Cảnh giác khi “lửa gần rơm”
Xa nhà, thiếu sự quán xuyến của gia đình, lại sinh hoạt trong môi trường tập thể, nên đời sống tình cảm của học sinh nội trú là mối lo lớn của thầy cô. Khi rắn rỏi, lúc mềm mỏng, mỗi nơi có cách làm riêng để hướng tới mục tiêu chung là giúp các em không “lạc đường”.
Điểm chung dễ nhận ra ở các khu ký túc xá (KTX) là nội quy được đặt ra rất chặt chẽ. Quan trọng nhất là nghiêm ngặt trong giờ giấc sinh hoạt, kiểm soát đối tượng ra vào khu nội trú.
Treo “dế”, siết kỷ luật
Tháng 10.2014, khu KTX mới của Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (TP Quy Nhơn) được đưa vào sử dụng. Hiện tại, có 168 học sinh được bố trí ở 30 phòng. Ở tầng 2, nơi có 2 phòng của nam và nữ cạnh nhau, phòng nam dành cho học sinh lớp 10, phòng nữ là học sinh lớp 12 - đều là những thành viên gương mẫu của ban tự quản KTX.
Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Vân Canh Huỳnh Thị Thu Cúc bên mâm cơm trưa của học trò nội trú.
Học sinh trường chuyên có ý thức tốt nhưng dù sao “phòng” vẫn hơn “chống”. Theo anh Đặng Xuân Trúc, Đội trưởng Đội quản lý và bảo vệ KTX, nhiều biện pháp “rắn” đã được đề ra để đảm bảo duy trì nền nếp ở khu nội trú này. “22 giờ hàng ngày, KTX đóng cổng. Tất cả học sinh ở nội trú đều có thẻ ra vào, chỉ có bạn bè cùng lớp vào trao đổi bài vở hay phụ huynh vào thăm. Ngay cả với phụ huynh, chúng tôi cũng chỉ cho thăm nom ở tầng trệt, chứ không được lên phòng ở để giặt giũ như trước, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt chung” - anh Trúc cho hay.
Trong khi đó, tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Vân Canh, tất cả 235 học sinh cấp 2 đều ở nội trú. Hiệu trưởng Huỳnh Thị Thu Cúc cho biết, trước đây có một vài trường hợp xin ra ở trọ bên ngoài vì lý do sức khỏe, giờ thì không còn.
Chúng tôi có mặt tại Trường lúc trời đứng bóng. Các em ở nội trú đã ăn trưa xong, chỉ còn một bàn. Cười đùa cùng bạn bè vui vẻ nhưng khi nói chuyện với người lạ, Đinh Thị Hảo (học sinh lớp 7A2) lại dè dặt: “Giờ giấc sinh hoạt quy định rất nghiêm nhưng tụi em vẫn thấy thoải mái vì quen rồi mà. Bạn bè trong này cũng nhiều nên chẳng cần ra ngoài kết bạn làm gì”. Nhà ở làng Canh Phước (xã Canh Hòa), tuy không xa lắm nhưng mỗi tuần, Hảo chỉ về nhà một lần vào cuối tuần.
Song ấn tượng nhất về kỷ luật trong môi trường nội trú phải kể đến khu nội trú của Trung tâm Huấn luyện và thi đấu thể thao tỉnh, trong khuôn viên Sân vận động Quy Nhơn. Ở đó, có gần 100 vận động viên ở nội trú, vừa đi học văn hóa, vừa tập luyện, để đảm bảo sức khỏe và thành tích thi đấu; kỷ luật sinh hoạt được đặt nặng.
