Giữ gìn văn hóa truyền thống ở các xã bán đảo Quy Nhơn: Thêm nhiều luồng sinh khí mới
Những năm gần đây, Ðảng ủy, chính quyền và nhân dân các xã bán đảo ở TP Quy Nhơn đã có nhiều quan tâm giữ gìn, bảo tồn các hoạt động giàu bản sắc văn hóa truyền thống địa phương, nhất là loại hình văn hóa gắn liền với đời sống văn hóa tâm linh của người dân miền biển. Nhờ vậy, đời sống văn hóa, các hoạt động lễ hội truyền thống được tiếp thêm nhiều luồng sinh khí mới.
Lễ hội cầu ngư được tổ chức trang trọng hằng năm tại Lăng Ông Nam Hải vạn đầm Hưng Lương, xã Nhơn Lý, TP Quy Nhơn.
Bảo tồn các di sản văn hóa
Ở xã Nhơn Hải, việc bảo tồn và nâng cao chất lượng của lễ hội cầu ngư luôn nhận được sự quan tâm của chính quyền và người dân. Khác biệt lễ hội cầu ngư khác, trong nghi thức truyền thống ở Nhơn Hải có đoàn múa gươm hầu thần rất độc đáo. Với hỗ trợ của cán bộ Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn, năm 2013, UBND xã Nhơn Hải phối hợp với Ban vạn Lăng Ông Nam Hải xây dựng đội chèo bả trạo hoàn chỉnh tham gia trình diễn trong lễ hội cầu ngư, góp phần bồi trúc, làm giàu nét đẹp bản sắc văn hóa truyền thống.
Tại xã Nhơn Lý, Lăng Ông Nam Hải đã được các thế hệ người dân tiếp nối gìn giữ, trùng tu tôn tạo hơn 200 năm qua. Hoạt động này không chỉ là giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống, mà còn thể hiện tính gắn kết cao trong cộng đồng vạn chài. Ông Nguyễn Tấn Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Nhơn Lý, cho biết: “Một trong những thành quả nổi bật hoạt động bảo tồn di sản văn hóa ở xã Nhơn Lý đó là Lăng Ông Nam Hải ở vạn đầm Hưng Lương được UBND tỉnh xếp hạng di tích cấp tỉnh vào tháng 6.2015. Đây là sự khích lệ để bà con tiếp tục chung tay bảo tồn và phát huy giá trị di tích, nâng cao chất lượng tổ chức lễ hội cầu ngư, hoạt động trình diễn của đội chèo bả trạo”.
Cách đây 5 năm, ngay từ khi hội đánh bài chòi cổ dân gian Bình Định vừa được phục hồi, UBND xã Nhơn Hải đã chọn, cử cán bộ đi học, về phổ biến lại. Đến năm 2013, xã cho lập đội bài chòi cổ để phục vụ nhân dân. Đội bài chòi cổ Nhơn Hải giữ được lực lượng ổn định, đoạt được thành tích cao tại nhiều hội thi bài chòi cổ do Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn tổ chức.
Ông Nguyễn Dư (69 tuổi), thành viên đội bài chòi cổ xã Nhơn Hải, tâm sự: “UBND xã Nhơn Hải rất quan tâm đến việc phổ biến, trình diễn bài chòi cổ; đông đảo người dân cũng nhiệt tình ủng hộ. Tết Bính Thân 2016 đã là năm thứ tư chúng tôi tham gia tổ chức tốt hội đánh bài chòi cổ phục vụ bà con. Các thành viên đội bài chòi cổ dù già hay trẻ đều tham gia hết sức nhiệt tình, nỗ lực tập luyện nâng cao chất lượng làm hiệu, sưu tầm và sáng tác thêm những câu thai mới để hội đánh bài chòi thêm phần sinh động, hấp dẫn hơn”.
Hướng đến hoạt động bảo tồn bài bản hơn
Được xây dựng và đi vào hoạt động từ năm 2015, trong chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm Văn hóa- Thể thao xã Nhơn Lý có việc tổ chức các hoạt động bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Nhờ được phổ biến rộng rãi, thường xuyên tham gia các hoạt động phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng, xã Nhơn Lý đã dần có thêm nhiều hạt nhân dân ca, bài chòi. Đây là những điều kiện thuận lợi để tổ chức hoạt động gắn bảo tồn, quảng bá và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phục vụ phát triển du lịch, khi du khách khắp nơi đến thăm quan biển, đảo Nhơn Lý ngày càng nhiều.
Ông Nguyễn Tấn Dũng cho biết: “Thực hiện theo định hướng đã đặt ra, Đảng ủy, UBND xã sẽ tiếp tục chỉ đạo các đoàn thể cùng phối hợp vận động người dân tham gia hoạt động biểu diễn phục vụ khách du lịch trong thời gian tới. Khi đã tập hợp được lực lượng hạt nhân, UBND xã có thể hỗ trợ mời những người có chuyên môn giỏi ở nơi khác về hướng dẫn tập luyện, dàn dựng các tiết mục đảm bảo có chất lượng, giới thiệu được nét đặc sắc trong các loại hình di sản phi vật thể theo hình thức phù hợp để lôi cuốn du khách”.
UBND xã Nhơn Hải đang đề nghị Phòng VHTT, Trung tâm VH-TT-TT thành phố Quy Nhơn cho thành lập CLB bài chòi cổ xã Nhơn Hải. CLB này ban đầu tập hợp được 12 hội viên, trong đó có những hạt nhân tham gia đội bài chòi cổ của xã trước đây, cùng sự bổ sung những người có năng khiếu, tâm huyết. Nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng các hoạt động trình diễn trong lễ hội cầu ngư, thời gian đến UBND xã Nhơn Hải cũng sẽ quan tâm cho thành lập CLB chèo bả trạo.
Ông Đỗ Cao Thắng, Phó Chủ tịch HĐND xã Nhơn Hải, người từng có nhiều năm phụ trách hoạt động phong trào văn hóa ở xã bán đảo này, chia sẻ: “Thành lập các CLB sẽ giúp cho hoạt động bảo tồn dân ca, bài chòi, bả trạo ở xã Nhơn Hải nề nếp hơn, cũng như vận động kinh phí xã hội hóa hỗ trợ tổ chức các hoạt động. CLB có điều kiện tổ chức sinh hoạt đều đặn, góp phần thu hút những người trẻ tham gia để gầy dựng lực lượng kế cận”.
HOÀI THU