TRÊN DIỄN ĐÀN QUỐC HỘI
Góp ý kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020
Tiếp tục kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV, sáng 1.11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Kế hoạch tài chính 5 năm; Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.
ĐBQH Nguyễn Hữu Đức (người đứng) phát biểu tại thảo luận tổ.
Tiếp tục kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV, sáng 1.11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Kế hoạch tài chính 5 năm; Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020. Đại biểu Nguyễn Hữu Đức (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định) có ý kiến góp ý về Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 như sau:
Về đánh giá kế hoạch đầu tư phát triển nhà nước giai đoạn 2011-2015
Tôi cơ bản nhất trí với đánh giá của Chính phủ về kết quả chung kế hoạch đầu tư phát triển nhà nước giai đoạn 2011-2015. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - ngân sách nêu 4 nhóm vấn đề cần quan tâm; chúng tôi tán thành cao và đề nghị phân tích sâu hơn nếu nhìn cả giai đoạn ở các khía cạnh: (1) Cơ cấu đầu tư giữa Trung ương-địa phương đã hợp lý hay chưa hợp lý. (2) Việc điều chỉnh mở rộng, thu hẹp, giãn tiến độ, thậm chí dừng đầu tư các lĩnh vực, ngành nghề và sản phẩm gắn với yêu cầu phát triển bền vững của đất nước và cuộc sống an bình của người dân. (3) Trách nhiệm cá nhân, người đứng đầu trong kế hoạch đầu tư phát triển, gắn với vấn đề quyết định chủ trương đầu tư không trúng, nợ đọng xây dựng cơ bản cao, tham nhũng, thất thoát, lãng phí…
Về mục tiêu, định hướng và phương án phân bổ kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016-2020. Có 4 vấn đề nổi lên cần quan tâm:
1- Nội dung mục tiêu đầu tư công trình Quốc hội cơ bản bám sát Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020 và các định hướng chiến lược của Đảng, và đặc biệt là kế hoạch tài chính cùng thời kỳ. Đây chính là “điểm sáng” của đầu tư công giai đoạn 2016-2020.
2- Tính khả thi đối với nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước, đặc biệt là nguồn lực từ khu vực dân cư và tư nhân chiếm gần quá nửa tổng nguồn lực toàn xã hội. Việc thực hiện xã hội hóa đầu tư cần tránh sơ hở, lợi dụng, không chỉ vì thiếu nguồn vốn thực hiện mà buông lỏng kỷ cương, kỷ luật trong đầu tư.
Đối với nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài, chưa bao giờ các nhà tài trợ lại quan tâm đến công tác quản lý, sử dụng nguồn vốn này như bây giờ. Những quy định mới trong Hiến pháp năm 2013 và Luật NSNN (sửa đổi), Luật đầu tư công đang “hối thúc” tính công khai, minh bạch ngay từ giai đoạn vận động thu hút nguồn vốn. Bởi vậy, giai đoạn này phải được chuẩn bị chu đáo, đầy đủ các điều kiện để giải ngân tối đa mức vốn dự kiến với phấn đấu vốn đầu tư đưa vào cân đối ngân sách trung ương khoảng 50% tổng vốn huy động.
3- Vấn đề muôn thủa trong cân đối nguồn lực là các nhiệm vụ chi xây dựng dựa trên nhu cầu thường rất cao, thậm chí cao hơn nhiều so với khả năng. Kế hoạch đầu tư công trung hạn của các bộ, ngành và địa phương tuy theo tiêu chí, định mức và thứ tự ưu tiên nhưng vẫn là đa mục tiêu, bởi vì không chỉ đòi hỏi về nguồn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng hay phát triển sản xuất, mà còn giải quyết vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản, hoàn trả vốn ứng trước kế hoạch nguồn ngân sách trung ương của giai đoạn trước… Số liệu các khoản chi trả này trong các báo cáo đã nêu hẳn không nhỏ và chắc chắn sẽ gây áp lực co kéo nguồn huy động và phân bổ.
4- Về định hướng đầu tư công theo vùng lãnh thổ: Báo cáo của Chính phủ đã xác định những nhân tố thuộc về bản chất nhất giúp cho việc khai thác tiềm năng của từng vùng lãnh thổ, song phương án phân bổ nguồn lực cụ thể vừa không tránh khỏi trùng lắp, nhất là về đầu tư kết cấu hạ tầng, phát triển hệ thống đô thị… vừa dàn đều như mỗi địa phương 1 dự án sử dụng nguồn trái phiếu Chính phủ. Trong điều kiện nguồn vốn eo hẹp, dự án, công trình nhiều nhưng lại phải cơ cấu lại nguồn vốn thì giải pháp khôn khéo nhất là chọn lựa mục tiêu ưu tiên, cùng với chú ý các dự án an sinh xã hội, đề nghị chọn lựa tập trung vào một số lĩnh vực như: hệ thống thủy lợi, nhất là phục vụ ngăn mặn, ứng phó với biến đổi khí hậu; dự án giao thông có tính kết nối (ví dụ các tỉnh miền Trung với Tây Nguyên, các tỉnh vùng Tây Nam bộ, Tây Bắc); dự án phát triển kinh tế biển; dự án chống sa mạc hóa; dự án thu hút nhiều lao động... Đối với các dự án quan trọng ngành giao thông, nên xem xét tách riêng đối với dự án quan trọng thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội.
Chúng tôi cho rằng, sẽ là thách thức lớn nếu Kế hoạch đầu tư công trung hạn với phương án trần huy động tổng nguồn hơn 9,7 triệu tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách 2 triệu tỉ đồng, nhưng kế hoạch tài chính 2016 - 2020 lại không đáp ứng được. Chúng tôi đặt niềm tin cao vào số liệu của Chính phủ. Tuy nhiên, để bảo đảm khách quan, công bằng và hiệu quả đầu tư, đề nghị tại kỳ họp này Quốc hội sẽ xem xét quyết định tổng mức vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước, phương án phân bổ vốn cho các bộ, ngành, địa phương với các dự án lớn, quan trọng, còn danh mục cụ thể sẽ giao UBTV Quốc hội chỉ đạo rà soát, quyết định trước 31.12.2016 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 tới.
ĐB NGUYỄN HỮU ĐỨC