Đẩy nhanh tiến độ hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh lụt bão
Ông Nguyễn Đình Sơn
Đến cuối tháng 9.2016, dư nợ cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh theo Quyết định (QĐ) số 48/2014/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt mới đạt hơn 33,3% so với kế hoạch. P.V Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Nguyễn Đình Sơn, Giám đốc Chi nhánh NHCSXH tỉnh về vấn đề này.
* Ông có thể cho biết một số nội dung chính của QĐ 48?
- QĐ 48/2014/QĐ-TTg được ban hành cuối tháng 8.2014, với mục tiêu chính là thực hiện hỗ trợ hộ nghèo trong vùng thường xuyên bị thiên tai bão, lụt ở khu vực miền Trung xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt để có chỗ ở an toàn, ổn định; từng bước nâng cao mức sống, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững. Đối tượng được hỗ trợ gồm: Hộ nghèo (theo chuẩn nghèo); hộ chưa có nhà ở kiên cố, hoặc có nhà ở kiên cố nhưng chưa có sàn sử dụng cao hơn mức ngập lụt từ 1,5 m trở lên…
Về mức hỗ trợ, QĐ 48 xác định: Ngân sách Nhà nước (gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương) hỗ trợ 12 triệu đồng/hộ; những hộ thuộc vùng khó khăn được hỗ trợ 14 triệu đồng/hộ; những hộ vùng đặc biệt khó khăn được hỗ trợ 16 triệu đồng/hộ.
Về mức vay, mỗi hộ thuộc diện đối tượng theo quy định của QĐ 48 được vay tối đa 15 triệu đồng/hộ từ NHCSXH, với lãi suất vay 3%/năm; thời hạn vay là 10 năm, trong đó thời gian ân hạn 5 năm. Thời gian trả nợ tối đa là 5 năm bắt đầu từ năm thứ sáu, mức trả nợ mỗi năm tối thiểu là 20% tổng số vốn đã vay.
* Vậy tỉnh ta đã triển khai QĐ 48 như thế nào?
- Giữa tháng 11.2014, UBND tỉnh đã phê duyệt “Đề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt trên địa bàn tỉnh theo QĐ 48”. Đề án xác định, tổng số hộ nghèo được hỗ trợ xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt trên địa bàn tỉnh là 1.169 hộ; trong đó, số hộ đang cư trú tại vùng khó khăn là 345 hộ; số hộ thuộc các thôn đặc biệt khó khăn là 226 hộ; số hộ không cư trú tại 2 khu vực nói trên là 598 hộ. Tổng kinh phí thực hiện Đề án là 15,78 tỉ đồng, trong đó kinh phí hỗ trợ trực tiếp cho hộ nghèo là 15,62 tỉ đồng (từ ngân sách Trung ương). Về thời gian, Đề án xác định: Năm 2014 thực hiện hỗ trợ khoảng 233 hộ; 2015 hỗ trợ 468 hộ; 2016 hỗ trợ 468 hộ.
Tuy nhiên, tính đến cuối tháng 9.2016, toàn tỉnh mới có 279/768 hộ hoàn thành xây dựng, cải tạo nhà ở phòng, tránh bão, lụt, đạt 36,3% so với kế hoạch; dư nợ cho vay đạt 3,615/10.515 tỉ đồng, chỉ đạt hơn 33,3% so với kế hoạch. Trong đó, dư nợ của khá nhiều địa phương đạt thấp như: Phù Mỹ mới đạt 75 triệu đồng trong tổng số gần 1,5 tỉ đồng; Tây Sơn 465 triệu đồng/1,7 tỉ đồng; Phù Cát 255 triệu đồng/1,3 tỉ đồng; Vân Canh 15 triệu đồng/100 triệu đồng… Riêng huyện Hoài Ân, chỉ tiêu kế hoạch là 1,2 tỉ đồng nhưng không giải ngân được đồng nào. Đáng lưu ý, giữa tháng 9.2016, Chi nhánh đã hoàn trả lại NHCSXH Việt Nam 4 tỉ đồng.
Giải ngân cho vay theo Quyết định 48 tại Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh.
* Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trên, thưa ông?
- Có nhiều nguyên nhân, trong đó có một số nguyên nhân chủ yếu: Thứ nhất, mẫu thiết kế nhà không phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh sống thực tế của người dân; trong khi đó, mức vốn hỗ trợ khá thấp (12, 14, 16 triệu đồng/hộ), không đủ xây dựng ngôi nhà hoàn chỉnh có diện tích trên 30 m2. Bên cạnh đó, hầu hết các hộ gia đình đều không muốn xây dựng kiểu chòi vượt lũ ngoài nhà với diện tích tối thiểu 10 m2, còn xây dựng thêm gác lửng. Bởi lẽ, chiều cao mái nhà hiện tại thấp, nếu xây thêm gác lửng lại phải dỡ mái, đục tường, nền, ảnh hưởng đến việc sử dụng nhà hiện tại. Mặt khác, nhiều hộ nghèo có tâm lý sợ không có khả năng trả nợ. Ngoài ra, nguồn kinh phí Trung ương phân bổ về địa phương khá chậm, thường vào dịp cuối năm và đầu mùa mưa, nên các hộ khó triển khai xây dựng, cải tạo nhà ở…
Đồng thời, công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách cho vay chưa sâu sát, chưa phổ biến cụ thể tới từng hộ; công tác chỉ đạo thực hiện ở một số huyện ít được quan tâm, chú trọng. Thời gian qua đã nảy sinh tình trạng khá nhiều hộ xin rút ra khỏi danh sách hỗ trợ.
* Vậy giải pháp nào để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thực hiện có hiệu quả QĐ 48?
“Địa phương nào chậm triển khai thực hiện, giải ngân không hết nguồn vốn của Trung ương đã phân bổ cho địa phương, trong khi chưa giải quyết hết nhu cầu hỗ trợ, vay vốn xây dựng nhà ở của nhân dân, thì UBND địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh”
- Ngày 4.10 vừa qua, sau khi làm việc với các sở, ban, ngành và Chi nhánh NHCSXH tỉnh, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở theo tinh thần QĐ 48; đồng thời khuyến cáo, địa phương nào chậm triển khai thực hiện, giải ngân không hết nguồn vốn của Trung ương đã phân bổ cho địa phương, trong khi chưa giải quyết hết nhu cầu hỗ trợ, vay vốn xây dựng nhà ở của nhân dân, thì UBND địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh.
UBND tỉnh giao Sở Xây dựng hướng dẫn cụ thể cho các địa phương để triển khai thực hiện Đề án; khẩn trương ban hành các thiết kế mẫu đối với nhà ở cho 3 đối tượng (nhà ở phòng chống bão; nhà ở phòng chống lũ, lụt; nhà ở kết hợp phòng chống bão, lũ, lụt); hướng dẫn cụ thể cho các địa phương về các khu vực, đối tượng nhà ở được miễn Giấy phép xây dựng; đơn giản hóa thủ tục cấp Giấy phép xây dựng...
Đối với Chi nhánh NHCSXH Bình Định, Chi nhánh hướng dẫn các hộ dân tham gia vay vốn để xây dựng nhà ở theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân tiếp cận nguồn vốn thuận lợi.
* Xin cảm ơn ông!
VIẾT HIỀN (Thực hiện)