Trầm lắng cây mai Bình Ðịnh
Quãng đầu tháng Chạp là thời điểm các nhà vườn gấp rút trảy, lặt lá mai để hoa bung nụ đúng dịp. Ðây cũng là thời điểm thương lái khắp nơi trong cả nước đổ xô về làng mai chọn lựa hoa, đặt hàng. Do ảnh hưởng của lũ lụt, năm nay, người làng mai lặt lá trong không khí trầm buồn, lo lắng, bởi thưa thớt những chuyến xe, cuộc điện thoại đặt hàng.
Trầm lắng
“Nếu là mọi năm, đầu tháng Chạp, xe cộ, người mua hoa đã đổ về làng mai đông nghẹt. Nhưng năm nay, thưa thớt và vắng lặng lắm! Bạn hàng chưa liên lạc gì cả. Tất cả vẫn ngần ngại vì sợ hoa bị ngập lụt, không đảm bảo chất lượng”, ông Cao Hoàng Đức (65 tuổi, ở thôn Háo Đức, xã Nhơn An, TX An Nhơn) tâm sự. Có khoảng 500 cây mai thương phẩm, ông Đức “đứng ngồi không yên” trước diễn biến chậm của mùa mai năm nay.
Các nhà vườn đang gấp rút tuyển nhân công lặt lá mai.
Dàn số mai kịp khiêng chạy lũ lên trục đường bê tông, vừa lặt lá, bà Lê Thị Thân (63 tuổi, ở thôn Thanh Liêm, xã Nhơn An) vừa tỉ tê: “Ai đi qua hỏi đã có người đặt hàng chưa, tui cười như mếu! Cả ngàn cây mai con để chỗ trũng thấp đã ngập, hư hết. May mà 1 thiên (1.000 cây) 4 năm tuổi, 5 năm tuổi đều đặt ở chỗ cao hoặc đưa lên mặt đường nên không bị ảnh hưởng gì. Mấy hôm rày, ngồi lặt lá mà lòng tui héo hon. Không bị mất trắng như nhiều người khác, nhưng cái tiếng “mai dính lũ, mai ngập lụt” ảnh hưởng ghê gớm đến bà con quê mình. Đầu tháng Chạp rồi mà đứng ngồi không yên, thế có chết không?”.
Vừa xuất bán được khoảng 500 cây mai trong sáng 3.1, nhưng ông Phan Văn Sáu (53 tuổi), chủ vườn mai Sáu Hồng (thôn Thanh Liêm, xã Nhơn An) cũng chưa thể yên tâm. Thời điểm này, nếu là mọi năm, ông đã nắm chắc được số lượng mai mà vườn mình sẽ xuất đi. Năm nay, tất cả vẫn chưa rõ ràng.
Qua tâm sự với ông, một số bạn hàng, thương lái quen cho biết, họ dự định chuyển hướng sang kinh doanh phong lan hoặc mua mai ở vùng khác. Họ không dám đầu tư vào mai Bình Định vì sợ mạo hiểm. “Đây là điều khó khăn với các chủ vườn mai không bị ngập lũ. Nếu không bán được mai, nhiều nhà vườn gần như sẽ mất khả năng tái đầu tư. Đấy là chưa kể, vì mưa lũ dồn dập, các vườn đều phải đầu tư công sức gấp nhiều lần so với năm trước. Tôi có 2.000 cây mai thương phẩm có thể xuất bán trong Tết này. Vì mưa lũ, tôi phải tăng thêm công, thuốc, phân hơn 20 đến 30% so với năm ngoái”, ông Sáu phân tích.
Trao đổi về thực trạng trầm lắng này, ông Nguyễn Tấn Đức, Chủ tịch UBND xã Nhơn An, cho biết: “Trong đợt lũ vừa qua, làng mai Nhơn An có hơn 900 ngàn cây mai bị ngập nước. Toàn xã có hơn 1.500 hộ trồng mai; trong đó hơn 1.000 hộ trồng hơn 1.000 cây/hộ. Như thế là mai Tết vẫn còn để phục vụ thị trường trong nước. Thế nhưng, tiến độ xuất bán mai đang chậm hơn so với mọi năm. Có lẽ, phải chờ đến rằm tháng Chạp trở đi, khi mai bung nụ thì hoạt động mua bán mới khá hơn”.
