Quản lý, khai thác và sử dụng thiết chế văn hóa cơ sở:
Hiệu quả chưa cao
Những thiết chế văn hóa cơ sở (nhà văn hóa, thư viện, nhà truyền thống, bảo tàng...) là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của nhân dân. Sở VH-TT&DL vừa tổ chức đánh giá về quản lý, khai thác và sử dụng thiết chế văn hóa - thể thao. Kết quả đánh giá chung cho thấy, mặc dù đã có những nỗ lực quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa, nhưng hiệu quả sử dụng chưa cao.
Từ năm 2000 đến nay, Sở VH-TT&DL đã tham mưu UBND tỉnh ban hành một số văn bản thực hiện công tác quản lý, khai thác và sử dụng thiết chế văn hóa. Đồng thời, thực hiện chính sách huy động mọi nguồn lực, từ vốn chương trình mục tiêu về văn hóa, vốn tài trợ của các tổ chức quốc tế, vốn huy động từ các tổ chức trong nước và cộng đồng dân cư, nguồn vốn của tỉnh phục vụ cho công tác này. Các chương trình phối hợp giữa Sở VH-TT&DL với nhiều sở, ngành đã góp phần thúc đẩy việc xây dựng và tổ chức hoạt động các thiết chế văn hóa…
Đầu tư nhiều
Ở tỉnh ta, hệ thống thiết chế văn hóa từ tỉnh đến huyện và cơ sở được đầu tư xây dựng khá bài bản. Ngoài Trung tâm Văn hóa tỉnh, Nhà Văn hóa Lao động tỉnh; còn có 11 Trung tâm VH-TT-TT cấp huyện, thị xã, thành phố. Mỗi huyện, thị xã, thành phố đều có Trung tâm Văn hóa thanh thiếu niên, góp phần đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa trên địa bàn.
Toàn tỉnh hiện có 11 thư viện công cộng cấp tỉnh và huyện, 89 thư viện và phòng đọc sách cơ sở, 126 điểm bưu điện - văn hóa xã; 8 thư viện, phòng đọc sách của các đơn vị bộ đội biên phòng; 52 phòng đọc sách ở các chi hội thuộc Hội Nông dân. Có 2 bảo tàng cấp tỉnh, 5 nhà truyền thống, nhà lưu niệm lưu giữ hàng chục nghìn hiện vật, tư liệu quý…
Ngoài ra, hiện có 69/159 xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa. Cùng với đó là 71 khu sinh hoạt văn hóa - thể thao cấp xã có sân khấu ngoài trời kiên cố được trang bị âm thanh, ánh sáng. 100 xã, phường, thị trấn có trung tâm học tập cộng đồng lồng ghép một số hoạt động xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Ở cấp thôn, khu phố, có 432 nhà văn hóa, 78 nhà rông Bana và Chăm, 30 nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng làng H’rê, 784 trụ sở thôn có khả năng đảm trách một số hoạt động văn hóa ở cơ sở.
Nhưng hiệu quả sử dụng chưa cao
Theo đánh giá chung của Sở VH-TT&DL, các thiết chế văn hóa cấp huyện, tỉnh tổ chức nhiều hoạt động thường xuyên, song chưa đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ và sáng tạo văn hóa, hoạt động thể dục thể thao của các tầng lớp nhân dân. Các thiết chế nhà văn hóa cấp xã, thôn, khu phố, làng hoạt động chưa được thường xuyên, chủ yếu phục vụ nhiệm vụ chính trị như đại hội, hội nghị của Đảng, chính quyền, các đoàn thể cùng cấp trên địa bàn, tổ chức họp dân và các hoạt động nhân ngày lễ, tết.
Hệ thống thiết chế văn hóa chưa được đầu tư thích đáng, hiệu quả sử dụng phục vụ tuyên truyền vận động xây dựng đời sống văn hóa cơ sở chưa cao; chưa phát huy được công tác xã hội hóa trên lĩnh vực này. Việc thực hiện quy hoạch, xây dựng thiết chế văn hóa cơ sở theo Quyết định 271/2005 của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch của tỉnh về điều tra quy hoạch, đầu tư xây dựng, tổ chức quản lý nhà văn hóa ở cơ sở chưa đạt hiệu quả cao. Khó khăn lớn nhất là thiếu quỹ đất và kinh phí để xây dựng. Ngoài ra, cấp ủy đảng và chính quyền ở một số nơi chưa thực sự coi việc quy hoạch, xây dựng, phát triển hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao cơ sở là quan trọng, góp phần đắc lực trong quá trình xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trên địa bàn. Nhân lực thực hiện quản lý, khai thác sử dụng thiết chế cấp văn hóa cấp xã thiếu trầm trọng…
Ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và Gia đình, Sở VH-TT&DL, cho biết: “Hiện nay, trên toàn quốc cũng như địa bàn tỉnh, rất ít nơi có trung tâm văn hóa - thể thao xã, nhà văn hóa - khu thể thao thôn đạt chuẩn. Sở đã kiến nghị Bộ nên phân bổ số lượng hỗ trợ nhà văn hóa cấp xã, cấp thôn nhiều hơn và kinh phí cũng lớn hơn đối với các địa phương thuộc diện thu ngân sách thấp. Từ đó, ở địa phương huy động nguồn lực xã hội tham gia xây dựng và tổ chức các hoạt động tại thiết chế. Ngoài ra, cũng kiến nghị Bộ VH-TT&DL phối hợp các bộ, ngành liên quan cho ban hành quy định về cán bộ phụ trách trung tâm văn hóa - thể thao xã, cộng tác viên phụ trách nhà văn hóa - khu thể thao thôn để ổn định nguồn nhân lực lâu dài”.
HOÀI THU