Tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển
Qua 3 năm thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, ở tỉnh ta, kinh tế tập thể (KTTT) nói chung, hoạt động HTX nói riêng tuy đã chuyển biến tích cực song vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần khắc phục để phát triển bền vững.
Sơ chế, đóng gói sản phẩm rau an toàn tại HTX Nông nghiệp Phước Hiệp (huyện Tuy Phước).
HTX: Nhiều nhưng chưa mạnh
Ông Ngô Thanh Lý, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết, quá trình chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012, số lượng HTX, thành viên HTX và tổng vốn hoạt động của các HTX trên địa bàn tỉnh có nhiều biến động. Toàn tỉnh hiện có 204 HTX, với tổng số 333.183 thành viên, giảm 18 HTX so với năm 2013. Ngoài ra, tại các huyện Hoài Nhơn, Phù Cát, Tây Sơn, có 5 HTX chưa làm thủ tục đăng ký và tổ chức lại hoạt động theo Luật HTX 2012. Đến nay, tổng vốn hoạt động của các HTX là 2.781 tỉ đồng, tăng 1.402 tỉ đồng; doanh thu của các HTX tăng 96,6 tỉ đồng so với năm 2013. Điều đó cho thấy, sau khi chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, KTTT nói chung và hoạt động của các HTX nói chung đã có sự chuyển biển tích cực.
Cũng theo ông Lý, bên cạnh thành tựu đạt được, KTTT nói chung và hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX nói riêng, còn nhiều tồn tại hạn chế. Thực tế cho thấy, số lượng HTX ở tỉnh ta tuy nhiều nhưng quy mô còn nhỏ, năng lực nội tại còn yếu; trình độ đội ngũ cán bộ quản lý HTX chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Đáng chú ý là các HTX hầu như không tuyển dụng được người có năng lực để làm việc vì thu nhập quá thấp.
Phần lớn các HTX thiếu vốn đầu tư, nợ đọng của thành viên còn nhiều, nhất là ở các HTX nông nghiệp. Các HTX cũng chỉ mới tổ chức được một số khâu dịch vụ đầu vào, chưa mạnh dạn liên kết với các doanh nghiệp đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Hiện rất ít HTX tiếp cận được nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng, huy động vốn từ các thành viên còn hạn chế, nên khó đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.
Chưa phát huy được nội lực, vì sao?
Nhằm đẩy mạnh phát triển KTTT, đồng chí Lê Kim Toàn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, vừa chủ trì cuộc họp với Liên minh HTX tỉnh về tình hình hoạt động và phát triển KTTT tỉnh nhà. Tại buổi làm việc, nhiều ý kiến của các sở, ngành chức năng đã phân tích rõ hơn tình hình hoạt động của các HTX; đồng thời, các HTX cũng có một số kiến nghị về vốn tín dụng, thủy lợi phí...
“Tại cuộc đối thoại giữa UBND tỉnh và các HTX, nhiều HTX có ý kiến rằng, do sử dụng nhiều trạm bơm nước tốn nhiều chi phí, trong khi mức thu thủy lợi phí hiện nay thấp, nên thu không đủ bù chi. HTX thiếu đất sản xuất; khó tiếp cận vốn vay từ các tổ chức tín dụng… Tôi đề nghị các HTX trả lại các trạm bơm nước cho UBND tỉnh để giao cho Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Ðịnh quản lý. HTX nào thiếu đất sản xuất thì báo cáo cho UBND tỉnh. Tuy nhiên, đợi mãi chẳng thấy HTX nào trả lại trạm bơm và cũng không ai xin được thuê đất để sản xuất”- Phó Chủ tịch UBND tỉnh TRẦN CHÂU
Ông Đào Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho rằng: Trong số 204 HTX, thì HTX nông nghiệp chiếm số lượng nhiều nhất nhưng doanh thu lại thuộc diện thấp nhất. Nguyên nhân chủ yếu là do các HTX thiếu năng động, chưa phát huy được nội lực, còn tư tưởng ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước. Nhiều HTX chỉ tổ chức được một vài dịch vụ đầu vào, không liên kết với doanh nghiệp đầu tư sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, nên hoạt động sản xuất, kinh doanh khó khăn là điều dễ hiểu.
Đề cập đến chính sách cấp bù thủy lợi phí và mức thu phí kênh mương nội đồng, ông Hùng cho rằng, định mức cấp bù thủy lợi phí và mức thu phí kênh mương nội đồng hiện nay là phù hợp với thực tế. Đời sống nông dân còn khó khăn, nhiều khoản phải đóng góp, nếu tăng mức thu thủy lợi phí thì càng làm khó nông dân. Việc thu thủy lợi phí không đủ bù chi phí chủ yếu là do các HTX. Qua kiểm tra thực tế, nhiều HTX quản lý các trạm bơm nước rất kém, dẫn đến chi phí đầu vào tăng.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu cho rằng: Những khó khăn hiện nay của các HTX đã có sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua các chủ trương, chính sách, các chương trình, dự án đã và đang triển khai. HTX hoạt động kém hiệu quả là do thiếu năng động, quản lý yếu kém; việc giải thể HTX yếu kém là đúng. Còn nếu muốn vay vốn từ các tổ chức tín dụng, HTX phải có phương án sản xuất, kinh doanh, có tài sản thế chấp… chứ trong tay không có gì, ai dám cho vay. Thực tế cho thấy, nhiều HTX đã vay vốn từ các ngân hàng thương mại thực hiện nhiều công trình dự án. Do vậy, nhiều HTX cho rằng khó tiếp cận nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng là không có cơ sở.
Cần năng động, sáng tạo
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn nhận định: Sau 3 năm thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, KTTT nói chung, hoạt động HTX nói riêng ở tỉnh ta đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, quy mô hoạt động của HTX còn nhỏ, vốn ít, nhất là các HTX nông nghiệp. Nguồn lực về con người, tư duy quản lý, cơ sở, trang thiết bị phục vụ sản xuất, kinh doanh còn hạn chế; khả năng cạnh tranh thấp, hiệu quả không cao.
Do vậy, để phát triển KTTT, Liên minh HTX tỉnh cần thường xuyên theo dõi hoạt động của các HTX và phải là cầu nối giữa HTX với Đảng ủy và chính quyền các cấp, để cùng giải quyết những khó khăn, vướng mắc nảy sinh.
Liên minh HTX tỉnh cần chủ động phối hợp các ngành chức năng và các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về vị trí vai trò KTTT; lập đề án đánh giá đúng thực trạng các loại hình HTX. Trên cơ sở đó, phối hợp cơ quan chức năng đề xuất các chính sách phát triển KTTT và chính sách riêng cho từng loại hình HTX, trình UBND tỉnh thông qua Thường vụ Tỉnh ủy cho chủ trương.
Các ngành chức năng của tỉnh rà soát lại các chính sách về thủy lợi phí; tạo điều kiện thuận lợi cho Liên minh HTX hoạt động theo đúng quy định. Các HTX cũng cần phát huy nội lực, năng động, sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh, không được trông chờ, ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước.
PHẠM TIẾN SỸ