TRÊN DIỄN ĐÀN QUỐC HỘI
Góp ý Dự thảo Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2015
Sáng 26.10, tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2015. Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định) đã phát biểu góp ý Dự án luật này. Dưới đây là nội dung góp ý của đại biểu Nguyễn Văn Cảnh.
Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh phát biểu góp ý Dự thảo sửa đổi Bộ Luật hình sự.
Một là về việc bổ sung quy định liên quan đến vấn đề xác định hàm lượng để quy ra khối lượng hoặc thể tích chất ma túy làm cơ sở cho việc xử lý hình sự.
Tôi đồng ý với giải trình của Chính phủ là thực tế chúng ta chưa có đủ điều kiện giám định hàm lượng chất ma túy để quy ra khối lượng, thể tích trong tất cả các vụ án về ma túy. Tuy nhiên, để bảo vệ quyền con người, quyền công dân, những trường hợp phạm tội về ma túy có khả năng bị áp dụng mức hình phạt cao (20 năm tù, chung thân, tử hình) cần giám định hàm lượng các chất ma túy để xác định mức hình phạt cần áp dụng. Tôi cũng đề nghị điều chỉnh thêm một nội dung là đối với trường hợp phạm tội được quy định tại Điều 248 “Tội sản xuất trái phép chất ma túy” thì dù có áp dụng mức hình phạt nào cũng cần giám định hàm lượng chất ma túy, vì đối tượng này khi thực hiện hành vi sản xuất đã biết được hàm lượng và khối lượng ma túy được sản xuất là bao nhiêu.
Hai là về quy định bổ sung chất ma túy, cây có chứa chất ma túy mới xuất hiện vào Bộ luật.
Tôi đồng ý việc bổ sung chất ma túy XLR-11 và lá cây Khat vào Bộ luật. Như báo cáo của cơ quan soạn thảo thì thực tiễn có khả năng xuất hiện các loại ma túy mới, các loại cây, lá, hoa, quả… mới có chứa chất ma túy. Vì vậy, Bộ luật cần phải có quy định như thế nào để khi có phát sinh chất ma túy mới thì chúng ta không phải điều chỉnh các điều, khoản trong Bộ luật, vì điều chỉnh Bộ luật sẽ rất tốn kém về thời gian và tiền bạc, còn gây lãng phí các tài liệu pháp luật liên quan đã được in ấn và nhiều vấn đề phát sinh khác.
Để Bộ luật có tính ổn định, tôi đề nghị những nội dung có tính chất dễ thay đổi thì chúng ta không quy định cụ thể trong từng điều, khoản trong Bộ luật, mà sẽ đưa những nội dung này vào Phụ lục của Bộ luật để sau này khi phát sinh nội dung mới, Chính phủ sẽ trình Quốc hội điều chỉnh thay đổi trong Phụ lục mà không ảnh hưởng đến các điều, khoản trong Bộ luật, giống như chúng ta đưa các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện vào trong Phụ lục trong Luật đầu tư.
Như vậy đối với nhóm chất ma túy gồm Heroin, cocain, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA, XLR-11… thì chúng ta không ghi cụ thể trong điều, khoản của Bộ luật mà quy định thành 1 nhóm (ví dụ là nhóm A). Tương tự, nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao cô ca quy định thành 1 nhóm (ví dụ là nhóm B). Lá, rễ, thân, cành, hoa, quả cây cần sa, lá cây khat, lá cây côca… thì quy định thành 1 nhóm (ví dụ là nhóm C). Như vậy trong phụ lục sẽ chi tiết nhóm A, B, C gồm chất ma túy gì, nhựa cây gì, lá, hoa, quả… gì có chứa chất ma túy; sau này có phát sinh những loại mới thì Chính phủ bổ sung vào nhóm A, B, C trong Phụ lục trình Quốc hội sớm thông qua.
