Cảnh giác với kinh doanh đa cấp “biến tướng”
Gần đây, cơ quan chức năng liên tục khuyến cáo về những hành vi kinh doanh đa cấp “biến tướng”. P.V Báo Bình Ðịnh đã phỏng vấn ông Man Ngọc Lý, Giám đốc Sở Công Thương xung quanh vấn đề này ở Bình Ðịnh.
Đã xuất hiện tại Bình Định
● Người dân có thể nhận diện những “biến tướng” của hoạt động bán hàng đa cấp (BHĐC) như thế nào, thưa ông?
- Ðến thời điểm này, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã đưa ra cảnh báo về 3 hành vi phổ biến trong kinh doanh đa cấp “biến tướng”.
Thứ nhất, cung cấp dịch vụ theo phương thức kinh doanh đa cấp trong khi Luật Cạnh tranh và các văn bản hướng dẫn thi hành nghiêm cấm mọi hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp đối với dịch vụ. Thứ hai, mượn phương thức kinh doanh đa cấp để giao dịch tiền ảo nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người tham gia. Người đầu tư bỏ một khoản tiền để tham gia vào hệ thống và sở hữu đồng tiền ảo; sau đó, phải tuyển dụng người đầu tư mới đặt ở tuyến dưới của mình để được hưởng các khoản hoa hồng, tiền thưởng. Một khi người đầu tư đã nộp tiền để tham gia hệ thống và sở hữu đồng tiền ảo, sẽ rất khó để rút tiền ra khỏi hệ thống.
Đoàn thanh tra liên ngành kiểm tra cơ sở bán hàng đa cấp Unicity Marketing - Việt Nam tại Bình Định, trong năm 2016.
Cuối cùng, mượn phương thức kinh doanh đa cấp để huy động tài chính, lôi kéo, dụ dỗ người tham gia đầu tư tiền vào các dự án bất động sản, nhà hàng, khách sạn, khai thác khoáng sản...; “hứa hẹn” trả hoa hồng, tiền thưởng cao bất thường, hoặc chỉ cần đầu tư tiền vào các dự án sau đó không phải làm gì cũng được hưởng nhiều loại hoa hồng, tiền thù lao và các lợi ích kinh tế khác.
● Và các “biến tướng” nói trên cũng từng xuất hiện tại Bình Định?
- Ðúng là trước đây, BHÐC biến tướng cũng đã xuất hiện tại Bình Ðịnh, chủ yếu dưới hình thức mượn kinh doanh đa cấp để huy động tài chính. Các đối tượng thành lập doanh nghiệp (DN), rồi huy động vốn góp đầu tư theo hình thức đa cấp; nhưng chỉ tồn tại trong thời gian ngắn rồi bị cơ quan quản lý nhà nước phát hiện, xử lý. Năm 2016, qua theo dõi và kiểm tra, Sở Công Thương chưa phát hiện DN nào và cũng chưa nhận được phản ánh của tổ chức, cá nhân đối với các hoạt động BHÐC biến tướng này.
● Dường như vẫn còn “lỗ hổng” trong kiểm soát các hoạt động biến tướng của BHĐC?
- Năm 2016, Sở Công Thương đã chủ trì phối hợp với các sở, ban, ngành thành lập đoàn thanh kiểm tra liên ngành về hoạt động BHÐC trên địa bàn tỉnh. Ðịnh kỳ 2 lần/năm, Sở nhắc nhở, kiểm tra và giám sát việc báo cáo định kỳ tình hình kinh doanh của các DN BHÐC, kiểm soát về đăng ký kinh doanh, sản phẩm cung ứng, cách thức tuyển dụng nhà phân phối, giá cả niêm yết và hình thức chi trả hoa hồng. Sở đã giao Chi cục Quản lý thị trường thường xuyên theo dõi, giám sát các hoạt động kinh doanh đa cấp trên địa bàn; kịp thời phát hiện các sai phạm để chấn chỉnh, xử lý theo quy định.