Phòng của các vận động viên Taekwondo có máy lạnh, tivi kết nối internet. Đoàn Thị Dương Quỳnh rời nhà ở xã Hoài Đức (huyện Hoài Nhơn) theo đam mê Taekwondo đã được hơn 1 năm. Hiện em đang học lớp 9 Trường THCS Trần Hưng Đạo. Quỳnh kể, khi còn ở nhà, em có 1 chiếc điện thoại di động. Vào đây, yêu cầu “bất di bất dịch” của đội tuyển là không được dùng điện thoại di động, trừ học sinh lớp 11, 12. Phòng ở có 1 cái “cục gạch” chỉ dùng để nghe điện thoại từ nhà. Em nào muốn gọi thì phải xin phép thầy trợ lý. “Ban đầu, cũng bứt rứt ghê lắm, nhưng từ từ rồi cũng quen, thấy chẳng cần thiết nữa” - Quỳnh tâm sự.
“Lạt mềm buộc chặt”
Theo anh Đinh Quang Đông, HLV trưởng đội tuyển Taekwondo, kiêm Trưởng ban quản lý vận động viên của Trung tâm Huấn luyện và thi đấu thể thao tỉnh, hạn chế dùng điện thoại chỉ áp dụng cho đội tuyển của anh. Mục đích là tránh tình trạng chơi game, nhắn tin qua mạng xã hội… làm các em thức khuya, ảnh hưởng sức khỏe, nảy sinh chuyện tình cảm yêu đương, xao nhãng học hành.
“Các em đang độ tuổi mới lớn, lại sống xa nhà, nên có bạn bè bên ngoài là điều không tránh khỏi. Chúng tôi cũng không thể ngăn cấm tuyệt đối, chỉ thường xuyên gần gũi, trò chuyện để định hướng cho các em. Cũng có nhiều cái khó, vì huấn luyện viên không phải chuyên gia tâm lý, chủ yếu chỉ cố gắng vì tinh thần trách nhiệm thôi”- anh Đông chia sẻ.
Bên cạnh việc đề cao kỷ luật, nhiều trường học cũng chú trọng hoạt động giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản cho các em. Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn Phan Thị Ly Giang cho hay, đây là một trong những nội dung thường được đề cập trong giờ học Giáo dục công dân và sinh hoạt ngoại khóa. Mới đây, điểm thi đua của các lớp còn căn cứ vào nền nếp sinh hoạt của học sinh nội trú.
Rõ ràng, “siết” kỷ luật chỉ là một mặt của vấn đề. Ở chiều ngược lại, học sinh nội trú rất cần sự cảm thông, chia sẻ để vượt qua những va vấp đầu đời. Theo cô Huỳnh Thị Thu Cúc, không thể phủ nhận có hiện tượng yêu sớm trong học sinh nội trú. “Có trường hợp học sa sút, giáo viên chủ nhiệm phải mời phụ huynh để phối hợp giải quyết. Tuy nhiên, đâu thể “ngăn sông cấm chợ” được nên quan trọng nhất là theo dõi sát sao, nhỏ to tâm sự, có định hướng kịp thời để các em không vượt quá giới hạn”- cô Cúc bày tỏ.
“Lạt mềm buộc chặt” cũng chính là phương châm trong công tác quản lý nội trú ở Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh, nơi có 352 học sinh nội trú. Học sinh nhiều dân tộc ở các địa phương khác nhau, đòi hỏi người quản lý càng phải chịu khó tìm hiểu phong tục, nếp sinh hoạt của các em để có cách quản lý phù hợp. Ông Ngô Tạo Anh, cán bộ quản lý KTX, tâm sự rằng, khi smartphone ngày càng phổ biến, ông càng “mất ăn mất ngủ”. Tuy nhiên, theo ông, không thể nào “quản” được các em trong thời gian nghỉ hè, Tết.
“Có những em học khá, tham gia phong trào sôi nổi, nhưng về làng lại xảy ra chuyện. Quan hệ tình dục sớm, không an toàn, lỡ dính bầu thì đành bỏ ngang. Một phần buồn cho tương lai của các em, phần nữa là tiếc kinh phí Nhà nước nuôi các em ăn học”- ông Anh trải lòng.
NGUYỄN VĂN TRANG