Nỗ lực xây dựng hệ thống logistics miền Trung hiệu quả, bền vững
Hiểu rõ đặc thù, nắm vững lợi thế liên kết và trung tâm logistics vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, động lực cho sự phát triển bền vững trong xu thế hội nhập quốc tế; đây chính là vấn đề bàn thảo, phân tích, đánh giá, đúc kết của hàng trăm đại biểu là chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư và 5 thành viên kinh tế vùng đến từ Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.
Ngày 9.11, tại TP Đà Nẵng, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm miền Trung phối hợp với UBND TP Đà Nẵng tổ chức tọa đàm, Hội thảo “Liên kết xây dựng hệ thống và trung tâm logistics tại vùng Kinh tế trọng điểm miền Trung”, với sự có mặt của khoảng 300 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành vùng kinh tế trọng điểm miền Trung; các Chủ tịch Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm nhiệm kỳ 2015-2016; các tổ chức, nhà đầu tư quốc tế; lãnh đạo các cảng biển lớn trong vùng; các nhà đầu tư, doanh nghiệp và các hiệp hội; các Viện nghiên cứu và trường đại học.
Quang cảnh Tọa đàm “Phát triển thương mại thông qua vận tải xuyên biên giới tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây”
Hội thảo tập trung 2 nội dung chính, gồm: Tọa đàm chuyên đề “Phát triển thương mại thông qua vận tải xuyên biên giới tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây” của 6 tham luận đến từ các nước Đông Nam á, Hồng Kông Trung Quốc và Hội thảo “Liên kết xây dựng hệ thống và trung tâm logistics tại vùng kinh tế trọng điểm miền Trung”, do Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, UBND thành phố Đà Nẵng và Nhóm Tư vấn hợp tác phát triển vùng duyên hải miền Trung tổ chức.
Tại Hội thảo, các đại biểu và chuyên gia tập trung phân tích về đặc điểm vùng, nằm ở Trung bộ của đất nước, trên trục giao thông Bắc - Nam, nên miền Trung giữ vai trò quan trọng cả về an ninh - quốc phòng lẫn kinh tế - xã hội; bởi thế, việc xây dựng hệ thống logistics là vấn đề sống còn của sự phát triển. Các tham luận của các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam, … và của các nhà kinh tế, khoa học, cho rằng: Với 4 cảng hàng không, trong đó có 2 cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng và Phú Bài, sân bay Phù Cát, Chu Lai cũng đang trên đà phát triển; hệ thống cảng biển nước sâu cho tàu tải trọng lớn, nằm gần hải phận quốc tế, như: Chân Mây, Tiên Sa, Kỳ Hà, Dung Quất, Quy Nhơn (thời gian tới sẽ có thêm cảng Liên Chiểu) đang được đề xuất đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), là cơ hội vàng để vùng kinh tế trọng điểm miền Trung xây dựng hệ thống logistics phát triển bền vững.
TS Trần Du Lịch - Trưởng nhóm Tư vấn hợp tác phát triển vùng duyên hải miền Trung, người chủ trì Hội thảo, lưu ý: Không nên xác định vai trò của ngành logistics như một ngành dịch vụ đơn thuần. Điểm nhấn đặc biệt chính là vai trò của hệ thống logistics trong nền kinh tế có tiềm năng tăng trưởng cao đang bước vào hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn cầu hóa. Còn theo PGS, TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: “Logistics là điều kiện bảo đảm quan trọng bậc nhất cho việc phát huy tiềm năng tăng trưởng to lớn của vùng và của cả nền kinh tế. Đánh giá các điều kiện cơ bản để phát triển logistics của vùng, cần gắn liền với hệ thống vận chuyển cảng biển, cảng hàng không quốc tế, ga hàng hóa đường sắt, kho chứa hàng hóa … để thúc đẩy dịch vụ logistics tích hợp, phát huy lợi thế kinh tế theo quy mô và theo phạm vi”.
Ông Nguyễn Tự Công Hoàng, GĐ Sở GTVT Bình Định (hàng đầu, thứ 3 từ phải sang) cùng các đại biểu Bình Định dự Hội thảo.
Đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư cũng là nội dung mà các đại biểu quan tâm, đề cập. Về mức phí cho các loại dịch vụ, PGS-TS Bùi Tất Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho rằng: Chi phí logistics của Việt Nam thuộc loại cao, chiếm khoảng 20,5% GDP; trong khi tại các nước phát triển chỉ chiếm từ 9-15%. Chi phí logistics quá cao sẽ làm hàng hóa xuất - nhập khẩu của Việt Nam khó cạnh tranh. Do vậy, trước tiên là phải tìm cách giảm chi phí logistics xuống mức 10-15% như thông lệ quốc tế, đồng thời, đa dạng nguồn vốn đầu tư. Bên cạnh vốn ngân sách, cần đặc biệt có cơ chế, chính sách hợp lý, hấp dẫn, đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư.
