Sơ chế tổ yến: Tỉ mỉ, kiên trì
Ở tỉnh ta gần đây, nhiều cơ sở bán tổ yến ra đời, kéo theo đó là nhu cầu nhân công sơ chế tổ yến. Sinh viên, phụ nữ làm công việc nội trợ, nhờ vậy, có việc để làm thêm, tăng thu nhập. Tuy nhiên, công việc tưởng chừng đơn giản này cũng đòi hỏi không ít sự kiên nhẫn, tỉ mỉ…
Tổ yến được nhặt lông, tạp chất rồi đắp lại, chuẩn bị vào khâu sấy khô.
Đọc được thông tin tuyển người nhặt lông yến của một cơ sở chuyên bán tổ yến trên mạng, ở phường Thị Nại, TP Quy Nhơn, tôi bèn tìm tới xin làm. Cơ sở này khá nhỏ, phòng bếp được tận dụng làm nơi sơ chế yến, với chiếc bàn ăn lớn, trên có mấy cái đèn bàn. Tiếng chén, tô khua lách tách, 4 chị em đang ngồi cần mẫn dùng nhíp gắp từng cọng lông yến và tạp chất ra khỏi tổ yến. Chị chủ còn khá trẻ tên Bích Châu, 26 tuổi, dù cởi mở hỏi han tôi nhiều thứ nhưng nhất định không nhận vào làm với lý do tôi bị cận. Chị Châu cho biết: “Công việc này không cần trình độ, kiến thức gì. Tôi hướng dẫn cụ thể là làm được. Nhưng nhặt lông yến buộc phải nhanh tay, tinh mắt và kiên trì để nhặt sạch từng cọng lông tơ trong tổ yến”.
Hiện nay, nhiều cơ sở bán tổ yến ra đời, với đa dạng sản phẩm: yến chưng sẵn, yến thô, yến đảo, yến nuôi; kéo theo đó là nhu cầu nhân công sơ chế tổ yến. Đa số người làm công việc này là sinh viên, phụ nữ làm công việc nội trợ làm thêm hay người chưa có việc làm. Tùy cơ sở lớn, nhỏ, số lượng hàng bán ra nhiều hay ít mà nhận người nhặt lông yến thường xuyên hay theo thời vụ. Chị Nguyễn Thị Ánh, chủ cơ sở chuyên bán yến ở phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn, cho biết: “Để có được tổ yến bán ra thị trường, phải qua nhiều công đoạn. Trước tiên là đem tổ yến thô (tổ còn nguyên lông và các tạp chất) đi ngâm trong nước từ 1 - 2 tiếng đồng hồ cho nở ra, rồi mới rút các lông lớn, nhặt bỏ các tạp chất ra. Sau đó, tiếp tục nhặt bỏ lông măng, kết thành tổ, vá lại tổ, sấy tổ... Khâu chiếm thời gian nhất là công đoạn nhặt lông”.
Chị Nguyễn Thị Hoa, 48 tuổi, ở phường Đống Đa, TP Quy Nhơn, có thâm niên 8 năm làm công việc sơ chế tổ yến, cho biết: “Tôi và hai con gái làm công việc này đã lâu nên có kinh nghiệm, lại làm thành nhóm nên năng suất rất cao. Trung bình mỗi ngày, ba mẹ con tôi kiếm được từ 600 ngàn đến 1 triệu đồng”. Theo chị Hoa, hiện có nhiều cơ sở bán yến, nhất là bán qua mạng, nên ba mẹ con chị làm không hết việc, xong chỗ này thì đi làm chỗ khác.
Nói thì đơn giản vậy, nhưng “quy trình” sơ chế yến cũng khá kỳ công. Vào làm công việc này được 2 tháng, chị Trần Lê Thụy Vy, sinh viên Trường Đại học Quy Nhơn, kể: “Ban đầu, tôi chỉ được giao khâu nhặt lông, công chỉ được 120 ngàn đồng/lạng. Thấy tôi nhanh nhẹn, chịu khó, chị chủ giao luôn phần ngâm - xả các tổ yến thô. Lúc đầu, tôi nghĩ khâu này dễ nhất, lại phụ thêm lương được gần 200 ngàn đồng/ngày, nhưng khi bắt tay vào làm mới thấy không đơn giản. Phải vắt ráo nước tổ yến; cho vào thau chà liên tục, từ thau này đến thau khác nhiều lần; đến khi yến sạch thì bàn tay của mình cũng ê ẩm”.
Do tổ yến có giá trị cao, dễ bị hao hụt nên người làm công việc này buộc phải làm tại chỗ, không được nhận về nhà làm. Tại các cơ sở, ai cũng phải chăm chú dưới ánh đèn, tay cầm nhíp, căng mắt tìm tìm, gắp gắp từng sợi lông tơ bỏ vào chén nước. Chị Lê Thị Ánh Hồng, 28 tuổi, ở thị trấn Diêu Trì, huyện Tuy Phước, cho biết: “Tôi học đại học ra trường mà chưa xin được việc làm nên đi làm tạm việc này. Cơ sở chỗ tôi làm có việc quanh năm nên trung bình mỗi tháng tôi kiếm được 3 triệu đồng, chủ bao ăn uống. Hàng ngày, tôi tới chỗ làm, nhận tổ yến thô đã được chủ cơ sở ngâm xả để nhặt lông yến. Công việc tuy không nặng nhọc nhưng cũng mệt vì ngồi lâu, nhức mắt. Dù vậy, tôi cố gắng làm, nhất là đợt cận Tết hàng nhiều, để có thêm thu nhập phụ giúp gia đình”.
Gần Tết, nhu cầu dùng tổ yến làm quà tặng tăng nên các cơ sở bán yến liên tục tuyển nhân công để làm cho kịp đơn đặt hàng. Theo một số người làm nghề nhặt lông yến, nhiều cơ sở mua loại tổ yến của Indonesia có giá khá rẻ, chỉ khoảng 1 triệu đồng/lạng, về thị trường tỉnh ta bán lại. Loại tổ yến này nhỏ mà lẫn rất nhiều tạp chất, lông tơ nên người sơ chế rất nhọc công.
CÔNG HIẾU