Chúng tôi cũng đã phối hợp với Báo Bình Ðịnh và Ðài Phát thanh - Truyền hình Bình Ðịnh, thường xuyên cung cấp thông tin liên quan đến các hoạt động BHÐC, các hình thức kinh doanh đa cấp vi phạm để người dân biết, cảnh giác. Sở Công Thương cũng đã thành lập và công bố đường dây nóng tiếp nhận thông tin phản ánh về các dấu hiệu và hành vi vi phạm về BHÐC trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, cũng cần nói thêm rằng, hoạt động BHÐC diễn ra trên phạm vi rộng, nhiều người tham gia, đặc biệt là các DN BHÐC chỉ thông báo cho Sở Công Thương biết chứ không có chi nhánh hay địa điểm đăng ký hoạt động của DN tại địa phương nên việc kiểm tra, giám sát rất khó khăn. Do đó, để quản lý tốt hoạt động này cần sự phối hợp của các sở, ngành và chính quyền địa phương.
Tiếp tục siết chặt công tác quản lý
● Ông có thể cho biết về việc Cục Quản lý cạnh tranh vừa thông báo chấm dứt hoạt động BHĐC của một số DN hoạt động trong lĩnh vực này tại Bình Định?
- Ðến nay, trên địa bàn tỉnh có 4 DN đã bị Cục Quản lý cạnh tranh thông báo chấm dứt hoạt động BHÐC gồm: Công ty CP Dịch vụ thương mại Sóng Ðại Dương, Công ty TNHH Isagenix Việt Nam, Công ty TNHH Network Hoàng Kim, Công ty TNHH Tupperware Việt Nam. Việc chấm dứt hoạt động của các DN nêu trên được thực hiện theo quy định của pháp luật.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 22 DN có thông báo hoạt động BHÐC đến Sở Công Thương (11 DN có vốn đầu tư nước ngoài), với hơn 90% số DN kinh doanh các mặt hàng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đồ gia dụng... Tổng số người tham gia mạng lưới BHÐC trên địa bàn tỉnh khoảng 2.000 người. Các DN có doanh thu bán hàng và có số người tham gia bán hàng nhiều như: Lô Hội, Thiên Sư, Thiên Ngọc Minh Uy, Amway, Vision.
Do đặc thù của phương thức kinh doanh BHÐC là bán hàng dưới hình thức “rỉ tai”, nên việc xây dựng mạng lưới cũng như tiêu thụ sản phẩm rất lớn. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh, lợi dụng sự thiếu hiểu biết và tuyên truyền thông tin sai lệch, đã có nhiều DN tạo ra sự gian dối để lôi kéo tham gia bán hàng và người tiêu thụ hàng hóa, hậu quả gây ra cho xã hội rất lớn mà không ai có thể lường trước được.
● Vậy việc siết chặt quản lý đối với hình thức kinh doanh này được thực hiện ra sao, thưa ông?
- Sở Công Thương đang soạn thảo để trình UBND tỉnh những biện pháp chấn chỉnh hoạt động BHÐC theo Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 31.10.2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động này; tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động BHÐC nhằm phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm của DN, người tham gia BHÐC trên địa bàn tỉnh.
Ðồng thời, tiếp tục kiến nghị với Bộ Công Thương về việc xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ hơn trong đăng ký cũng như quản lý các DN BHÐC. Cụ thể, bắt buộc đăng ký địa điểm kinh doanh tại địa phương có triển khai hoạt động BHÐC, tăng mức ký quỹ và mức xử phạt đối với các DN BHÐC vi phạm… Bộ Công Thương cần chỉ đạo kịp thời để Cục Quản lý cạnh tranh (đơn vị cấp phép BHÐC) phối hợp chặt chẽ với Sở Công Thương các tỉnh trong việc cung cấp thông tin đầy đủ về các DN BHÐC, tăng cường quản lý về lĩnh vực này.
● Xin cảm ơn ông!
THU HIỀN (Thực hiện)