Lao động nghèo kiếm Tết
Từ quãng giữa tháng 11 âm lịch, các nhà vườn bắt đầu thuê người lặt lá để kịp có hoa bán vào dịp Tết. Trà hoa có khả năng nở sớm thường được đưa ra thị trường các tỉnh phía Bắc, trà hoa có khả năng nở muộn sẽ được chuyển vào thị trường phía Nam - nơi có nhiều nắng hơn sẽ giúp hoa bung đúng Tết. Những cây hoa đúng Tết sẽ được giữ cho thị trường miền Trung.
Là người địa phương, anh Nguyễn Văn Phường mạnh dạn tìm mua hoa để chở vào TP Cần Thơ bán.
Vì hoạt động lặt lá tập trung, diễn ra trong khoảng 10 ngày nên việc tìm kiếm nhân công khá khó khăn. Dịp này cũng trở thành cơ hội cho những lao động nghèo, nhất là phụ nữ kiếm thêm thu nhập, xoay xở những ngày cuối năm. Ông Phan Văn Sáu cho biết, để có đủ 12 lao động lặt lá 2.000 chậu mai, ông phải dặn dò, đặt lịch từ rất sớm. Trong khi đó, anh Cao Hoàng Đức lại phải chờ người lao động lặt xong những vườn khác rồi mới đến vườn của mình. Một số chủ vườn khác phải huy động người nhà, họ hàng ra vườn lặt lá bởi tìm không ra người.
Đi lặt lá đã gần 10 ngày cho 2 chủ vườn, bà Ma Thị Ngọc (55 tuổi, thôn Thanh Liêm, xã Nhơn An) kiếm được tiền công 120 ngàn đồng/ngày. Khoản thu nhập này có ý nghĩa vô cùng với bà trong thời điểm Tết đến Xuân về, toàn bộ gà, heo trong nhà bị chết do mưa lũ, một nửa đám ruộng đã bị xói lở không gieo sạ được.
Thời điểm này, những chủ vườn tự buôn hoa như anh Phạm Ngọc Khánh (46 tuổi, ở thôn Háo Đức, xã Nhơn An) đã tất bật đưa mai lên xe. Năm nay, vì tình hình thương lái đặt mua chậm, anh Khánh thuê xe, đưa hết 120 cây mai chưa lặt lá vào TP Hồ Chí Minh với mong muốn kiếm được nguồn thu về tái đầu tư lại số mai con, số mai bị ngập nước.
Tương tự, anh Nguyễn Văn Phường (49 tuổi, ở phường Đập Đá, TX An Nhơn) cũng đang thuê người bốc 250 chậu mai lên xe để đưa vào TP Cần Thơ bán. Là người địa phương, anh Phường tự tin chọn được số chậu chất lượng, không bị ngập lụt. Không trồng mai, nhưng khâu đầu tư cho mua bán cũng rất lớn. Ngoài tiền thuê 2 chiếc xe, tiền thuê bãi, thuê người vận chuyển từ nhà vườn ra xe tải, vào đến nơi, anh phải xem thời tiết và thuê người lặt lá.
Nói về khoản tiền sẽ kiếm được hơn 10 ngày lặt lá, chị Hồ Thị Như Thủy (43 tuổi, ở thôn Háo Đức, xã Nhơn An) cười, nói: “Tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống. Tiền này chắc chẳng kịp để dành tiêu Tết đâu. Trước mắt, nhà tôi dồn vào mua phân, giống chuẩn bị sạ lại đám ruộng đang ngập nước. Sau đó, tôi tiếp tục lên Gia Lai làm thuê để chuẩn bị Tết”.Trong khi đó, đau lòng với số mai 1 năm tuổi bị chết do lũ, bà Nguyễn Thị Tuyết (50 tuổi, cũng ở thôn Thanh Liêm) coi công việc lặt lá mai để khuây khỏa nỗi buồn, vượt qua khó khăn trước mắt. Bà bảo: “Ở nhà, ra nhìn số mai đã chết là tôi thắt ruột thắt gan. Tôi đi làm vừa để nguôi ngoai vừa kiếm thêm thu nhập. Đôi lúc, nhìn mai người ta phổng phao, búp trắng xanh khỏe mạnh, tôi lại chùn xuống”.
NGUYỄN MUỘI