Tại buổi Tọa đàm, TS Ir Paul Tsui, Giám đốc Tập đoàn Janel của Hồng Kông, tìm hiểu và nhận xét về Bình Định, đó là vùng đất có vị trí nằm tại trung tâm các tuyến giao lưu quốc tế và liên vùng, trải dài trên trục Bắc - Nam, gần đường hàng hải quốc tế và cửa biển của các nước trong Tiểu vùng sông Mê Kông, cảng biển Quy Nhơn có vị trí chiến lược, là cửa ngõ ra biển gần nhất và thuận lợi nhất của Tây nguyên, Nam Lào, … thuận lợi trong phát triển trung tâm và hệ thống logistics cho Bình Định và trong khu vực. Tuy nhiên, cũng giống như một số địa phương khác trong khu vực, đó là hạn chế về số lượng hàng hóa do thương mại khu vực hành lang kinh tế chưa phát triển, mất cân đối về hàng hóa hai chiều, chưa tận dụng được phương tiện vận tải làm cho giá thành vận chuyển tăng cao; thủ tục thông quan hàng hóa quá cảnh còn một số bất cập; kết cấu hạ tầng còn hạn chế; chi phí ngoài luồng còn cao… Ông chia sẻ kinh nghiệm: Bình Định cần thiết lập hành lang vận chuyển hiệu quả hơn; đẩy mạnh vận tải đa phương thức; tăng cường tương tác cộng đồng; Hội nhập chính sách vận tải và sử dụng đất đai hiệu quả hơn.
Cảng biển Quy Nhơn hàng năm đón trên 7 triệu tấn hàng hóa
Trao đổi với chúng tôi về hiệu quả việc khai thác cảng biển và cảng hàng không ở Bình Định, ông Nguyễn Tự Công Hoàng - Giám đốc Sở GTVT Bình Định, cho biết: Sân bay Phù Cát tuy là cấp sân bay 4C, công suất 300.000 hành khách/năm, nhưng hiện nay đã vượt quá công suất. Cảng biển Quy Nhơn là cảng tổng hợp, đầu mối khu vực (loại 1), đạt trên 7 triệu tấn/năm, có lúc lên đến 8,5 triệu tấn/năm. Đây là điều kiện rất quan trọng để xây dựng trung tâm và hệ thống logistics cho tỉnh nhà và khu vực. Tuy nhiên, ông Hoàng cũng tỏ ra lo lắng, thời gian qua hạ tầng và dịch vụ logistics chưa được quan tâm đúng mức, các điểm logistics chưa được đầu tư tương xứng với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; kêu gọi đầu tư về dịch vụ này chưa quyết liệt, chưa có nhà đầu tư và doanh nghiệp có tiềm lực mạnh về lĩnh vực logistics.
Kết luận và bế mạc Hội thảo, ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch UBND TP . Đà Nẵng, Chủ tịch Hội đồng Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung nhiệm kỳ 2015 - 2016, nhấn mạnh: Sở hữu bờ biển dài, nhiều cảng nước sâu, sân bay quốc tế kết hợp với các khu kinh tế ven biển, trung tâm du lịch, trung tâm công nghiệp ô tô, điện khí và lọc hóa dầu; là điểm cuối hành lang kinh tế Đông - Tây… nhưng miền Trung vẫn chưa có những bứt phá rõ rệt; các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng; hạ tầng KT-XH chưa đồng bộ, đặc biệt là hệ thống đường giao thông liên tỉnh, liên vùng; vấn đề ô nhiễm môi trường đang có xu hướng gia tăng, nguồn tài nguyên bị lãng phí; chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, chưa được đào tạo tay nghề … Hội thảo lần này đã phân tích, đánh giá, tổng hợp và sẽ kiến nghị Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và ban hành một số cơ chế, chính sách thúc đẩy xây dựng hệ thống và trung tâm logistics tại vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Logistics là một hoạt động thương mại, theo đó là một chuỗi kết nối liên hoàn các khâu, mỗi khâu lại là sự tích hợp của nhiều dịch vụ, được quản lý và điều hành theo sát dòng vận động vật chất (chu chuyển) của hàng hóa từ điểm cuối của sản xuất đến điểm đầu của tiêu dùng với mục tiêu tối thiểu hóa chi phí. Ở các nước phát triển, logistics luôn tồn tại bên cạnh các kênh lưu thông hàng hóa như hình với bóng, quyết định việc giảm thiểu chi phí cho hoạt động của các kênh này, qua đó mà giảm thiểu chi phí chung cho cả nền kinh tế, đồng thời tạo ra giá trị tăng thêm cho hàng hóa và nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Bài, ảnh Ngọc Diên