Chương trình "Đưa nghệ thuật truyền thống đến với sinh viên"
Giúp tuổi trẻ thêm yêu văn hóa dân tộc
“Đưa nghệ thuật truyền thống đến với sinh viên” là chuỗi chương trình nghệ thuật được Đoàn Thanh niên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHKHXH&NV)-Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức hơn một năm qua, tạo điều kiện giúp sinh viên tiếp cận với các loại hình văn hóa dân gian, qua đó lan tỏa tình yêu, lòng tự tôn dân tộc của thế hệ trẻ.
Các nghệ sĩ giao lưu trực tiếp với sinh viên trong Chương trình Gala “Tôi chèo về quê hương”.
Trải nghiệm di sản nghệ thuật dân tộc
Trường ĐHKHXH&NV là một trong số các trường đại học hàng đầu trên cả nước về đào tạo các ngành khoa học xã hội, trong đó có văn học, văn hóa, nghệ thuật… Vì vậy, không phân biệt chuyên ngành hay các khóa học, hầu hết sinh viên của trường đều mang trong mình tình yêu với giá trị văn hóa của dân tộc. Sinh viên Ngô Văn Giang chia sẻ: “Học ở Khoa Lịch sử nhưng tôi có niềm đam mê đặc biệt với các hoạt động văn hóa dân gian. Tham gia các hoạt động này chúng tôi có cơ hội hòa mình vào dòng thời gian xưa của truyền thống ông cha. Đó là tuổi thơ thích thú với các trò chơi dân gian, các làn điệu truyền thống, bởi từ lâu tôi không được sống lại những ký ức ấy, nhiều khi muốn xem lại trực tiếp cũng khó lòng toại nguyện”. Hiểu được mong muốn của sinh viên, trên cơ sở có lực lượng chuyên môn giàu kinh nghiệm về văn hóa dân gian của Khoa Văn học (mà trực tiếp là thầy Nguyễn Hùng Vĩ, nhà nghiên cứu dân gian, giảng viên Khoa Văn học và cô Lư Thị Thanh Lê, hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, Trưởng bộ môn Văn học dân gian) cùng nguồn nhân lực là lớp sinh viên năng động, sáng tạo, đam mê văn hóa dân gian, Đoàn trường ĐHKHXH&NV mạnh dạn lên ý tưởng và thực hiện mô hình chuyên môn “Đưa nghệ thuật truyền thống đến với sinh viên”.
Trải qua hơn một năm hoạt động, Đoàn trường ĐHKHXH&NV đã tổ chức thành công 5 chương trình với hình thức hoạt động đa dạng: Chương trình “Quan họ đến nhà”, giao lưu các nghệ sĩ quan họ Bắc Ninh với sinh viên trong trường; Chương trình “Nhớ mẹ ta xưa”, giới thiệu và biểu diễn xẩm, chèo, hát ví, chầu văn dưới lời thơ đương đại Nguyễn Duy; Chương trình “Hà thành 36 phố phường” với các tiết mục đặc sắc như: “Vợ chồng nhà xẩm”, “Mẹ ra thành phố thăm con”, “Cô bé Sa Pa”…; Chương trình Gala “Tôi chèo về quê hương” và gần đây nhất là Chương trình “Hò khoan Lệ Thủy”.
