Nâng cao nhận thức về quản lý tổng hợp đới bờ
Ðới bờ (ven bờ) rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội vì những nguồn tài nguyên hiếm có của nó. Với những vùng đất đồng bằng ven biển màu mỡ và các nguồn tài nguyên biển phong phú, cộng với khả năng tiếp cận thị trường quốc tế một cách dễ dàng, đới bờ đã và vẫn đang thu hút sự quan tâm của con người.
Mục tiêu quản lý tổng hợp đới bờ
Quản lý tổng hợp đới bờ (QLTHĐB) cho đến nay được thừa nhận là quá trình thích hợp nhất để giải quyết các thách thức tại đới bờ trước mắt cũng như lâu dài. QLTHĐB tạo cơ hội cho các vùng ven biển hướng tới sự phát triển bền vững, cho phép tính đến các giá trị tài nguyên cùng lợi ích hiện nay và trong tương lai của đới bờ. Thông qua việc tính đến các lợi ích ngắn hạn và dài hạn, QLTHĐB có thể kích thích sự phát triển kinh tế tại đới bờ, phát triển tài nguyên và hạn chế sự suy thoái các hệ thống tự nhiên.
Hỗ trợ phát triển ngành thủy sản là một trong những mục tiêu của chương trình QLTHĐB.
- Trong ảnh: Một vùng nuôi tôm thâm canh ở Tuy Phước.
Một chương trình QLTHĐB là tổ chức một hệ thống tổng hợp, chính thống để đảm bảo sự bền vững của các nguồn tài nguyên đới bờ, duy trì đa dạng sinh học, phát triển kinh tế- xã hội và phòng chống các tai biến thiên nhiên. Mục tiêu chung của một chương trình QLTHĐB là đảm bảo việc sử dụng bền vững, tốt nhất các tài nguyên thiên nhiên tại đới bờ và duy trì lợi ích nhiều nhất từ môi trường tự nhiên. Về mặt thực tế, chương trình QLTHĐB hỗ trợ các mục tiêu quản lý thông qua việc đưa ra cơ sở cho việc sử dụng bền vững các tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn ngừa thiên tai, kiểm soát ô nhiễm, tăng cường lợi ích, phát triển nền kinh tế bền vững và tối ưu hóa việc sử dụng đa mục tiêu.
Các mục tiêu cụ thể, bao gồm: hỗ trợ ngành thủy sản, thu hút khách du lịch, nâng cao sức khỏe cộng đồng, tăng cường nhận thức cộng đồng, duy trì sản lượng sản phẩm có được từ các vùng ngập mặn. Duy trì môi trường đới bờ với chất lượng cao nhất, xác định và bảo vệ các loài có giá trị, xác định và bảo tồn các sinh cảnh quan trọng; xác định các vùng đất thích hợp cho việc phát triển. Giải quyết mâu thuẫn giữa các hoạt động tác động đến tài nguyên đới bờ và việc sử dụng không gian; xác định và kiểm soát các hoạt động gây tác hại lên môi trường đới bờ; kiểm soát ô nhiễm từ nguồn, từ dòng chảy tràn mặt và từ việc tràn hóa chất do sự cố; phục hồi các hệ sinh thái bị phá hủy. Điều phối các nỗ lực của chính quyền trong việc tăng cường sự phát triển bền vững các nguồn tài nguyên đới bờ. Đảm bảo cân bằng áp lực kinh tế và môi trường đới bờ vì chúng tác động đến sự phát triển và bảo tồn các tài nguyên đới bờ. Hướng dẫn lập kế hoạch phát triển đới bờ nhằm giảm thiểu các tác động không thể đảo ngược được; đưa ra các phương án phát triển đới bờ an toàn hơn; nâng cao nhận thức, phát triển cộng đồng…
Một số hoạt động tại Bình Định
Tại Bình Định, từ năm 2009 đến năm 2010, Sở TN-MT đã thực hiện tiểu dự án “Điều tra, đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp quản lý tổng hợp đầm Đề Gi theo hướng phát triển bền vững” thuộc Dự án Tổng hợp đới ven bờ tỉnh Bình Định. Kết quả là có được dữ liệu tương đối hệ thống về tài nguyên, môi trường; hiện trạng khai thác, sử dụng và quản lý tài nguyên, môi trường; trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp để thực hiện trong giai đoạn tiếp theo, phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội một cách bền vững ở đầm Đề Gi và lân cận.
Từ năm 2011 đến năm 2012, thực hiện Tiểu dự án “Triển khai giải pháp quản lý tổng hợp đầm Đề Gi theo hướng phát triển bền vững”. Kết quả đã điều tra bổ sung hiện trạng sử dụng, đánh giá tác động và từ đó đề xuất phân vùng chức năng theo hướng phát triển bền vững. Khảo sát, quy hoạch và triển khai thí điểm phục hồi 2 ha rừng ngập mặn tại xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ. Xây dựng các mô hình đồng quản lý (xây dựng quy ước cộng đồng khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, hải đảo; thành lập 2 tổ tự quản cộng đồng để quản lý, bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, hải đảo và ban hành quy chế hoạt động của tổ, hỗ trợ kinh phí, đồng phục, trang bị để 2 tổ tự quản hoạt động).
UBND tỉnh đã ra quyết định khoanh vùng hai khu bảo tồn nguồn giống thủy sản cồn Ghẹ thuộc khu vực xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, cồn Xà Lãng thuộc khu vực xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ. Tổ chức tập huấn công tác đồng quản lý khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, hải đảo cho tổ tự quản, cán bộ xã, thôn, và đại diện các tầng lớp nhân dân 5 xã ven đầm Đề Gi...
NGUYÊN VŨ