây cất gì. Nếu nước có vào nữa thì chạy lên mấy nhà cao trú tạm hoặc trèo lên tủ, bàn chờ người tới cứu hộ”.
Cũng xin rút tên khỏi danh sách hộ được phê duyệt xây nhà phòng, tránh lụt bão, bà Ngô Thị Châu (71 tuổi, ở thôn Phú Lạc, xã Bình Thành, huyện Tây Sơn) phân bua: “Nhà tôi tính rồi, mình không có khả năng bù thêm. Với số tiền được hỗ trợ mà đập lại xây mới thì không đủ. Nếu chỉ cải tạo, xây thêm gác lửng phòng khi nước lụt dâng lên thì chúng tôi lại không dám. Vì khi dỡ mái, đục tường dễ ảnh hưởng đến kết cấu ngôi nhà hiện tại”.
Theo thống kê, đến thời điểm hiện tại, huyện Tây Sơn mới có 45/164 hộ hoàn tất xây dựng, cải tạo nhà ở (27,4%). Ở huyện Tuy Phước có 28/48 hộ thực hiện xây dựng nhà ở; trong đó, xã Phước An có 4/4 hộ xin rút khỏi danh sách hỗ trợ, xã Phước Nghĩa có 2/7 hộ xin rút khỏi danh sách hỗ trợ. Huyện Vân Canh cũng có 5/6 hộ xin rút khỏi danh sách.
Giải quyết khúc mắc, đẩy nhanh tiến độ
Nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở phòng tránh lụt, bão, Sở Xây dựng đã có nhiều văn bản đôn đốc các địa phương rà soát lại danh sách, tổ chức họp các hộ có tên trong danh sách để tìm hiểu những vướng mắc, có những hỗ trợ kịp thời để sớm triển khai xây, cải tạo nhà.
“Liệu cơm gắp mắm” thì cũng tạm đủ!
Ðó là nhận định của anh Huỳnh Văn Toàn (40 tuổi, ở thôn Phổ Trạch, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước). Năm ngoái, được hỗ trợ xây nhà phòng, tránh lụt, bão với mức 12 triệu đồng, anh Toàn vay thêm 15 triệu đồng, mượn thêm họ hàng để xây lại phần nhà trước gồm một phòng khách, một gác lửng và một phòng ngủ.
Anh Toàn giúp con trai học bài trong gian nhà mới.
“Tổng chi phí xây nhà là 65 triệu đồng. Vợ chồng tôi xác định phải gói ghém, tính toán chặt chẽ các mục chi. Hiện tại, vợ chồng tôi vẫn đang phải trả nợ họ hàng rồi quay lại chắt góp để trả nợ vay ngân hàng!”.
“Địa phương cần phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp huyện, xã và các đoàn thể, chính trị tích cực vận động thêm nguồn lực để giúp hộ nghèo xây nhà phòng tránh lụt, bão. Đối với các hộ không có vốn đóng góp thêm, Sở đã đề nghị UBND cấp huyện hướng dẫn người dân cấy thêm gác lửng trong nhà cũ hoặc xây một gian bên ngoài nhà chính với diện tích tối thiểu 10m2 đảm bảo yêu cầu về chất lượng. Ngoài ra, Sở cũng đã đề xuất UBND tỉnh tổ chức cuộc họp đôn đốc việc triển khai xây dựng nhà ở phòng tránh lụt, bão trên địa bàn trong tháng 9.2016”, ông Nguyễn Đề, Trưởng phòng Quản lý nhà Sở Xây dựng cho biết.
Sở Xây dựng cũng đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng CSXH cấp huyện tích cực vận động hộ nghèo vay vốn ưu đãi để tăng thêm nguồn lực cải tạo, xây dựng nhà ở; đồng thời giám sát việc sử dụng vốn vay.
Tuy nhiên, do nhu cầu vay vốn của người dân khá ít, ngày 16.9 vừa qua, Ngân hàng CSXH tỉnh hoàn trả lại Ngân hàng CSXH Việt Nam 4 tỉ đồng (trong tổng số phân bổ đầu năm 2016 là 10,515 tỉ đồng). Tính đến ngày 31.8, toàn tỉnh chỉ có 233 hộ vay vốn; tổng dư nợ đạt 3,495 tỉ đồng, tỉ lệ 33,3% so với kế hoạch đầu năm.
Thời điểm hiện tại, các xã, thị trấn có hộ nghèo được hỗ trợ xây dựng nhà ở phòng, tránh lụt, bão đang triển khai họp dân, lấy ý kiến và đôn đốc thực hiện.
Ðể hỗ trợ người dân xây nhà, ngày 16.9, UBND xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tổ chức họp để lắng nghe ý kiến, tư vấn phương án tháo gỡ khó khăn; 10/18 hộ dân đã đến tham dự. Sau cuộc họp dân, 3 hộ xin rút khỏi danh sách hỗ trợ; 7 hộ vẫn đăng ký thực hiện xây dựng và cải tạo nhà ở. Về trường hợp ông Ngô Sỹ Hương và 1 hộ khác có hoàn cảnh tương tự, lãnh đạo xã đã đề nghị cơ sở buôn bán vật liệu xây dựng ở địa phương để 2 hộ này được nợ tiền mua vật liệu, sẽ hoàn trả sau khi được Nhà nước giải ngân tiền hỗ trợ.
NGUYỄN MUỘI