Vân Canh: Tập trung kéo giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em
Từng là “điểm nóng” về suy dinh dưỡng (SDD) trẻ em, nhưng huyện Vân Canh đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để kéo giảm tỉ lệ SDD trẻ em. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.
Năm 2013, tỉ lệ trẻ SDD thể nhẹ cân của trẻ em dưới 5 tuổi ở huyện Vân Canh là 22%, SDD thể thấp còi là 28,6%. Sang năm 2014, 2 tỉ lệ này lần lượt giảm còn 19,9% - 26,5%; năm 2015 là 18% - 23,3%; 6 tháng đầu năm 2016 còn 17,1% - 21,68%. Theo y sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng, Đội trưởng Đội Chăm sóc sức khỏe bà mẹ - trẻ em (TTYT huyện Vân Canh), tuy mức giảm chưa sâu, nhưng đều đặn, bền vững.
Nhân viên của TTYT huyện Vân Canh hướng dẫn chị Đoàn Thị Nở cho con bú ngay sau khi sinh.
Triển khai nhiều giải pháp
Khuya 26.9, chị Đoàn Thị Nở (23 tuổi, ở làng Canh Thành, xã Canh Hòa) sinh được bé trai 2,7 kg tại TTYT huyện Vân Canh. Lần sinh trước gặp trục trặc, không giữ được con, nên lần này chị và gia đình tập trung chăm chút cho hai mẹ con sản phụ. Dù sức khỏe còn yếu, nhưng chị vẫn cố gắng cho con bú đúng cữ, đúng tư thế theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Sinh con tại nhà từng là nỗi nhức nhối ở huyện miền núi Vân Canh. Số liệu thống kê năm 2007 cho thấy, số ca sinh tại nhà không có hỗ trợ của nhân viên y tế chiếm đến 60% số ca sinh toàn huyện. Đến năm 2010, tỉ lệ này vẫn còn ở mức cao: 22,3%. Tuy nhiên, tình hình đã dần được cải thiện, từ đầu năm 2016 đến nay, tỉ lệ này chỉ còn 9,4% - mức thấp nhất từ trước đến nay. Riêng Canh Liên - địa bàn cách trở nhất của huyện, số ca sinh tại nhà đã giảm một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Xã Canh Hòa đã 4 năm liên tiếp không có ca sinh tại nhà, năm nay lại có một ca “đẻ rớt”, không đến trạm y tế kịp thời, nhưng vẫn có nhân viên y tế đỡ đẻ.
Y sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng cho rằng, tỉ lệ sinh con tại cơ sở y tế ngày càng tăng tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên y tế tiếp cận sản phụ, hướng dẫn cách cho trẻ bú ngay sau sinh. Cùng với đó là các kiến thức cơ bản về chăm sóc trẻ trong giai đoạn đầu đời. Với các ca đẻ tại nhà, các cô đỡ thôn bản cũng tiếp cận sớm để hướng dẫn các bà mẹ cho trẻ bú đúng cách.
“Bên cạnh đó, chúng tôi cũng rất chú trọng hoạt động truyền thông nhóm tại cộng đồng ở từng làng, nhóm gia đình. Trọng tâm là giúp các chị em biết cách chăm sóc người mẹ trong thai kỳ và cách nuôi dưỡng trẻ. Với các địa bàn xa xôi, khó khăn về nguồn thực phẩm tươi sống, chúng tôi hướng dẫn chị em tận dụng trứng gà, ốc, rau xanh... để làm phong phú bữa ăn, cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho trẻ”, chị Hằng cho hay.
Chưa hết lo
Dù tình hình SDD ở trẻ em dưới 5 tuổi tại Vân Canh đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng mức giảm lại không đồng đều ở các xã. 2 xã vùng đồng bằng là Canh Vinh và Canh Hiển có mức giảm tốt, tỉ lệ SDD thể nhẹ cân ở Canh Vinh hiện là 15,6%, SDD thể thấp còi là 17,9%; với Canh Hiển là 15,9% - 17,9%. Trong khi đó, 2 tỉ lệ này ở Canh Liên lại đến 19,7% - 26,9%; Canh Hòa là 19,9% - 27,5%.
Đi làm suốt ngày, nên chị Đinh Thị Vân thiếu điều kiện cho con ăn uống đúng bữa, đủ dinh dưỡng.
Không quá khó để lý giải tình trạng này. Ở các làng vùng sâu, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, chế độ ăn uống dành cho trẻ nhỏ còn thiếu thốn. Dù hoạt động truyền thông vẫn được duy trì, song để chuyển từ nhận thức sang hành vi vẫn còn khoảng trống. Thói quen cho trẻ ăn cơm sớm để trẻ “chắc người” vẫn rất phổ biến, trẻ từ 3-4 tháng tuổi đã bắt đầu được cho ăn cơm. Bên cạnh đó, dù biết mỗi ngày có 3 bữa ăn là tốt, nhưng hầu như nhà nào cũng nấu một nồi cháo, giao đứa lớn cho đứa nhỏ ăn, được chăng hay chớ. Không có tiền mua thức ăn, không có thời gian để nấu nướng; đường sá cách trở, chợ búa không có, làng xa chỉ có cá hấp… đó là những lý do được đưa ra để lý giải tình trạng bữa ăn của trẻ kém giá trị dinh dưỡng.
Không chỉ các làng xa xôi, tình trạng này cũng khá phổ biến ở các khu dân cư gần tỉnh lộ. Tại xã Canh Thuận, tỉ lệ SDD thể nhẹ cân là 18,6%, SDD thể thấp còi là 23,9%. Theo chân y sĩ Lê Thị Hòa - phụ trách chương trình phòng, chống SDD trẻ em của trạm y tế xã, chúng tôi đến thăm nhà chị Đinh Thị Vân ở làng Hà Lũy nằm gần trung tâm xã. Đinh Đức Duy - con trai của chị Vân mới 13 tháng, nhưng phải ở nhà một mình thường xuyên. “Ngày nào tôi cũng đi làm rẫy, làm sao nấu cháo, cho con ăn cả ngày được. Sáng nó ăn một lần, chiều thêm lần nữa, bữa trưa… nhịn(!)”, chị Vân thật thà kể.
NGUYỄN VĂN TRANG