Miền núi thiếu đất sản xuất, tín dụng ưu đãi “đóng băng”
Quyết định 755/QĐ-TTg ngày 20.5.2013 về hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ dân tộc thiểu số (DTTS) và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn cho phép mỗi hộ dân được vay tối đa 15 triệu đồng (bên cạnh khoản hỗ trợ từ ngân sách Trung ương 15 triệu đồng) với lãi suất 0,1%/tháng để hỗ trợ khai hoang đất sản xuất. Tuy nhiên, giai đoạn 2013-2015, doanh số cho vay rất thấp, chỉ đạt 1,085 tỉ đồng, với 71 hộ lượt vay.
Về lý do vì sao đồng vốn vay từ chương trình này chưa thể đi vào cuộc sống, ông Nguyễn Xuân Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Ân, cho biết: Đất sản xuất ở miền núi đã hết, nên rất khó để triển khai hỗ trợ, cho vay theo chương trình này. Giai đoạn 2013 - 2015, UBND tỉnh phê duyệt cho Hoài Ân 33 hộ được hỗ trợ theo chính sách nhưng không triển khai cho vay được. Đây cũng là tình trạng tương tự ở các huyện miền núi như Vân Canh, An Lão, Vĩnh Thạnh.
Trước khó khăn này, các địa phương đã chuyển đổi hình thức hỗ trợ theo nội dung của Quyết định 755 và tiếp tục… vướng. Đối với hình thức chuyển đổi sang hỗ trợ mua nông cụ, hộ đồng bào DTTS được ngân sách Trung ương hỗ trợ 5 triệu đồng/hộ và được vay vốn tín dụng tối đa không quá 15 triệu đồng/hộ. Mức hỗ trợ 5 triệu đồng được xem là phù hợp để hộ gia đình mua sắm nông cụ gia đình như máy cắt cầm tay, cuốc, xẻng... Các loại máy móc, phương tiện sản xuất với giá trị lớn hơn thì chỉ vài hộ khá giả có nhu cầu. Vì vậy, đồng vốn phân bổ cho chương trình vay này vẫn “dậm chân tại chỗ”.
Một hình thức chuyển đổi khác là hỗ trợ vay vốn xuất khẩu lao động cũng không thể triển khai vì hướng dẫn cụ thể cho chương trình vay xuất khẩu lao động chưa có; hơn nữa nhu cầu đi xuất khẩu lao động ở đồng bào DTTS rất thấp.
Tại cuộc giám sát kết quả thực hiện các chương trình vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ DTTS của Ban Dân tộc, HĐND tỉnh (trong tháng 10.2016), các địa phương đã kiến nghị bổ sung thêm đối tượng được vay vốn của Quyết định 755 như: hộ chăn nuôi, trồng trọt… để đồng vốn lãi suất thấp đi vào đời sống. Tuy nhiên, do tính đặc thù của chính sách là chỉ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt nên việc bổ sung thêm đối tượng được vay vốn sẽ rất khó khăn. Trong khi đó, Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh Bình Định lại cho rằng: Các địa phương cần rà soát lại lần nữa xem có thể triển khai chính sách không. Nếu không triển khai được thì cần sớm chuyển trả vốn để chuyển về Trung ương, để Trung ương có điều chỉnh phù hợp.
HÀ THANH