Tháng Chạp ở làng rau
Những ngày cuối năm này, không khí ở các làng rau trong tỉnh như Thuận Nghĩa (thị trấn Phú Phong, Tây Sơn), Phước Hiệp (Tuy Phước) trầm lắng, khác hẳn mọi năm bởi thiên tai, thời tiết thất thường. dẫu bộn bề lo âu, người trồng rau vẫn đang miệt mài trên những cánh đồng rau vụ tết với niềm hy vọng...
1. Những ngày cuối tháng Chạp, mưa vẫn chưa ngớt ở làng rau Thuận Nghĩa. Nghe khách hỏi thăm chuyện rau, ông Quách Văn Cầu, Giám đốc HTXNN Thuận Nghĩa, trầm tư: “Gạo tháng Giêng, tiền tháng Chạp… Tháng Chạp là tháng làm ra tiền của người dân Thuận Nghĩa, vậy mà 5 cơn lũ liên tiếp xảy ra từ giữa đầu tháng 11 đến cuối tháng 12 vừa qua đã nhấn chìm hàng loạt cánh đồng rau của người dân, nhiều gia đình mất trắng. Trong 36 ha đất trồng rau của HTX, đã có 18 ha bị thiệt hại từ 2 - 3 lần giống, 5 ha bị sa bồi thủy phá. Từ giữa tháng 12 đến nay, chúng tôi phải dừng việc cung cấp rau sạch cho Co.opmart Quy Nhơn. Hiện nay, tranh thủ những ngày nắng ráo, người trồng rau đang khôi phục sản xuất nhưng dự báo số lượng rau kịp vụ tết rất ít”.
Vợ chồng ông Nguyễn Ngọc Thể đang chăm sóc luống rau cải, nguồn thu nhập chính của gia đình trong dịp Tết này.
Tôi ra thăm ruộng, bắt gặp ông Trần Quốc Thành đang kéo ống tưới rau. Thấy tôi mang balô, tay cầm máy ảnh, ông Thành cởi mở: “Nhà báo đi viết về rau Tết đấy à. Năm nay bà con không có ra đồng đông vui như năm ngoái đâu. Dân Thuận Nghĩa năm nay ăn Tết buồn lắm”.
Còn nhớ năm ngoái, cũng vào thời điểm này, tôi có mặt ở làng rau Thuận Nghĩa để ghi nhận không khí làm rau Tết của bà con. Khi sương còn giăng mờ trên những cánh đồng, người dân Thuận Nghĩa đã í ới gọi nhau ra ruộng chăm rau và cắt rau bán. Quanh năm, người nông dân nơi đây cắm cúi trên ruộng rau, không khi nào ngơi nghỉ. Thửa này rau vừa kịp hái bán, thửa bên đã tất tả làm đất; thửa này vừa kịp nhú chồi non, thửa kia đã vào lúc thu hoạch. Tất bật nhất là những ngày cận Tết, nhu cầu tiêu thụ rau cao nên các chủ vườn cũng vất vả hơn.
Trò chuyện với tôi, ông Thành bộc bạch: “Lũ năm nay không lớn bằng so với năm 2013 nhưng dai dẳng, khiến người trồng rau trở tay không kịp. Bệnh trên cây thì mình cứu được, còn mưa lũ đành bó tay. Mất rồi thì làm lại cái khác, chỉ lo năm nay không có đủ tiền sắm sửa Tết. Nồi cơm của cả gia đình trông chờ vào mấy lứa rau”. Nói rồi ông Thành lại tiếp tục kéo ống nước đi tưới các rò rau cúc mới được vài ngày tuổi.
2. Tương tự, tại làng rau Phước Hiệp, do lũ muộn nên trong tổng diện tích 5,7 ha rau an toàn, chỉ được 1/3 diện tích ở 3 thôn Luật Chánh, Luật Lễ, Tú Thủy là kịp Tết nhưng số lượng và chủng loại rau cũng rất hạn chế, tập trung vào các loại rau ngắn ngày và nằm trên chân đất cao như: rau muống, mồng tơi, cải các loại, hành lá.
Phước Hiệp mùa này không có những luống rau xanh mướt, những giàn đậu côve, khổ qua trái lủng lẳng dưới giàn. Thay vào đó là những luống đất mới được xới trở lại để chuẩn bị xuống giống vụ mới. Màu xanh hiện hữu ở nơi đây rất ít. Nhiều đồng rau thậm chí bà con bỏ trống, cỏ dại mọc chen những thân rau còn sót lại.
Mưa lũ đã cuốn đi nguồn thu nhập chính dịp Tết cùng gần 10 triệu đồng tiền giống của gia đình bà Nguyễn Thị Hội, 65 tuổi, ở thôn Luật Chánh. Trước đây, gia đình bà Hội làm rau; sau này khi các con lập gia đình ở riêng, ông bà chuyển sang trồng hoa cúc cắm bình cho đỡ nhọc công. “Còn đâu mà Tết với nhứt. Nếu không có mưa lũ, bán 15 thiên bông cúc cũng được ít nhất 30 triệu đồng. Vậy mà…!” - bà Hội bỏ lửng câu nói.
Cũng vậy, trên 10 năm trồng rau, ông Nguyễn Ngọc Thể, 50 tuổi, ở thôn Luật Chánh, xã Phước Hiệp, nói rằng chưa năm nào ông thấy việc trồng rau lại khó khăn đến thế. Ông Thể trải lòng: “Nghề nào nghiệp ấy, thiệt hại do thiên tai thì mình phải chịu thôi. Nhưng cái khó của người trồng rau hiện nay là lũ lụt đã cuốn đi lớp đất màu mỡ bên trên luống rau đã được dày công vun đắp. Việc cải tạo đất lại từ đầu đồng nghĩa với công sức, tiền bạc phải đổ ra nhưng không dễ gì đạt được như cũ”.
Rồi ông nhìn ra ruộng rau, giọng dịu đi: “Cũng may là ông trời không lấy đi tất cả, giờ gia đình tôi còn lại khoảng 15 rò cải ngọt, cải xanh kịp cho thu hoạch vào dịp cận Tết. Chắc cũng được 3 - 4 triệu đồng. Tuy mất đi 1/3 thu nhập so với mọi năm nhưng so với các hộ khác thì mình cũng còn may, có tiền để chi tiêu trong dịp Tết”.
NGUYỄN HỒNG PHÚC