Trong tình hình tội phạm ma túy ngày càng phức tạp như hiện nay, có nhiều loại ma túy được đưa vào các sản phẩm của trẻ em, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các thế hệ mai sau. Quy định những nội dung hay thay đổi trong Phụ lục thì Bộ luật sẽ luôn đáp ứng kịp thời công tác phòng chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm về ma túy. Ban soạn thảo cũng cần rà soát những nội dung dễ thay đổi để đưa vào phụ lục, đảm bảo Bộ luật có giá trị lâu dài hơn, ví dụ như quy định về độ PH và khối lượng chất thải trong chương XIX các tội phạm về môi trường, vì tiêu chuẩn và khối lượng chất thải trong Bộ luật có thể được điều chỉnh theo thực tế phát triển của đất nước.
Ba là liên quan đến quy định về “Tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại” tại các điều 172, 173, 174, 178. Cơ quan thẩm tra có nêu quy định trên là định tính nên việc xác định có tội hay không chỉ phụ thuộc vào ý thức chủ quan của người bị hại khi đánh giá tài sản đó có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với họ, dẫn đến tùy tiện, không thống nhất trong xử lý, dễ dẫn đến oan, sai, do đó đề nghị bỏ quy định này. Theo tôi, cần giữ quy định này trong Bộ luật vì đồ thờ cúng, kỷ vật, di vật mà kẻ phạm tội công nhiên chiếm đoạt, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản thì hành vi đó khó được bỏ qua, chắc chắn hành vi này phải nặng hơn hành vi công nhiên chiếm đoạt, trộm cắp tài sản giá trị trên 2 triệu đồng.
Tuy nhiên để dễ dàng trong việc xác định hành vi phạm tội, tôi đề nghị thay vì viết “Tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại” sẽ được viết lại là “Tài sản là kỷ vật, di vật, đồ vật đang được trưng bày, thờ cúng”. Quy định như vậy thì sẽ dễ dàng trong việc xác định có tội hay không, vì đồ vật đang được thờ cúng, hay huân-huy chương, di vật đang được trưng bày thì không thể nói đó không phải là vật có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.
Nội dung thứ tư về điều 67 quy định hoãn chấp hành hình phạt tù.
Điểm c, khoản 1 điều này quy định “Người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt trong trường hợp là người lao động duy nhất trong gia đình, nếu phải chấp hành hình phạt tù thì gia đình sẽ gặp khó khăn đặc biệt, được hoãn đến 01 năm, trừ trường hợp người đó bị kết án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội phạm khác là tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Tôi đề nghị bổ sung thêm một trường hợp không được hoãn chấp hành hình phạt tù, đó là tội liên quan đến ma túy, bởi vì đã phạm tội liên quan đến ma túy và gia đình khó khăn, nếu hoãn chấp hành hình phạt tù thì nguy cơ lại phạm vào tội ma túy là rất cao, sẽ gây nguy hại cho cả gia đình và xã hội. Vì vậy trường hợp phạm tội liên quan đến ma túy thì không được hoãn chấp hành hình phạt tù.
Tôi xin được góp ý thêm về việc rà soát dự thảo luật trước khi thông qua. Sai sót về 38 lỗi kỹ thuật cũng đã xảy ra tương tự ở một số dự thảo luật khác, tuy nhiên các dự thảo luật khác được cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra phát hiện trong quá trình thẩm tra. Nếu các cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra sử dụng phần mềm máy tính để tự động nhận biết sự trùng lặp của từng điểm, từng khoản trong các dự thảo luật, máy tính sẽ phát hiện hết các điểm trùng nhau rất nhanh chóng, từ đó ta dễ dàng kiểm tra lại khoản nào, điểm nào cần được chỉnh sửa, tránh sai sót như 38 lỗi kỹ thuật vừa rồi.
Cuối cùng, tôi thống nhất với ý kiến của nhiều đại biểu là Quốc hội cần thời gian để rà soát các nội dung trong Bộ luật, vì vừa rồi dự án Luật gửi đến đại biểu cũng không đúng thời gian theo quy định, như vậy thì cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra đã không có đủ thời gian để rà soát, điều chỉnh các điều khoản theo quy định. Vì vậy tôi cũng chưa yên tâm để bấm nút thông qua dự thảo Luật trong kỳ họp này.
ĐBQH NGUYỄN VĂN CẢNH