Quản lý an toàn, kiểm soát bức xạ:
Đã có chuyển biến tích cực
Thời gian qua, việc quản lý an toàn, kiểm soát bức xạ (AT-KSBX) trên địa bàn tỉnh được cơ quan chức năng thực hiện khá chặt chẽ. Công tác quản lý về AT-KSBX hạt nhân đã có những chuyển biến đáng kể, góp phần đảm bảo sức khỏe cho người dân.
Gia tăng thiết bị X-quang y tế
Đối với AT-KSBX trong y tế, việc quản lý được thực hiện thông qua cấp phép mới hoặc gia hạn sử dụng các thiết bị bức xạ. Theo thông tin từ Sở Khoa học-Công nghệ (KHCN), tính đến cuối năm 2012, trên địa bàn tỉnh có 40 cơ sở với 93 thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế được sử dụng. Ngoài ra, trong năm 2012, Sở đã làm việc với Cục Hậu cần và lãnh đạo Bệnh viện Quân y 13, đưa 3 thiết bị X-quang đang hoạt động tại bệnh viện vào danh sách quản lý.
Đối với AT-KSBX trong công nghiệp, theo thống kê, trên địa bàn tỉnh hiện có 5 thiết bị với 10 nguồn và một số nguồn hở được khai báo. Có 12 công ty đang khai thác quặng sa khoáng có ảnh hưởng đến an toàn bức xạ; hai đơn vị đang sử dụng nguồn bức xạ công nghiệp... Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 1 hệ thống thiết bị xạ trị ung thư bằng gia tốc do Bộ KHCN cấp phép và 2 máy phát tia X dùng tại sân bay.
Theo kết quả kiểm tra gần đây nhất của thanh tra KHCN, các cơ sở y tế, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản đã triển khai các nội dung công việc cụ thể để thực hiện các biện pháp ngăn ngừa, đảm bảo AT-KSBX; định kỳ tiến hành kiểm tra chất lượng thiết bị bức xạ, và kiểm xạ môi trường nhằm giảm thiểu tối đa những tác động có hại do tia phóng xạ đến môi trường xung quanh; tổ chức đánh giá định kỳ liều kế cá nhân; hầu hết các cơ sở đều trang bị bảo hộ lao động, tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên bức xạ. Tất cả các thiết bị X-quang, thiết bị công nghiệp và y học hạt nhân đều đã được cấp phép hoạt động và các đơn vị đều tuân thủ theo các điều kiện của giấy phép.
Vi phạm AT-KSBX giảm
Hàng năm, Sở KHCN đã tổ chức lớp tập huấn kiến thức mới về an toàn bức xạ cho tất cả nhân viên bức xạ, người phụ trách an toàn tại các cơ sở. Tính đến nay, Sở KHCN đã cấp mới 39 giấy phép hoạt động bức xạ sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế và đã gia hạn 75 lượt giấy phép đến thời hạn. Song song với việc tập huấn, định kỳ hàng năm, Sở KHCN thường xuyên tổ chức thanh tra về AT-KSBX. Kết quả thanh tra từng năm cho thấy, việc vi phạm AT-KSBX trong tỉnh giảm dần. Đáng chú ý, riêng trong 2 năm 2011 và 2012 không có đơn vị bị xử phạt hành chính về AT-KSBX. Đồng thời, Trung tâm Phân tích và Kiểm nghiệm Bình Định (Sở KHCN) đã được Bộ KHCN cấp giấy phép hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ năng lượng nguyên tử-kiểm tra thiết bị X-quang y tế từ năm 2006, là điều kiện thuận tiện để các cơ sở bức xạ trên địa bàn tỉnh được kiểm tra đánh giá thiết bị X-quang.
Tiến sĩ Võ Ngọc Anh, Phó Giám đốc phụ trách Sở KHCN, cho biết: “Đến nay, việc quản lý AT-KSBX trên địa bàn tỉnh đã tương đối đi vào nề nếp. Các cơ sở y tế, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản đã triển khai các nội dung công việc cụ thể để thực hiện các biện pháp ngăn ngừa, đảm bảo AT-KSBX. Tuy nhiên, vẫn có một số đơn vị chưa chú trọng đến công tác đảm bảo an toàn cho các nhân viên bức xạ làm việc tại đơn vị, như thiếu trang bị liều kế cá nhân, thiết bị bảo hộ... nhất là trong lĩnh vực khai thác quặng sa khoáng. Chúng tôi đã tiến hành kiểm tra, nhắc nhở các đơn vị cần quan tâm triệt để tới vấn đề này để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người lao động. Một hạn chế nữa là đến nay tỉnh ta chưa xây dựng được kế hoạch, kịch bản ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân trên địa bàn tỉnh nhằm đảm bảo AT-KSBX khi có sự cố về bức xạ xảy ra”.
MAI HỒNG