Điều dễ nhận thấy, là sự thay đổi về phạm vi và hình thức thể hiện. Nếu ban đầu chỉ có sinh viên trong trường thì nay đã hướng tới mọi đối tượng yêu nghệ thuật dân gian. Không còn đơn thuần trình diễn một loại hình nghệ thuật mà xen vào nhiều phương thức biểu diễn khác nhau. Các chương trình có sự tương tác trực tiếp với các nghệ sĩ. Ví dụ, trong Chương trình “Quan họ đến nhà”, những cánh trầu têm cánh phượng, cánh quế lần lượt được trao tận tay khán giả khi các liền chị đằm thắm hát “Mời trầu”; những kiến thức văn hóa bổ ích được đưa đến khán giả chân thực, gần gũi khi NSƯT Xuân Bùi giới thiệu nét đẹp của trang phục truyền thống làng quan họ hay nghe trực tiếp Anh hùng Lao động, GS, TS Nguyễn Anh Trí chia sẻ về những giai điệu hò khoan của Quảng Bình. Tại chương trình, sinh viên có cơ hội trực tiếp thực hành biểu diễn các làn điệu qua hướng dẫn của những nghệ sĩ chuyên nghiệp…
Cần sự chung tay của nhiều tổ chức, cá nhân
Sau buổi diễn Chương trình “Hò khoan Lệ Thủy”, chứng kiến hội trường hơn 500 chỗ đã kín khán giả đến theo dõi, ông Dương Quang Lợi, một người con của Quảng Bình biểu diễn trong Chương trình “Hò khoan Lệ Thủy” xúc động nói: “Tôi cảm thấy rất tự hào và phấn khởi khi được mang làn điệu quê hương của mình đến với các bạn trẻ. Chứng kiến các bạn chú tâm theo dõi từ đầu đến cuối chương trình, hồ hởi theo từng tiết mục càng tiếp thêm động lực cho chúng tôi và hy vọng sẽ có cơ hội quay lại đây phục vụ lần nữa”.
Nhận được phản hồi tích cực là vậy, song TS Trần Bách Hiếu, Phó bí thư Đoàn Thanh niên Đại học Quốc gia Hà Nội, Bí thư Đoàn trường ĐHKHXH&NV cho biết: “Mặc dù có sự giúp sức của Khoa Văn học về chuyên môn nhưng muốn mở rộng chương trình cần có thêm nhiều nguồn lực và sự chung tay góp sức của nhiều người, đặc biệt là từ phía các cơ quan chức năng có chuyên môn và điều kiện vật chất. Đến nay mọi hoạt động của chương trình chủ yếu là thầy trò tự học, tự làm. Chúng tôi có cảm giác khá "cô đơn" trên con đường nỗ lực gìn giữ, bảo tồn văn hóa dân tộc. Dẫu biết sức trẻ là phải tình nguyện làm việc khó nhưng theo tôi, một cánh én nhỏ chưa thể làm nên mùa xuân”.
Hiện nay, Việt Nam có nhiều loại hình nghệ thuật được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Tuy nhiên, công tác bảo tồn và phát huy vốn quý của dân tộc vẫn chủ yếu trông chờ vào nguồn ngân sách của Nhà nước. Với chính sách phát huy di sản, hằng năm có nhiều hoạt động diễn ra như: Liên hoan dân ca toàn quốc, Liên hoan các CLB ca trù, Liên hoan dân ca ví, giặm… song với hiện trạng các giá trị dân gian từng ngày đứng trước nguy cơ mai một, thì những hoạt động kể trên chưa đáng kể là bao; mặt khác, những người nắm giữ vốn quý giá của các loại hình di sản tuổi ngày một cao, sức khỏe giảm sút.
TS Trần Bách Hiếu chia sẻ: “Chúng tôi sẽ cố gắng đưa các loại hình nghệ thuật truyền thống từ khắp các vùng miền của cả nước đến với sinh viên như cải lương, múa rối nước, tuồng, múa sạp, hát xoan, hát ví, giặm… Chương trình không bị bó hẹp mà sẽ mở rộng chào đón sinh viên đang học tập tại các trường đại học khác nhau ở Hà Nội, tần suất thực hiện sẽ là 2 tháng/một chương trình. Để thực hiện được điều này, Đoàn Thanh niên Trường ĐHKHXH&NV rất cần sự chung tay giúp đỡ nhiều hơn từ các cơ quan quản lý văn hóa”.
Theo HOÀNG NHUNG (QĐND)