Ràng bánh tráng của mẹ
Tôi thường tự hào với tụi bạn cùng lớp mỗi khi kể về ba mẹ mình, về nghề làm bánh tráng nhúng của gia đình tôi.
Nối nghề của ngoại, mẹ tôi gắn với nghề làm bánh tráng nhúng sau khi ba mẹ cưới nhau. Ông bà không có con trai nên cho ba mẹ tôi một mảnh đất bên cạnh để cất tạm ngôi nhà nhỏ cạnh gò, giáp đồng lúa. Anh em tôi sinh ra đã thấy mẹ sáng sáng ngồi bên nồi bánh tráng nghi ngút khói, múc từng phễu bột, tráng đều trên mặt vải trắng tinh căng trên nồi nước sôi, rồi khéo léo lấy ra, trải lên liếp phơi; cứ thế, hết lớp này đến lớp khác. Rồi ba bưng từng liếp bánh ra gò, nơi ba đã chuẩn bị sẵn giàn phơi làm bằng tre.
Mẹ hay kể trong hạnh phúc, trước khi tự mình làm nên những ràng bánh tráng như vậy, suốt một thời tuổi thơ, mẹ lẽo đẽo bên bà ngoại mỗi sáng, ngắm nhìn và học hỏi từng thao tác bà làm bánh. Từ cách chọn gạo, ngâm gạo; cách xay, lọc và bổ sung muối, mè; đến cách tráng bánh, đem phơi và trở thành thành phẩm cuối cùng là cả một nghệ thuật.
Bánh tráng phơi xong, ba tôi đem vào, xếp thành hàng giữa nhà. Anh em tôi phụ mẹ ngồi gỡ từng cái ra, xếp thành chồng; sau đó, đặt cái thớt lớn lên trên ép xuống để giữ cho bánh không bị cong. Khâu cuối cùng là mẹ cột bánh thành từng ràng, mỗi ràng khoảng 20 - 25 cái.
Từ thời ấu thơ, tôi đã thương dáng mẹ tảo tần hôm sớm, mồ hôi lấm tấm trên khuôn mặt khắc khổ, chứa đựng biết bao lo lắng cho tổ ấm nhỏ mà mẹ thương quý. Tôi thương ba dáng nhọc nhằn, gầy rộc mỗi khi ra vào gò, vác trên lưng những cái liếp phơi bánh tráng, mồ hôi nhễ nhại đầm đìa tấm lưng trần. Lại càng thương hơn vẻ trầm ngâm, đăm chiêu mỗi khi ba ngồi một mình bên tách trà nóng, phả cái nhìn ra khoảng không trước mặt. Tôi chỉ biết tự động viên mình, phải cố gắng học để tiếp thêm động lực cho ba mẹ tôi đi qua những khó khăn phía trước.
Bánh của mẹ làm giờ vẫn ngon, vẫn đủ độ dai, nhưng khách đến mua hàng giờ cũng thưa dần. Mẹ tôi phải gánh xuống tận chợ huyện để bán mỗi sáng. Những buổi chiều có phiên chợ quê, mẹ lại lật đật quảy gánh bánh tráng đi bán thêm. Trông dáng mẹ tất tả, tôi thầm ước mình có thể gánh đỡ một phần khó nhọc trên đôi vai gầy của mẹ.
Trưa nay, cơn mưa bất chợt ngang qua, làm cả chục ràng bánh tráng của mẹ ướt sũng. Mẹ ngồi lặng lẽ nhìn những ràng bánh không nói nên lời. Nhìn mẹ, sống mũi tôi cay xè.
Mùa mưa đang đến, những ràng bánh tráng của mẹ lại đứng nép mình trong góc bếp buồn thiu. Tôi phần thấy vui vì ba mẹ được nghỉ ngơi, nhưng lại buồn vì biết nỗi lo của mẹ càng nặng trĩu hơn trước. Trong bữa ăn sáng, bên đĩa bánh tráng nhúng cuốn chút rau sống, vài miếng dưa leo hái từ ngoài vườn và dăm con cá nục nhỏ kho còn dư, ba mẹ tôi lại ngồi bàn chuyện mưa nắng, chuyện làm bánh.
LÊ THỊ XUYÊN