Sắp xếp, đổi mới DNNN: Còn nhiều khó khăn
Những năm qua, công tác sắp xếp, đổi mới, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã đạt được những kết quả khả quan. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn không ít tồn tại, khó khăn. Ðể thực hiện thành công việc đổi mới, tái cơ cấu DNNN cần phải có giải pháp hữu hiệu và tinh thần quyết tâm cao của các địa phương, DN.
Kết quả khá, nhưng khó khăn không ít
Theo ông Lê Mạnh Hà, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo (BCÐ) Ðổi mới và Phát triển DN, tính đến 30.10.2016 tổng số DNNN sắp xếp lại là 6.010 DN, trong đó cổ phần hóa (CPH) 4.508 DN. Kết quả, sau 15 năm sắp xếp lại, DNNN đã giảm mạnh về số lượng, nhất là DN quy mô nhỏ, DN kém hiệu quả. Nếu như năm 2001 cả nước có khoảng 6.000 DNNN thì đến cuối tháng 10.2016 chỉ còn 718 DNNN. Mặc dù chiếm tỉ trọng rất nhỏ trong khu vực DN, nhưng DNNN vẫn nộp ngân sách đáng kể, đóng góp lớn vào GDP (chiếm 28,8%).
Công ty TNHH Công viên cây xanh và Chiếu sáng đô thị Quy Nhơn là một trong những DN trên địa bàn tỉnh sớm cổ phần hóa và hoạt động hiệu quả.
- Trong ảnh: Công nhân công ty thu dọn, phát quang cây cối do gió bão làm gãy đổ, góp phần làm sạch đường phố.
Còn theo ông Nguyễn Văn Hưng, Phó giám đốc Sở Tài chính, thời gian qua công tác CPH DNNN trên địa bàn tỉnh đã cơ bản thực hiện được mục tiêu của Chính phủ về chuyển DN 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần. UBND tỉnh đã phê duyệt Dự án “Sắp xếp DN 100% vốn nhà nước giai đoạn 2012-2015” gồm 10 DN. Giai đoạn 2011-2015, tỉnh đã thực hiện thoái vốn nhà nước tại 6 DNNN không cần nắm giữ vốn chi phối.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác này vẫn còn không ít tồn tại, khó khăn, bất cập. Xung quanh vấn đề này, ông Lê Mạnh Hà cho biết: Quá trình sắp xếp, đổi mới DNNN tiến triển chậm, số lượng tuy giảm nhưng DNNN và DN do nhà nước giữ cổ phần chi phối, nhất là các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước vẫn còn không ít ở các ngành, lĩnh vực; tỉ lệ vốn nhà nước được bán ra khi CPH và sau khi thoái vốn còn thấp. Nhìn chung, hiệu quả sản xuất kinh doanh của các DNNN thấp so với nguồn lực đang nắm giữ; năng lực quản trị, điều hành còn yếu kém.
Ðối với địa bàn tỉnh Bình Ðịnh, theo ông Nguyễn Văn Hưng, công tác thoái vốn nhà nước gặp nhiều khó khăn, một số trường hợp, số lượng cổ phần bán ra qua đấu giá công khai đạt rất thấp; thậm chí, một số DN thu không đủ thanh toán chi phí thực hiện CPH.
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về triển khai công tác sắp xếp, đổi mới DNNN giai đoạn 2016-2020, khá nhiều lãnh đạo tập đoàn, tổng công ty và chính quyền địa phương đã thẳng thắn nêu lên thực trạng khó khăn, bất cập của công tác này. Ðáng lưu ý là phát biểu của ông Trần Quang Nghị, Chủ tịch HÐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam. Theo ông Nghị, nhiều vị đứng đầu DNNN không có quyết tâm đổi mới, hội nhập. Ðối với họ, làm “ông chủ giả” của nhà nước vẫn khỏe hơn bỏ tiền mua cổ phần đầu tư. Thậm chí, có hiện tượng một số lãnh đạo DNNN cố tình làm cho hình ảnh của DN trở nên xấu đi để bán giá thấp cho những nhóm lợi ích.
Cần giải pháp mạnh và quyết tâm cao
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, yếu kém trong công tác sắp xếp, đổi mới DNNN, nhất là tư tưởng của một số bộ, ngành không muốn CPH và rào cản lợi ích cục bộ. Bên cạnh đó là tình trạng chi phí quản lý DNNN rất lớn nhưng hiệu quả lại rất kém, chỉ báo cáo thành tích. Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, chính quyền địa phương phải tìm cho được giải pháp để đẩy mạnh thoái vốn và CPH trong thời gian tới, bảo đảm lợi ích của nhà nước và huy động vốn xã hội tốt nhất.
Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Mạnh Hà cho biết, mục tiêu, nhiệm vụ công tác sắp xếp, đổi mới DNNN giai đoạn 2016-2020 mà BCÐ Ðổi mới và Phát triển DN đề ra là: DN mà Nhà nước nắm giữ 100% vốn và cổ phần chi phối chỉ duy trì trong những lĩnh vực then chốt, thiết yếu; địa bàn quan trọng và quốc phòng an ninh; ứng dụng công nghệ cao. DN mà Nhà nước không cần nắm giữ 100% vốn hoặc cổ phần chi phối phải thực hiện CPH, thoái vốn nhà nước theo cơ chế thị trường; bảo đảm công khai, minh bạch, có hiệu quả, tránh thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước. Các DN phải nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh; kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và năng lực quản trị theo chuẩn quốc tế; tăng cường trách nhiệm; được quản lý, giám sát chặt chẽ; công khai, minh bạch về hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Còn tại Bình Ðịnh, Nguyễn Văn Hưng cho biết, UBND tỉnh đã xây dựng kế hoạch thoái vốn trong năm 2017 tại 9 DN. UBND tỉnh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép địa phương tiếp tục được đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước. UBND tỉnh cam kết sẽ quản lý, sử dụng các nguồn thu này ngày càng phát huy hiệu quả, đúng mục đích, không để xảy ra lãng phí, thất thoát.
Sau khi nghe ý kiến của lãnh đạo các Bộ, ngành, chính quyền địa phương và các tập đoàn, tổng công ty, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu phải thực hiện 3 nhiệm vụ: Tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy CPH để có môi trường cạnh tranh; giảm về quy mô khu vực kinh tế nhà nước, tăng hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh; tái cơ cấu, giải phóng nguồn lực để tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Ðồng thời, Thủ tướng Chính phủ khuyến cáo: Bộ nào không CPH, làm chậm hoặc thất thoát phải chịu trách nhiệm. Sau 1 năm bán vốn phải niêm yết trên thị trường chứng khoán để công khai minh bạch, chống lợi ích nhóm, chống quan hệ thân hữu. Thủ tướng lưu ý: Ðể thất thoát tài sản nhà nước là có lỗi với nhân dân!
VIẾT HIỀN